نقش احتمالی خامنهای در ادامه بلاتکلیفی وزارت علوم
۱۳۹۶ مرداد ۲۲, یکشنبه
به گفتهی واعظی، حسن روحانی وزیر پیشنهادی علوم را دیرتر و پس از "مشورتهای لازم" معرفی میکند. ظاهرا نقشی که مجلس نهم در مخالفت با گزینههای پیشنهادی روحانی بر عهده داشت این بار خامنهای شخصا بر عهده گرفته است.
تبلیغات
هیئت وزیران دولت دوازدهم از ۱۸ وزیر تشکیل میشود. حسن روحانی ۱۷ مرداد گزینههای پیشنهادی خود را برای همهی وزارتخانهها به جز وزارت علوم به مجلس شورای اسلامی معرفی کرد.
بهروز نعمتی، سخنگوی هیئت رئیسه مجلس، همان روز اعلام کرد که علی خاکی صدیق، رئیس دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، گزینه مورد نظر روحانی برای وزارت علوم بوده اما شب گذشته انصراف داده است.
خبر معرفی خاکی صدیق را منابع دیگر از جمله وزیر علوم دولت یازدهم محمد فرهادی نیز تائید کردهاند. سایت مشرق نیز از قول خاکی صدیق انصراف او را تکذیب کرده است.
با این همه تکلیف گزینه پیشنهادی وزارت علوم همچنان ناروشن است. نعمتی پیشتر گفته بود معرفی ۱۸مین وزیر پیشنهادی دولت دوازدهم امروز (یکشنبه ۲۲ مرداد / ۱۳ اوت) انجام میشود.
محمود واعظی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت یازدهم، در حاشیه نشست روز یکشنبه هیئت دولت به خبرنگاران گفت: «در مورد وزارت علوم به احتمال قوی به دلیل اینکه تمرکز روی ۱۷ وزیر است یک سرپرست معرفی میشود.»
واعظی از نزدیکان رئیس جمهور محسوب میشود و به دلیل مسئولیتی که در تهیه یکی از سه فهرست پیشنهادی کابینه برای روحانی بر عهده داشته ظاهرا از جزئیات روند کار خبر دارد. گفته میشود او رئیس دفتر آینده روحانی خواهد بود.
به گزارش خبرگزاری ایلنا واعظی درباره انتخاب وزیر علوم گفت: «سر فرصت آقای رئیسجمهور مشورتهای لازم را میکند که وزیر علومی معرفی شود که این بار سنگین را پیش ببرد و مورد رضایت دانشجویان و اساتید باشد.»
این "مشورتهای لازم" میتواند نظرخواهی از رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنهای باشد که به نظر میرسد دخالتش در انتخاب اعضای کابینه دولت دوازدهم بیشتر از گذشته باشد.
پایگاه اطلاعرسانی دفتر خامنهای حدود یک هفته پیش از مراسم تحلیف در یادداشتی زیر عنوان "دغدغه اصلی رهبر انقلاب اسلامی در خصوص کابینه" به صراحت از دخالت او در انتخاب وزیران سه وزارتخانه دفاع، اطلاعات و امور خارجه و حساسیتهایش درباره وزارتخانههایی مانند علوم، آموزش و پرورش و ارشاد پرده برداشت.
افزون بر این حسن روحانی به تازگی اعتراف کرده که دامنهی این دخالت بسیار فراتر میرود. او در دیدار با جمعی از اعضای فراکسیون امید گفته است: «من هم در كابینه اول و هم دوم كل لیست وزرا را خدمت رهبری بردهام و الان هم در حال رایزنی هستیم.»
محمود صادقی، نماینده اصلاحطلب تهران که در این دیدار حضور داشته، به نقل از روحانی به روزنامه اعتماد گفت که او برای هر سمتی گزینههای مختلفی به خامنهای معرفی میکند "كه اگر مثلا در مورد اولی توافق نشد به ترتیب به گزینههای بعدی برسیم".
تا کنون از چند نفر به عنوان گزینههای مورد نظر حسن روحانی برای وزارت علوم نام برده شده است. مخالفت احتمالی خامنهای با این گزینهها در دولت یازدهم به شکل دیگری رخ داد.
وزیران پیشنهادی روحانی در یک نگاه
حسن روحانی سه روز بعد از ادای سوگند ریاستجمهوری فهرست وزیران پیشنهادی خود را به مجلس ارائه داد؛ فهرستی یکدست مردانه که هیچ زنی در آن جای ندارد. رئیسجمهور گزینه پیشنهادی خود برای وزارت علوم را هنوز اعلام نکرده است.
عکس: fars
وزارت اطلاعات
محمود علوی گزینه پیشنهادی برای وزارت اطلاعات است. او در کابینه پیشین نیز این سمت را بر عهده داشت. او یکی از وزرایی بود که پیش از ارائه فهرست روحانی بسیار احتمال میرفت که همچنان در کابینه باقی بماند. علوی دکترای فقه و مبانی حقوق اسلامی دارد و چند دوره به عنوان نماینده در مجلس شورای اسلامی حضور داشته است. او همچنین یکی از نمایندگان مجلس خبرگان رهبری است.
عکس: Isna
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
عباس صالحی چنانچه رأی اعتماد مجلس را کسب کند، جانشین رضا صالحی امیری خواهد شد که در دولت یازدهم سمت وزارت فرهنگ را بر عهده داشت. صالحی در دولت پیشین روحانی معاون فرهنگی وزارت ارشاد بود. پس از استعفای علی جنتی از وزارت ارشاد، او به طور موقت به سرپرستی این وزارتخانه منصوب شد و تا زمانی که مجلس به صالحی امیری رأی اعتماد داد، در این سمت بود.
عکس: Mehr
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات
محمدجواد آذری جهرمی با ۳۶ سال سن جوانترین وزیر پیشنهادی روحانی است. او فارغالتحصیل رشته مهندسی برق قدرت است و به عنوان معاون وزیر ارتباطات در دولت پیشین فعالیت داشت. آذری جهرمی همچنین رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت است که یکی از زیرمجموعههای این وزارتخانه به شمار میرود.
عکس: Mehr
وزارت آموزش و پرورش
محمد بطحایی به جای فخرالدین احمدی دانش آشتیانی پیشنهاد شده که در دولت قبل وزیر آموزش و پرورش بود. او سابقه فعالیت در این وزارتخانه و همچنین سازمان برنامه و بودجه را دارد. بطحایی دارای کارشناسی ارشد مدیریت دولتی است و ۵۴ سال دارد.
عکس: Isna
وزارت امور خارجه
محمدجواد ظریف چهرهای شناختهشده در عرصه بینالمللی که در دولت پیشین نیز عهدهدار این وزارتخانه بود. ظریف نیز یکی از وزرایی بود که احتمال میرفت در دولت جدید نیز همچنان در سمت خود باقی بماند.
عکس: Reuters/L.Jackson
وزارت امور اقتصادی و دارایی
مسعود کرباسیان، ۶۱ ساله و گزینه پیشنهادی به جای علی طیبنیا. او دارای دکترای مدیریت بازرگانی است. در دولت پیشین کرباسیان معاونت وزیر اقتصاد و ریاست کل گمرک را بر عهده داشت.
عکس: Tasnim
وزارت ورزش و جوانان
مسعود سلطانیفر مجددا برای وزارتخانه ورزش و جوانان پیشنهاد شده است. او ۵۸ ساله و دارای مدرک کارشناسی ارشد علوم سیاسی است. سلطانیفر در ابتدای تشکیل دولت یازدهم به عنوان وزیر پیشنهادی همین وزارتخانه به مجلس نهم معرفی شد که مجلس به او رأی اعتماد نداد. در پی آن محمود گودرزی اداره این وزارتخانه را تا زمان استعفایش بر عهده داشت. پس از استعفای او، سلطانیفر مجددا به مجلس پیشنهاد شد که این بار رأی آورد.
عکس: Tasnim
وزارت بهداشت، درمان، آموزش پزشکی
حسن قاضیزاده هاشمی، پزشک متخصص چشم و وزیر بهداشت در دولت قبلی. او که صاحب یک بیمارستان خصوصی است در سال ۹۳ عمل چشم میرحسین موسوی و یک سال بعد عمل چشم مهدی کروبی، رهبران در بند جنبش سبز را انجام داد.
عکس: Fars
وزارت دادگستری
علیرضا آوایی ۶۱ ساله گزینه پیشنهادی برای وزارت دادگستری است. او رئیس دفتر بازرسی ویژه حسن روحانی بوده و پیشتر سمت ریاست کل دادگستری استان تهران را بر عهده داشته است. برادر او، احمد آوایی در دورههای هفتم و هشتم مجلس شورای اسلامی، به عنوان نماینده دزفول در مجلس فعالیت داشت. ۶ سال پیش اتحادیه اروپا علیرضا آوایی را به اتهام "نقض گسترده حقوق شهروندان ایرانی" در فهرست تحریمهای خود جای داد.
عکس: Tasnim
وزارت نیرو
هدایت وزارت نیرو در دولت پیشین بر عهده حمید چیتچیان بود. در دولت دوازدهم حبیبالله بیطرف گزینه پیشنهادی روحانی برای این وزارتخانه است. او که مدرک کارشناسی ارشد مهندسی عمران دارد در دولتهای هفتم و هشتم به عنوان وزیر نیرو فعالیت داشت. بیطرف از سال ۹۵ تا کنون معاونت مهندسی، پژوهش و فناوری وزارت نفت را برعهده دارد.
عکس: Mehr
وزارت نفت
بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت دولت پیشین بار دیگر برای ادامه فعالیت در همین سمت به مجلس پیشنهاد شده است. او در سه دوره به عنوان وزیر نفت، در دو دوره به عنوان وزیر نیرو و در دو دوره دیگر به عنوان وزیر جهاد سازندگی سابقه کار داشته است. زنگنه ۶۵ سال دارد و مسنترین نامِزد پیشنهادی در فهرست روحانی است.
عکس: picture-alliance/AP Photo/V. Salemi
وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی
علی ربیعی در دولت قبلی نیز وزیر کار کابینه روحانی بود. آذرماه سال ۹۳ نمایندگان برای پرسش و پاسخ ربیعی را به مجلس دعوت کردند که او در نهایت توانست با پاسخهایش نمایندگان را قانع کند. ربیعی سابقه عضویت در سپاه پاسداران را دارد.
عکس: Mehr
وزارت راه و شهرسازی
گزینه پیشنهادی برای این وزارتخانه عباس آخوندی است که در دولت قبل هم همین سمت را عهدهدار بود. در دوره پیشین او دو بار استیضاح شد که هر دو مرتبه استیضاح آخوندی رأی لازم در مجلس شورای اسلامی را نیاورد و او در سمتش باقی ماند. فروردین امسال در جریان خریداری هواپیماهای جدید توسط ایران، آخوندی در پاسخ به سئوال یک خبرنگار میکروفون او را با عصبانیت از دستش گرفت که این موضوع در رسانهها بازتاب یافت.
عکس: Tasnim
وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح
امیر سرتیپ امیر حاتمی به عنوان جانشین سردار حسین دهقان برای وزارت دفاع پیشنهاد شده است. او آبانماه سال ۹۳ به عنوان جانشین وزیر دفاع منصوب شد. حاتمی پیش از آن جانشینی معاونت ارکان و امور مشترک ستاد کل نیروهای مسلح را بر عهده داشت.
عکس: Tasnim
وزارت صنعت، معدن و تجارت
محمد شریعتمداری گزینه پیشنهادی برای این وزارتخانه است که اگر رأی اعتماد بیاورد جانشین محمدرضا نعمتزاده خواهد شد. او که مدرک دکترای مدیریت دارد، معاون اجرایی روحانی در دولت یازدهم بود. شریعتمداری در دولت محمد خاتمی وزیر بازرگانی بود. علی خامنهای طی حکمی در سال ۸۵ شریعتمداری را عضو شورای راهبردی روابط خارجی کرد. او همچنین جانشین رئیسجمهور در شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور است.
عکس: Irna
وزارت کشور
عبدالرضا رحمانی فضلی، جنجالیترین چهره فهرست وزرای پیشنهادی روحانی است. او در دولت پیشین نیز وزیر کشور بود که عملکردش انتقادهای زیادی را برانگیخت. شماری از نمایندگان مجلس پیشتر هشدار دادهاند که مجلس به او رأی اعتماد نخواهد داد. انتخاب مجدد رحمانی فضلی و همچنین نبود هیچ وزیر پیشنهادی زن در فهرست، دو انتقاد عمدهای است که اصلاحطلبان متوجه روحانی کردهاند.
عکس: ISNA
وزارت جهاد کشاورزی
محمود حجتی، ۶۲ ساله در دولت قبلی نیز در همین سمت فعالیت داشت. او دارای مدرک مهندسی عمران است. در دوره اول ریاستجمهوری خاتمی، محمود حجتی به عنوان وزیر راه و ترابری و در دوره دوم به عنوان وزیر جهاد کشاورزی در کابینه حضور داشت.
عکس: tinn
عکس 171 | 17
در زمان تشکیل دولت یازدهم، اکثریت قاطع کرسیهای مجلس در اختیار اصولگرایانی بود که خود را "ولایتمدار" میخواندند و در تبعیت بیچون چرا از خامنهای چنان پیش میرفتند که نایب رئیس کنونی مجلس، علی مطهری، زمانی دستگاه قانونگذاری را به "شعبهای از دفتر رهبری" تشبیه کرده بود.
غربالگری در مجلس نهم
سال ۹۲ از عبدالله جاسبی، رئیس سابق دانشگاه آزاد، و جعفر توفیقی، وزیر علوم دولت محمد خاتمی، به عنوان گزینههای اصلی وزارت علوم نام برده میشد که به هر دلیلی به مجلس معرفی نشدند.
در نهایت جعفر میلی منفرد به مجلس نهم معرفی شد که رأی اعتماد اکثریت نمایندگان را نگرفت. سپس توفیقی به سرپرستی وزارت علوم منصوب شد و در حالی که شایعه معرفی او به عنوان وزیر قوت میگرفت رضا فرجیدانا جایگزین او شد.
فرجیدانا با رأی موافق ۱۵۹ نماینده وزیر علوم شد و یک سال بعد ۱۴۵ نمایندهی مجلس نهم رأی به استیضاح او دادند و برکنارش کردند.
پس از استیضاح فرجیدانا، رئیس جمهور محمود نیلی احمدآبادی را به مجلس معرفی کرد که او نیز با سد اصولگرایان روبرو شد. فخرالدین احمدی دانش آشتیانی گزینه بعدی روحانی نیز به همین سرنوشت دچار شد.
سرانجام و در حالی که دوره قانونی سرپرستی وزارت علوم به سر آمده بود رئیس دولت یازدهم محمد فرهادی را به عنوان وزیر پیشنهادی به مجلس معرفی کرد که گفته میشود به او تحمیل شده بود و به همین دلیل برای دولت دوازدهم در نظر گرفته نشده است.
نگرانی خامنهای از همسویی دولت و مجلس
با شروع به کار مجلس دهم در سال ۹۵ که اکثریت آن را اصلاحطلبان و اصولگرایان میانهرو حامی روحانی در اختیار دارند، موقعیت رئیس جمهور برای انتخاب اعضای کابینه تغییر کرده است.
برخی ناظران گمان میبرند فشارهای بیرونی بر حسن روحانی برای معرفی افراد مورد نظرش به مجلس، و دخالتهای احتمالی خامنهای بیارتباط با همسویی اکثریت مجلس با دولت نیست.
شایعاتی نیز وجود دارد مبنی بر این که روحانی کنار گذاشتن برخی گزینههایی که به او تحمیل شده را بر عهده اکثریت مجلس گذاشته است.
محمود واعظی این گمانهزنیها را نادرست خوانده و از این که چنین بحثهایی از سوی برخی نمایندگان مجلس نیز مطرح شده ابراز تاسف کرد.
به گزارش ایلنا واعظی در جمع خبرنگاران گفت: «اینکه گفته شده آقای رئیسجمهور با چند نفر موافق نیستند و یا چند نفر به ایشان تحمیل شده، درست نیست. آقای روحانی در مورد تک تک وزرا مشورت کرده و شخص او تصمیم گرفته و روی تصمیمش جدی است.»
با این حال، مورد معرفی نشدن وزیر پیشنهادی علوم و شایعه مخالفت برخی مراجع تقلید با معرفی وزیر زن برای برخی وزارتخانهها نشان میدهد که شماری از افراد فهرست ارائه شده به مجلس اگر تحمیلی هم نباشند گزینهی نخست روحانی نبودهاند.
شهیندخت مولاوردی، دستیار رئیس جمهور ایران در امور حقوق شهروندی، تائید کرده که تصدی وزارت آموزش و پرورش به او پیشنهاد شده اما علت معرفی شدنش را نگفته است.