نقش اشتون و اروپایی‌ها در ازسرگیری مذاکرات هسته‌ای
۱۳۹۲ مهر ۹, سه‌شنبه
کاترین اشتون از سال ۲۰۰۹ عنوان پرطمطراقی دارد: نماینده ارشد اتحادیه اروپا در سیاست خارجی و امور امنیتی. اما زندگی کاری او در عمل از زرق‌وبرق چندانی برخودار نیست. هنگامی که همکاران آمریکایی و آسیایی او پس از نشست‌ها و همایش‌ها با هواپیماهای اختصاصی پرواز می‌کنند، این دیپلمات بریتانیایی باید منتظر هواپیماهای خطوط هوایی معمولی بماند؛ چون اتحادیه اروپا هواپیمای اختصاصی در اختیار ندارد.
اما صبر و پافشاری در مذاکرات و شم دیپلماتیک از جمله ویژگی‌های برجسته کاترین اشتون برشمرده می‌شوند. گفته می‌شود که جان کری، وزیر خارجه ایالات متحده آمریکا، اعتماد ویژه‌ای به اشتون دارد. به گفته یکی از نمایندگان پارلمان اروپا، اشتون "بی سر و صدا، حساس و در عین حال سرسخت" است؛ ویژگی‌هایی که او را به مذاکره‌کننده‌ای ایده‌آل تبدیل می‌کنند.
کاترین اشتون به‌عنوان سرپرست گروه نمایندگان ۵ عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل و آلمان (۵+۱) این ویژگی‌ها را به خوبی به نمایش گذاشته است. مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا حتی در دورانی که گفت‌وگوهای یادشده به بن‌بست رسیده بودند هم همواره از موضع این اتحادیه در قبال ایران – مذاکره و دیپلماسی – دفاع می‌کرد.
به‌جریان افتادن دوباره گفت‌وگوهای هسته‌ای
کاترین اشتون همچنین از نخستین شخصیت‌های سیاسی بود که در سفر اخیر محمد جواد ظریف، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، به آمریکا با طرف ایرانی دیدار کرد. پس از این دیدار اعلام شد که ظریف در نشست وزیران خارجه ۵+۱ با موضوع پرونده هسته‌ای ایران شرکت می‌کند؛ همان دیداری که در حاشیه‌اش ظریف با همتای آمریکایی خود، جان کری به گفت‌وگو نشست. ظریف از قرار معلوم به پیشنهاد کاترین اشتون در این نشست شرکت کرده است.
افزون بر این، محافل دیپلماتیک ازسرگیری گفت‌وگوهای هسته‌ای ایران و ۵+۱ در نیمه ماه اکتبر در ژنو را بیش از هر چیز مرهون پافشاری اشتون می‌دانند. او در ماه‌های اخیر چهار بار با وزیر خارجه ایران تلفنی گفت‌وگو کرده است.
اشتون همچنین روز دوشنبه (۳۰ سپتامبر/ ۸ اکتبر) در واکنش به احتمال وضع تحریم‌های جدید علیه ایران گفته بود: «ما باید تمایل و حسن نیت خود را برای انجام مذاکرات نشان دهیم. همانطور که این انتظار را از طرف مقابل داریم.»
این احساس که دولت یازدهم جمهوری اسلامی ارزش ویژه‌ای برای بهبود مناسبات با اتحادیه اروپا قائل است نیز، به تثبیت جهت‌گیری سیاسی این اتحادیه کمک می‌کند.
مقایسه حسن روحانی با پاپ
ایران برای کاستن از فشار تحریم‌های بین‌المللی، شکستن اجماع جهانی علیه خود، جذب سرمایه‌های خارجی و یافتن مشتری برای نفت و گاز خود نمی‌تواند از کنار اتحادیه اروپا بی‌اعتنا بگذرد؛ همانطور که اروپا نمی‌تواند چشم خود را بر بازار بزرگی مانند ایران ببندد.
جمهوری اسلامی تا کنون گامی عملی در جهت ایجاد شفافیت بیشتر در برنامه هسته‌ای خود برنداشته است. از سوی دیگر زمان به سرعت می‌گذرد و بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، غنی‌سازی اورانیوم در ایران بی‌وقفه ادامه دارد. دیپلمات‌های اتحادیه اروپا تغییر این روند را شرط برداشتن تحریم‌ها می‌دانند.
پایگاه اینترنتی اشپیگل آلمان به نقل از الکساندر گراف لامبسدورف، کارشناس مسائل بین‌المللی و از نمایندگان پارلمان اروپا، موقعیت کنونی حسن روحانی را با پاپ فرانسیسکوس، رهبر کاتولیک‌های جهان مقایسه می‌کند: «هر دو تلاش می‌کنند ساختاری سخت را بشکنند. این که در این راه موفق می‌شوند یا نیروهای مقابل بسیار قدرتمند هستند، هنوز کسی نمی‌داند».