نقش جدی‌تر آسیا در تشدید تحریم ایران
۱۳۸۹ مرداد ۸, جمعه
دانیل گلیزر، دستیار معاون امور ضد تروریسم وزارت خزانه‌داری امریکا می‌گوید تحریم ایران در صورتی موثر خواهد بود که کشورهای زیادی در آن مشارکت کنند. پیش‌تر رابرت آینهورن، مشاور ویژه کنترل تسلیحاتی وزارت خارجه آمریکا از لزوم فشار بیشتر چین بر ایران سخن گفته بود.
قرار است گلیزر، آینهورن و استوارت لوی، یکی دیگر از معاونان خزانه‌داری آمریکا، برای جلب همکاری کشورهای دیگر به آسیا، خاورمیانه و آمریکای جنوبی سفر کنند. پیش از این، کانادا و استرالیا نیز به صف کشورهایی پیوسته‌اند که تحریم‌هایی یکجانبه علیه جمهوری اسلامی اعمال می‌کنند.
دکتر رضا تقی‌زاده، تحلیلگر سیاسی می‌گوید که خط اصلی سیاست خارجی آمریکا، یافتن هم‌پیمان و پرهیز از یک‌جانبه‌گرایی است. وی در این چارچوب، ماموریت مقامات آمریکایی در سفر آسیا را بسیار مهم ارزیابی می‌کند: « اولین دولت جرج بوش در هجوم نظامی به عراق، یکجانبه عمل کرد و مورد انتقاد شدید قرار گرفت. در دولت دوم او بود که پیدا کردن متحد و برخورد جمعی با موضوع عراق اهمیت یافت. برهمین اساس، سیاست باراک اوباما بر تشکیل اتحادیه‌ای از هم‌پیمانان استوارشده و ما این را در عراق و افغانستان نیز می‌بینیم.»
چین، کره جنوبی و ژاپن از صادر کنندگان عمده به ایران و از واردکنندگان نفت خام آن هستند. صادرات نفت خام ایران به این کشورها، به ازای واردات صنعتی از آنها صورت می‌گیرد و هرگونه تغییر یا توقف در این روند، به برهم خوردن موازنه صادرات و واردات فیمابین می‌انجامد.
چینی‌ها می‌گویند که نیاز زیادی به انرژی دارند و لازم است در این حوزه از امنیت کامل برخوردار باشند. با این همه آنها در همیاری با آمریکا در بحث تحریم، بین ۳۰ تا ۴۰ درصد واردات نفت خام خود از ایران را کاهش داده‌اند. دکتر تقی‌زاده تامین نیازهای نفتی چین از عراق و عربستان سعودی را موجب کاهش وابستگی چین به ایران می‌داند و می‌گوید که چین در نهایت، مبادله اقتصادی ۲۵۰ میلیارد دلاری خود با آمریکا را فدای تجارت ۱۲ میلیارد دلاری با ایران نخواهد کرد.
آقای تقی‌زاده معتقد است که تشدید تحریم ایران در کشورهای آسیایی بدون بررسی مواضع کشورهای همسایه ایران دشوار خواهد بود. این تحلیلگر سیاسی با اشاره به نقش ترکیه و دوبی می‌گوید: «ترکیه موافقت قطعی با تحریم‌های یکجانبه ایران ندارد و به دلیل مرز مشترک با ایران، امکانات راحت‌تری برای مبادله تجاری دارد. کمپانی‌های خصوصی امارات به ویژه در دوبی هم مایل به ادامه صادرات و معامله با ایران هستند و مشارکت‌شان در تحریم ایران، تنها با نظارت دولتی میسر خواهد بود.»
مالزی: مامن شرکت‌های واسطه و صرافی‌ها
جمهوری اسلامی از مدت‌ها قبل کوشیده با کمک شرکت‌های واقعی یا مجازی در کشورهای آسیایی، تحریم‌ها و مقررات سختگیرانه مربوط به آنها را دور بزند. مالزی یکی از این کشورهاست که به دلیل اسلامی بودن، حتی در لفظ نیز از تحریم ایران پشتیبانی نمی‌کند. محمد رهبر، روزنامه‌نگار و تحلیلگر سیاسی مقیم مالزی به دویچه‌وله می‌گوید: «دولت مالزی دین‌گراست و رابطه‌اش با ایران، دینی و ایدئولوژیک است. افکار عمومی این کشور نیز به نحوی متمایل به ایران هستند و در نتیجه دولت آن نمی‌تواند به‌سادگی علیه جمهوری اسلامی موضعی بگیرد.»
دولت مالزی که از فروشندگان بنزین به ایران است، اعلام کرده که در نزاع آمریکا و این کشور، بی‌طرف خواهد ماند. ماهاتیر محمد، پدر معنوی مالزی چندی پیش گفت به کشورش مربوط نیست که ایران می‌‌خواهد بمب اتم بسازد یا نه.
بیش از یک‌صد هزار ایرانی در مالزی اقامت دارند که به تحصیل، تجارت، معاملات پولی یا نمایندگی شرکت‌های ایرانی اشتغال دارند. به نقل از محمد رهبر، صرافان ایرانی مقیم مالزی، وظیفه بانک‌های تحریم‌شده را در غیاب آنها بر عهده گرفته‌اند: « دولت مالزی به عمد چشم خود را بر روی صرافان ایرانی بسته است. آنها در حال نقل و انتقال پول‌هایی هستند که معلوم نیست از کجا می‌آیند وبه کجا می‌روند. دولت ایران از این طریق دست به یک پولشویی گسترده زده و البته چون نظارتی بر کار آنها نیست، کسی از حجم این انتقالات خبر ندارد.»
مهیندخت مصباح
تحریریه: بهمن مهرداد