روزنامه هممشهری به نقل از سازمان املاک و مستغلات کشوری می‌گوید طی سال‌های اخیر بیش از ۲۰ درصد اراضی جنگلی و کشاورزی استان گیلان و بیش از ۳۳ درصد مراتع و جنگل‌ها در مازندران به مناطق مسکونی تبدیل شده است.

این روزنامه در گزارشی که شنبه ۲۵ دی منتشر شد نوشت، از حدود یک دهه پیش ویلاسازی در استان‌های شمالی در کنار مناطق ساحلی به اعماق جنگل‌ها هم کشیده شده است.

در استان‌های شمالی ویلاسازی به صورت شهرکی و جنگلی مدام افزایش یافته و به دلیل استقبال متقاضیان از آنها قیمت‌ها نیز افزایش چشمگیری یافته است.

در آگهی‌های تبلیغاتی در رسانه‌ها و فضای مجازی برای توصیف ویلاهای فروشی یا اجاره‌ای در جنگل‌ها عبارت‌هایی به کار گرفته شده که گسترش دست‌اندازی به محیط زیست را آشکارتر می‌کند.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

به نوشته همشهری عبارت‌هایی نظیر "منطقه بکر"، "استخر و جکوزی از چشمه جنگلی" و "جاده اختصاصی" حاکی از نفوذ ویلاسازی در مناطق جنگلی است.

سوءاستفاده از ضعف قوانین برای تجاوز به جنگل‌ها

ظاهرا استفاده از برخی ضعف‌ها و خلاءهای قانونی زمینه‌ساز افزایش ویلاسازی در جنگل‌ها شده است. فساد فراگیر و اعمال نفوذ نهادهای قدرتمند نیز در این روند بی‌تاثیر نبوده است.

تغییر کاربری زمین‌هایی که در قانون به عنوان "اراضی زراعی و باغی" تعریف می‌شوند و در دل جنگل‌های قرار دارند یکی از ساده‌ترین راه‌های دور زدن قوانین برای تجاوز به حریم جنگل‌ها به نظر می‌رسد.

مسعود منصور، رئیس سازمان جنگل‌ها در این‌باره به همشهری می‌گوید: «در استان‌های شمالی نکته‌ای که در بحث ویلاسازی افزایش یافته، علاوه بر دست‌اندازی به منابع ملی، تغییر کاربری اراضی زراعی و باغی نیز هست. چون در سراسر بافت شمال اراضی ملی و غیرملی تنیده به هم هستند، بسیاری از ویلاسازی‌ها در اراضی زراعی و باغی صورت می‌گیرد.»

به گفته منصور مساحت این اراضی در جنگل‌های شمال ۸۰۰ هزار هکتار است که در داخل جنگل‌ها و مجموعه‌های مجاور آنها محاط شده‌اند.

ساخت و ساز در اراضی زراعی و باغی نیز جرم محسوب می‌شود اما از آنجا که این زمین‌ها شامل اراضی ملی نمی‌شوند اداره منابع طبیعی استان که حفاظت از حریم جنگل‌ها را بر عهده دارد نمی‌تواند علیه این کار اقدام کند.

نقش مخرب دستگاه‌های دولتی

تخریب و نابودی جنگل‌ها در ایران فقط به ویلاسازی محدود نمی‌شود. این معضل در کنار مسائل زیست‌محیطی و تغییرات اقلیمی ناشی از عوامل دیگری مانند طرح‌های عمرانی و جاده‌سازی غیرکارشناسی و قاچاق چوب درخت‌های جنگلی نیز هست.

علی بناگر، رئیس انجمن علمی جنگل‌بانی ایران می‌گوید جدا از عوامل طبیعی، ویلاسازی، طرح‌های عمرانی، قاچاق چوب، دفن زباله و "معدن‌کاوی‌های افسارگسیخته" از دیگر عواملی هستند که روند تخریب جنگل‌های شمال را نگران‌کننده کرده‌اند.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

او ماه گذشته به خبرگزاری ایلنا گفت: «اصولا سیاست‌گذاری‌های نامناسب دستگاه‌های دولتی در تخریب منابع طبیعی و محیط زیست نقش اصلی را دارند؛ برای مثال سد "گلوورد" در بهشهر صد هکتار جنگل را به خاطر مخزن و پنجاه هکتار هم بخاطر مسیر تخریب کرد.»

رئیس انجمن علمی جنگل‌بانی طرح نافرجام انتقال آب بین حوضه‌ای از شمال ایران را یکی دیگر از اقدام‌های مخرب دولت عنوان کرد که به گفته او در جریان آن بین ۲۰ تا ۲۵ هزار درخت و نهال نابود شد.

در سال‌های اخیر گزارش‌های زیادی درباره نابودی جنگل‌ها، نی‌زارها و مراتع استان‌های شمالی ایران منتشر شده که مدام بر تعداد آنها افزوده می‌شود و نهادها و دستگاه‌های مسئول تا کنون برای متوقف کردن این روند اقدام موثر و قابل قبولی انجام نداده‌اند.