رئیس جمهور (Bundespräsident) در آلمان در رأس دولت آلمان فدرال قرار گرفته است. رسانه‌های گروهی در آلمان با مقام ریاست جمهوری، معمولاًملایم‌تر و با ملاحظه بیشتری برخورد می‌کنند تا با سایر سیاستمداران این کشور. از سوی دیگر رئیس جمهور هم از دخالت در مسائل سیاسی روز، به ویژه موضوع‌های بحث‌برانگیز میان احزاب گوناگون، خودداری می‌کند.

رئیس‌جمهورآلمان، نباید از هیچ حزب سیاسی جانبداری کند. اکثر روسای جمهوری پس از برگزیده‌شدن به این مقام، عضویت حزبی خود را به حالت تعلیق در‌می‌آورند.

وزن و نقش سیاسی رئیس جمهور بسیار پایین‌تر از نقش همتایان او در کشورهایی مانند آمریکا، فرانسه یا روسیه است که در آن‌ها رئیس جمهور با رأی مستقیم مردم انتخاب می‌شود.

محدود کردن قدرت رئیس جمهور در آلمان پس از جنگ جهانی دوم، نتیجه‌ی حکومت ناسیونال‌سوسیالیست‌ها (نازی‌ها) در آلمان بود. پدران و مادران قانون اساسی آلمان (به مقاله‌ی "۶۰ سال دموکراسی و برابری حقوق زن و مرد" مراجعه کنید) که هنوز نقش مصیبت‌‌بار پاول هیندنبورگ (Paul Hindenburg)، آخرین رئیس‌جمهور دوره‌ی وایمار را در به قدرت رساندن هیتلر فراموش نکرده بودند، دایره‌ی اختیارات رئیس‌جمهور را در قانون اساسی محدود کردند. هیندنبورگ سال ۱۹۳۳ هیتلر را به عنوان صدراعظم آلمان منصوب و با انحلال پارلمان جمهوری وایمار (Weimmarer Republik) موافقت کرد.

نقش رئیس جمهور در داخل و خارج از کشور

نقش رئیس جمهور در حوزه‌ی سیاست داخلی، بیش از همه در انتخاب قدرتمندترین سیاستمدار آلمان، یعنی صدراعظم این کشور محسوس است. نامزدهای احراز این مقام از سوی رئیس جمهور به مجلس آلمان (بوندستاگ) پیشنهاد می‌شوند. تا به امروز پیشنهاد غیرمنتظره‌ای از سوی هیج رئیس جمهوری در آلمان به مجلس این کشور داده نشده است، چرا که پیشنهاد نامزدها برای این پست، همیشه با توافق قبلی با احزابی صورت می‌گیرد که مجموعاً اکثریت کرسی‌های مجلس را در اختیار دارند. در صورتی که صدراعظم پیش از موعد پایان دوره‌ی پنج‌ساله به هر دلیلی دیگر از اعتماد اکثریت نمایندگان مجلس برخوردار نباشد، رئیس جمهور مجلس را منحل می‌کند و دستور برگزاری انتخابات جدید را صادر می‌کند. اتفاقی که سال ۲۰۰۵ کمی پیش از پایان دوران صدراعظمی گرهارد شرودر افتاد.

یکی دیگر از وظایف مهم سیاسی رئیس جمهور، بررسی انطباق قوانین با قانون اساسی است. حق عفو نیز امتیاز دیگری است که رئیس جمهور آلمان از آن برخوردار است.

نوع تاًثیرگذاری رئیس‌جمهور در آلمان را باید در سخنرانی‌های او در مجامع عمومی جستجو کرد. او تلاش می‌کند تا در این سخنرانی‌ها، آغازگر مباحث مهم اجتماعی باشد. در خارج از کشور، سفرهای خارجی رئیس جمهور اغلب به بهبود روابط دوجانبه‌ی آلمان با کشور میزبان کمک می‌کنند یا گشایش دروازه‌های آن کشور بر روی اقتصاد آلمان را در پی دارند.

Jochen Vock/ AH