زمانی روزانه از میان این دروازه فلزی صدها زندانی وارد اردوگاه کار اجباری داخاو می‌شدند و به سوی سرنوشتی تاریک می‌رفتند که دهشتناکی آن تازه در سال‌های بعد بود که پیش چشم جهانیان فاش شد.

این دروازه فلزی در تمام سال‌های پس از جنگ جهانی دوم نمادی برای درد و رنج زندانیان دوران حکمرانی نازی‌ها بوده است.

نوشته روی این در که می‌گوید: "کار آزاد می‌کند" نمونه بارزی از تبلیغات نازی‌ها و رنج غیرقابل تصوری بود که زندانیان در اردوگاه‌های کار اجباری به جان می‌خریدند؛ جمله‌ای که با فاجعه هولوکاست و مرگ دردناک میلیون‌ها انسان در دوران نازی‌ها گره خورده است.

در اردوگاه کار اجباری داخاو در حومه شهر مونیخ، نازی‌ها تا سال ۱۹۴۵بیش از ۲۰۰ هزار انسان را حبس کرده بودند. ده‌ها هزار نفر از این زندانیان به واسطه کار طاقت‌فرسا، سوءتغذیه، انجام آزمایش‌های پزشکی روی آنان، شکنجه و خشونت جان خود را از دست دادند.

نئونازی‌ها، عاملان احتمالی پشت پرده

بر اساس گزارش‌ها در ساعات نیمه‌شب شنبه (اول نوامبر) افرادی ناشناس این در ورودی تاریخی ساخت سال ۱۹۳۶ را ربودند. نوشته روی این در با عنوان "کار آزاد می‌کند" در سال ۱۹۶۵ بازسازی شده بود. پلیس می‌گوید سرنخ‌هایی از دزدان احتمالی پیدا کرده، اما هنوز نمی‌توان به طور قطع در این مورد نظر داد.

پلیس احتمال می‌دهد، در پس پرده این سرقت انگیزه‌های نژادپرستانه وجود داشته و از سوی نئونازی‌‌ها هدایت شده است. با این همه سرپرست بخش تحقیقات پلیس داخاو اطمینان خاطر داده، جستجوها در تمامی ابعاد و جهت‌ها انجام خواهد گرفت و تنها معطوف به نئونازی‌ها نخواهد بود.

سرقت این در فلزی واکنش‌های زیادی را در آلمان به دنبال داشته است. رئیس شورای یهودیان آلمان این واقعه را "هتک حرمتی وحشتناک و تکان‌دهنده" خوانده است.

رئیس بنیاد یادبود آشویتس−بیرکناو، دیگر اردوگاه کار اجباری زمان نازی‌ها، این دزدی را "حمله‌ به یک نماد و به یک یادآوری" توصیف کرده است.

وزیر فرهنگ ایالت بایرن نیز با ابراز انزجار از سرقت این در تاریخی، تأکید کرده است که بایستی تدابیر امنیتی جدیدی برای حفاظت از این اماکن یادبود اندیشیده شود. تا کنون در این اردوگاه اقدامی در جهت نصب دوربین‌های مداربسته و نظارت ۲۴ ساعته آن صورت نگرفته بود.

پلیس می‌گوید دزدان به احتمال بسیار، از فاصله زمانی میان گشت‌ نگهبانان استفاده کرده و در را از پاشنه درآورده‌اند.

داخاو، الگویی برای اردوگاه‌های دیگر

پنج سال پیش نیز سارقان لهستانی به سفارش نئونازی‌های سوئد، شعار "کار آزاد می‌کند" نازی‌ها را که با فلز بر سر در اردوگاه آشویتس نقش بسته بود را ربودند. دزدان نقش فلزی این شعار را سه قسمت کرده و در جنگل دفن کرده بودند. قطعات آن اما چند روز بعد توسط پلیس پیدا شد و سارقان بازداشت و دادگاهی شدند.

اردوگاه داخاو در ماه مارس ۱۹۳۳ تنها چند هفته پس از سرکار آمدن آدولف هیتلر، در ناحیه داخاو در شمال مونیخ ساخته شد. داخاو نخستین اردوگاه کار اجباری بود که نازی‌ها بنا نهادند و پس از آن اردوگاه‌های زیادی با الگوبرداری از داخاو ساخته شدند.

در ابتدا زندانیان سیاسی به اردوگاه داخاو منتقل می‌شدند، پس از آن به این حلقه، جانیان، کولی‌ها، همجنس‌گرایان و بیش از همه یهودیان اضافه شدند. زندانیان این اردوگاه، در روز ۲۹ آوریل ۱۹۴۵ توسط نیروهای ارتش آمریکا آزاد شدند.

در آن روز ۳۲ هزار و ۳۳۵ زندانی در اردوگاه داخاو محبوس بودند.