به دعوت مقتدی صدر، رهبر جریان صدر صدها هزار نفر از سراسر عراق در منطقه سبز بغداد نماز جماعت برگزار کردند. صدر خواستار برگزاری انتخابات زودهنگام است. ائتلاف شیعی مورد حمایت ایران مخالف نخست‌وزیری مجدد مصطفی الکاظمی است.
عکس: Ameer Al-Mohammedawi/dpa/picture alliance
تبلیغات
صدها هزار نفر از مردم عراق به دعوت مقتدی صدر، روحانی بانفوذ شیعه، برای نمایش قدرت روز جمعه ۱۴ مرداد (۵ اوت) در قلب منطقه دولتی بغداد که به شدت تحت حفاظت قرار دارد، نماز جماعت برگزار کردند. این گردهمایی در بحبوحه بحران سیاسی فزاینده‌ای برگزار شد که پایتخت کشور را در معرض خطر قرار داده است.
مقتدی صدر از پیروان خود از سرتاسر عراق خواسته بود تا برای اقامه نماز جماعت به داخل منطقه سبز بغداد بیایند؛ منطقه‌ای تحت تدابیر شدید امنیتی در قلب شهر که ساختمان‌های دولتی و سفارتخانه‌های خارجی را در خود جای داده است. پیروان صدر در پی این فراخوان وارد منطقه سبز بغداد شدند و زیر گرمای سوزان تابستان با دمای ۴۸ درجه سانتیگراد در فضای آزاد گردآمدند.
نماز جماعت جمعه آخرین نمایش قدرت این روحانی شیعه است که قدرت سیاسی او از پایگاه قوی حمایت مردمی ناشی می‌شود.
صدر پس از اینکه حزبش به‌رغم کسب بیشترین تعداد کرسی‌ها در انتخابات پارلمانی که در اکتبر گذشته برگزار شد، نتوانست دولتی تشکیل دهد، از پیروان پرشمار مردمی خود به عنوان یک تاکتیک فشار علیه رقبای خود استفاده کرده است. او از روند سیاسی برای تشکیل دولت بعدی در ماه ژوئن خارج شد.
به گزارش شرق‌الاوسط، فرید جعفر ۱۶ ساله، از استان بابل برای نشان دادن حمایت خود از مقتدی صدر وارد بغداد شده است. او گفت که هزینه حمل و نقل او را حزب صدر پرداخت کرده است: «من صدر را دوست دارم».
شنبه گذشته هزاران تن از پیروان صدر در تلاش برای خنثی کردن تلاش‌های رقبای شیعه برای تشکیل دولت، به پارلمان هجوم بردند. در این خشونت ها حدود ۱۲۵ نفر زخمی شدند که بیشتر آنها معترض و ۲۵ نفر از نیروهای امنیتی بودند.
رقیب سیاسی مقتدی صدر ائتلافی از نیروهای شیعه مورد حمایت ایران است که نام "چارچوب هماهنگی" بر خود نهاده‌اند.
مقتدی صدر خواستار اصلاحات بنیادین و مبارزه با فساد شدعکس: AHMAD AL-RUBAYE/AFP via Getty Images
پیروان صدر در داخل مجلس اردو زدند تا اینکه او دستور داد پس از چهار روز از ساختمان مجلس عقب‌نشینی کنند. سپس آنها در بیرون از پارلمان به تحصن ادامه دادند. صدر خواستار انحلال پارلمان و برگزاری انتخابات زودهنگام است. آنها نیز گفته‌اند در صورت اجماع ملی، برگزاری انتخابات زودهنگام را در نظر خواهند گرفت.
"عراق اسیر فساد دولت‌های پیشین شده است"
به گزارش میدل ایست نیوز به نقل از خبرگزاری رسمی عراق (واع)، نماز جمعه امروز به امامت سید مهند الموسوی اقامه شد.
سید مهند الموسوی گفت که عراق اسیر فساد شده است و دولت‌های ائتلافی خسارت‌های بسیاری به همراه آورده‌اند و موجب ضعف در خدمات شده‌اند.
این خطیب نماز جمعه افزود که عراق به دلیل سیاست‌های دولت‌های پی در پی و نظام سهمیه‌بندی، در صدر فهرست فساد در جهان قرار دارد.
الموسوی تصریح کرد که شماری زیادی از مردم عراق به زیر خط فقر رسیده‌اند و افزود که افزایش سلاح، گروه‌های مسلح غیر منضبط و گسترش جرم و مواد مخدر از دستاوردهای احزاب حاکم بر کشور بوده است.
او همبستگی خود با دعوت مقتدی صدر برای انحلال پارلمان و برگزاری انتخابات زودهنگام را اعلام و تاکید کرد که فریاد اصلاحات صدر در حمایت از انقلاب محرم الحرام است که توسط ملت اعلام شده است.
الموسوی از مردم عراق خواست، از اصلاحات در کشور حمایت کرده و فرصت را از دست ندهند. او افزود که "حب به کشور به فدا کردن زمان و جان نیاز دارد".
حمایت رئیس پارلمان از انتخابات زودهنگام
در این میان محمد الحلبوسی، رئیس سنی‌مذهب پارلمان عراق موافقت خود را با خواست مقتدی صدر برای برگزاری انتخابات زودهنگام، اعلام کرده است.
به گزارش خبرگزاری رسمی عراق، الحلبوسی در توئیتی گفته است: «پارلمان، نماینده ملت است و مردمی که جمع شدند، بخشی از وجود آن هستند که به هیچ عنوان نمی‌توان خواست آنها در انتخابات زودهنگام که مقتدی صدر خواستار آن شد را نادیده گرفت.»
وی افزود: «با پیشروی به سوی انتخابات پارلمانی و محلی، طی زمان مورد توافق برای آغاز مجدد روند دموکراتیک، زیر سایه قانون اساسی و تفاهم و در راستای انسجام با منافع ملی عالی کشور موافق هستیم.»
پیش از این مقتدی صدر خواستار تغییر ریشه‌ای نظام سیاسی و قانون اساسی عراق شده بود اما از موضع خود عقب‌نشینی کرد و پس از چند روز خواستار برگزاری انتخابات زودهنگام پس از انحلال پارلمان شد.
جریان مورد حمایت ایران مخالف نخست‌وزیری الکاظمی
ابو الاء الولائی، دبیرکل کتائب سید‌الشهدا، روز پنجشنبه ۴ اوت با انتشار توییتی گفته است که "چارچوب هماهنگی" در نشست اضطراری که برگزار کرده، بر سر عدم انتخاب مجدد الکاظمی، نخست‌وزیر عراق توافق دارد.
جبهه "چارچوب هماهنگی"، ائتلافی از نیروهای شیعه مورد حمایت ایران است که مقتدی صدر حاضر به همکاری با آنها نیست.
الولائی در توئیت خود افزوده است: «پیش از این گفتیم و اکنون بر آن تاکید می‌کنیم که الکاظمی تحت هیچ شرایطی نباید مجددا نخست‌وزیر شود.»
شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه
جمهوری اسلامی ایران با ایجاد گروه‌های شبه‌نظامی در منطقه می‌کوشد، نفوذ سیاسی خود را تثبیت و گسترش دهد. آنچه از ایده صدور انقلاب اسلامی به جا مانده، مداخله فعال در کشورهای منطقه برای حفظ منافع نظام جمهوری است.
عکس: Getty Images/AFP
شورشیان حوثی در یمن
یمن یکی از کشورهای منطقه است که جنگ داخلی در آن ابعاد منطقه‌ای یافته است و کشورهای رقیب یعنی ایران و عربستان سعودی به صورت فعال در آن شرکت دارند. ایران خود را حامی حوثی‌ها می‌داند که با عنوان "انصارالله" شناخته می‌شوند.
عکس: picture alliance/dpa/AP/H. Mohammed
حوثی‌ها و حملات موشکی به عربستان
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد در اواسط ژوئن ۲۰۲۰ در گزارشی به شورای امنیت خبر داد که موشک‌های کروز و تجهیزاتی که در حمله به تاسیسات نفتی آرامکو و فرودگاه بین‌المللی ابها عربستان سعودی، و دست‌کم دو حمله پیش از آن استفاده شده "منشا ایرانی" داشته‌اند.
عکس: picture-alliance/dpa/H. Al-Ansi
تماس‌های رسمی حوثی‌ها و مقامات ایران
تحولاتی که درسال ۲۰۱۰ به "بهار عربی" موسوم شد، سبب تغییراتی در آرایش نیروهای سیاسی در بسیاری از کشورهای عربی از جمله یمن شد. پس از تصرف صنعا برخی از مقام‌های حوثی به ایران سفر کردند. بسیاری از رهبران حوثی روابط نزدیکی با روحانیون شیعه در ایران دارند. کارشناسان سازمان ملل می‌گویند که ایران به حوثی سلاح، پول ارسال می‌کند و کارشناسان نظامی ایران در یمن حضور دارند.
عکس: picture-alliance/dpa/H. Al-Ansi
جنگ ریشه‌دار قومی یا جنگ نیابتی در یمن
یمن که در دوران جنگ سرد به یمن جنوبی و یمن شمالی تفسیم شده بود، پس از وحدت نتوانست مشکلات قومی خود را حل کند. در حال حاضر نیز گروه‌های مختلف یمنی با منافع و اهداف متفاوت روبروی یکدگیر صف‌آرایی کردهاند. اما عربستان و متحدانش از یکسو و ایران از سوی دیگر، یمن را به کانون یک جنگ نیابتی بدل کردهاند. به گفته سازمان ملل تا کنون بیش از ۲۰۰ هزار نفر بر اثر جنگ یا پیامدهای پس از جنگ کشته شده‌اند.
عکس: Getty Images/AFP/A. Hyder
گروه‌های شبه‌نظامی در عراق
سقوط صدام حسین و نا‌كارآمدی سیاستمداران عراقی زمینه مناسبی را برای دخالت‌های جمهوری اسلامی در این کشور فراهم کرد. برخی از گروه‌های شیعه عراقی که در زمان جنگ ایران و عراق به ایران آمده بودند، ساختارهای تشکیلاتی خود را حفظ کردند و با کمک جمهوری اسلامی به گروه‌های سیاسی و شبه‌نظامی فعال در عراق بدل شدند.
عکس: Reuters/Stringer
همکاری نزدیک با ایران
برخی از گروه‌های شیعه عراقی پنهان نمی‌کنند که با جمهوری اسلامی مناسبات نزدیکی دارند و سیاست‌های خود را با نظر ایران تنظیم می‌کنند. ایران از این گروه‌ها به عنوان اهرم فشار بر سیاستمداران عراقی استفاده می‌کند. از سوی دیگر جمهوری اسلامی در نزاع خود با آمریکا از این نیروها نیز بهره می‌گیرد.
عکس: AFP/A. Al-Rubaye
شبه‌نظامیان شیعه و جنگ علیه داعش
پیروز‌های اولیه داعش در عراق و سوریه نشان داد که دولت‌های مرکزی در این کشورها عاجز از بسیج عمومی علیه این افراط‌گرایان هستند. دولت عراق که هم‌چنان به طور عمده از سیاستمداران شیعه تشکیل شده با نادیده گرفتن منافع اقلیت سنی راه برای نارضایتی سنی‌ها در این کشور باز کرد و مناطق شمالی و شرقی عراق به راحتی به دست نیروهای داعش افتاد. در سال ۲۰۱۶ شبه‌نظامیان شیعه در جنگ علیه داعش نقشی فعال داشتند.
عکس: picture-alliance/dpa/A. Jalil
نزدیکی سپاه قدس و حشدالشعبی
قاسم سلیمانی، فرمانده وقت سپاه قدس و ابومهدی مهندس از رهبران حشد الشعبی از جمله کسانی بودند که در عملیات "آذرخش کبود" توسط نیروهای آمریکایی در عراق در ژانویه ۲۰۲۰ کشته شدند. مقامات آمریکایی بارها هشدار داده بودند که قاسم سلیمانی به طور مستقیم و غیرمستقیم نقشی اساسی در حمله به نیروهای آمریکایی مستقر درعراق داشته است.
عکس: Fars
شبه‌نظامیان عراقی تحت فرماندهی سپاه
گروه‌های شیعه شبه‌نظامی با انگیزه‌های متفاوتی در عراق شکل گرفته‌اند. این گروه‌ها، از عصائب اهل حق گرفته تا سپاه بدر، بنا به مصلحت‌ها و ضروت در امور مختلفی دخالت می‌کنند. آمریکا به گروه‌های شیعه عراقی تحت کنترل ایران عنوان "گروه‌های ویژه" را داده است. همه این گروه‌ها به درجات معینی در راستای منافع ایران عمل می‌کنند.
عکس: picture-alliance/AP Photo/J. al-Helo
جنگجویان خارجی تحت فرماندهی سپاه
ایران از جنگجویان خارجی در جنگ سوریه استفاده می‌کند. نیروهای شیعه افغان موسوم به لشکر فاطمیون از داوطلبانی تشکیل شده که برای تثبیت رژیم بشار اسد به سوریه اعزام شدند. ایران از این نیروها به عنوان مدافعان حرم نام می‌برد. در مورد شمار لشکر فاطمیون ارقام متفاوتی از ۱۲ تا ۴۰ هزار نفر یاد می‌شود. اما بنا به گفته یکی از رهبران این لشکر در سال ۲۰۱۸ حدود ۲ هزار از آنان کشته و ۸ هزار نفر زخمی شده‌اند.
عکس: Mashreghnews.ir
جنگجویان که به آنان اعتمادی نیست
برخی از نیروهای فاطمیون که به دلایل مختلف به افغانستان بازگشته‌اند، بنا به گفته مقامات افغانستان می‌توانند سبب بی‌ثباتی در این کشور شوند. بنا به گزارش‌های مختلف، افغان‌ها اغلب به دلیل فقر و بیکاری به لشکر فاطمیون پیوسته‌اند. برخی‌ها از آنها در ایران زندگی می‌کنند، اما هزاران نفر از آنان به افغانستان بازگشته‌اند.
عکس: Tasnim
زینبیون، جنگجویان شیعه پاکستانی
در صفوف جنگجویان خارجی در سوریه اتباع پاکستانی نیز تحت لشکر زینبیون حضور دارند. گرچه این گروه در آغاز وظیفه اصلی خود را دفاع از "حرم زینب" دختر امام اول شیعیان می‌دانست، اما در بسیاری از جبهه سوریه در صف مقدم علیه مخالفان اسد وارد جنگ شده است.
عکس: AFP/Getty Images
زینبیون، آوارگان افغان در پاکستان
به گفته سایت‌های وابسته به سپاه پاسداران، بخش اعظم لشکر زینبیون (برخی آن را تیپ زینبیون می‌نامند) از آوارگان افغان هستند که در پاکستان زندگی می‌کنند. این افغان‌ها شامل شیعیان هزاره می‌شوند که در شرایط بسیار بدی درپاکستان روزگار می‌گذرانند.
عکس: G. Kakar
محمدحسین باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی در حلب
مقامات ایرانی مدعی‌اند که نیروهای نظامی این کشور تنها به عنوان مستشاران نظامی در سوریه عمل می‌کنند و نقشی مستقیم در عملیات جنگی ندارند. اما تا کنون ده‌ها نفر از فرماندهان سپاه در نبردهای سوریه کشته شده‌اند. اسرائیل نیز تا کنون صدها بار مواضع نیروهای ایرانی و متحدانش را در سوریه هدف قرار داده است.
عکس: picture-alliance/AP Photo/Syrian Central Military Media
حزب‌الله لبنان، متحد استراتژیک سپاه
جمهوری اسلامی ایران در نحوه همکاری و اعتماد به گروه‌های خارجی به گونه‌های مختلف عمل می‌کند. شکل‌گیری حزب الله لبنان از آغاز توسط نیروهای ایرانی صورت گرفت. ایران از طریق این گروه شیعه در جنوب لبنان، رویارویی غیرمستقیم با اسرائیل دارد.
عکس: Getty Images/AFPM. Zayyat
حزب‌الله و عمق استراتژیک جمهوری اسلامی
مقامات مختلف جمهوری اسلامی بارها اعلام کردهاند که عمق استراتژیک ایران در غرب تا دریای مدیترانه است. سیاست "نابودی اسرائیل" از یک سو و بلندپروازی‌های ایدئولوژیک جمهوری اسلامی از سوی دیگر توجیه‌ای برای حضور ایران در لبنان تلقی می‌شود.
عکس: picture-alliance/AA
حزب‌الله در سوریه
بر خلاف گروه‌های فلسطینی مورد حمایت ایران که تنها در غزه و کرانه باختری فعال هستند، حزب‌الله نه تنها در لبنان سیاستی منطبق با خواست‌های جمهوری اسلامی را نمایندگی می‌کند، بلکه یکی از بازوهای نظامی ایران در منطقه به حساب می‌آید. هزاران نفر از نیروهای حزب‌الله تا کنون در جنگ سوریه شرکت داشته‌اند. به گفته محافل غربی کارشناسان نظامی حزب‌الله در یمن نیز در کنار ایران حوثی‌ها را آموزش می‌دهند.
