وزارت امور مهاجرین افغانستان در بیانیهای رسمی، نمایش تعدادی از مهاجران افغان بازداشت شده در قفس آهنین در شیراز را "غیربشری" و مغایر کنوانسیونها خوانده، اما معاون اجتماعی فرمانده انتظامی فارس منکر واقعی بودن تصاویر شد.
تبلیغات
دامنه واکنشهای اعتراضی علیه رفتار نیروی انتظامی شیراز در برخورد با "اتباع بیگانه بازداشتی" گستردهتر شده و از فعالان مدنی و کنشگران فضای مجازی، به مقامات رسمی رسیده است.
شنبه ۲۰ شهریور، وزارت "امور مهاجرین و عودت کنندگان" افغانستان، اطلاعیهای در تفبیح نمایش تعدادی از مهاجرین بازداشت شده افغان در قفس آهنین صادر کرد و این اقدام پلیس شیراز را "غیربشری، توهین و تعرض به کرامت انسانی" آنها خواند.
این اطلاعیه تاکید میکند که رفتار صورت گرفته با موازین حقوق بشری، کنوانسیون ۱۹۵۱ و پروتکل ۱۹۶۷ حقوق مهاجرین و هم چنین تفاهمنامههای هر دو کشور در ارتباط با مهاجرین در تضاد قرار دارد. این وزارتخانه از مقامات دولتی ایران خواسته که عمل صورت گرفته را پیگیری و عاملان آن را تحت پیگرد قانونی قرار دهند. از وزارت امور خارجه افغانستان نیز دعوت شده که موضوع را از مجاری دیپلماتیک دنبال کند.
یک وبلاگنویس در واکنش به نمایش شماری مهاجران افغان تحت عنوان "مکشوفات کلانتریهای شیراز" در یک قفس، خطاب به دولتمردان افغانستان نوشته بود: «باید از شنیدن این خبر بمیرید!»
اطلاعیه سفارت ایران در کابل
سفارت ایران در کابل اما با صدور اطلاعیهای در توضیح تصاویر منتشره، کوشید بازتاب نمایش افراد دستگیر شده در قفس را به "انتشار یک تصویر گزینشی" و تلقیهای شتابزده نسبت دهد.
در این اطلاعیه یادآوری شده که بازداشت شدگان در فضای باز و پشت نرده نگاه داشته شده بودند و هیچکس در قفس نبود: «به علاوه هیچ قصد و نیتی مبنی بر توهین به آنها در کار نبود.»
سفارت ایران در کابل در توجیه رفتار صورت گرفته با دستگیر شدگان، تاکید کرده که آنها برای ورود غیرقانونی به ایران اقدام کرده بودند: «لذا مهاجر یا پناهنده محسوب نمیشوند و برخورد با آنها مطابق مقررات داخلی جمهوری اسلامی بوده و خلاف کنوانسیونهای بینالمللی و توافقنامههای دو جانبه نیست.»
این اطلاعیه با ابراز تاسف از بیانیه "شتابزده" وزارت امور مهاجرین افغانستان، رویکرد مردم و دولت جمهوری اسلامی در مورد شهروندان افغانستان را مبتنی بر رعایت کرامت انسانی دانسته است.
بهرام پارسایی، نماینده شیراز در مجلس نیز در توجیه ماوقع اشاره کرده که افراد حاضر در حصارهای فلزی، سارقان مسلح و قاچاقچیها بودند و مسئله ربطی با اتباع بیگانه نداشته است: «طبق اظهارات پلیس، این روش جداسازی برای زمان کوتاه بوده و متهمان پس از یکی دو ساعت تحویل مراجع قضایی شدند.»
خبرگزاری ایسنا به نقل از بهرام پارسایی نوشت: «طبق گزارش پلیس مرتکبین درصد قابل توجهی از جرایم در استان فارس از اتباع غیرمجاز و بیگانه هستند و لذا حضور این افراد در بین بازداشتیهای پلیس امری طبیعی بوده است.»
اما فریبا استواری، معاون اجتماعی فرمانده انتظامی استان فارس موضوع را شایعات بیاساس خوانده و به خبرگزاری فارس گفته است: «آنچه بعضی از سایتها در فضای مجازی مدعی شدهاند، کذب محض است و تصاویر منتشر شده را مربوط به این استان نمیدانیم.»
او گفت که روز یکشنبه ۲۱ شهریور، نشستی با خبرنگاران برای اطلاع رسانی کامل از ماجرا برگزار میشود.
مسیر دشوار پناهجویان افغان برای رسیدن به کشوری امن
افغانستان پس از سوریه بیشترین شمار پناهجویان را به خارج میفرستد. پناهجویان افغان در راه رسیدن به پناهگاهی امن با مشکلات بسیاری روبهرو هستند. در این مجموعه به مشکلات پناهجویان افغان در کشورهای مختلف پرداختهایم.
عکس: picture-alliance/Ton Koene
ایران
ناامنی، بیکاری و فقر عمدهترین دلایلی هستند که مردم افغانستان را به فکر مهاجرت میاندازد. بیش از دو میلیون مهاجر افغان در حال حاضر در ایران زندگی میکنند. در سالهای اخیر همواره از وضعیت بد مهاجران در ایران صحبت شده است.
عکس: picture-alliance/Ton Koene
پاکستان
پاکستان نیز مانند ایران میزبان بسیاری از مهاجران افغان است. در حال حاضر بیش از دو میلیون مهاجر ثبتشدهی افغان در کنار صدها هزار مهاجر غیرقانونی در پاکستان زندگی میکنند. پاکستان هم اخیرا فشار را بر مهاجران افغان بیشتر کرده تا آنها به کشورشان بازگردند.
عکس: Reuters/F. Aziz
ترکیه
ترکیه کشوری است که اکثر مهاجران افغان برای عبور به کشورهای اروپایی، خود را به آنجا میرسانند. این کشور مهاجرپذیر نیست و مهاجران باید برای منتقل شدن به عنوان پناهنده به کشور سوم در یکی از نمایندگیهای سازمان ملل متحد در امور پناهندگان ثبت نام کنند. وضعیت مهاجران در ترکیه نیز روز به روز بدتر میشود.
عکس: picture-alliance/epa/O. Panagiotou
یونان
یونان برای افغانها و بسیاری دیگر از مهاجران یکی از بدترین کشورهاست. با افزایش روزافزون شمار مهاجران، تعداد راستگرایان افراطی هم بیشتر شده و حملات بر مهاجران افزایش یافته است. بیش از دهها هزار افغان بلاتکلیف در این کشور روزگار سپری میکنند. پناهجویان بسیاری هم در مسیر رسیدن به یونان جان خود را از دست دادهاند.
عکس: Reuters
دیگر کشورهای اروپایی
گذر از یونان و رسیدن به ایتالیا برای بسیاری از پناهجویان به یک رویا تبدیل شده است. شمار بسیاری از پناهجویان طعمه باندهای قاچاق انسان میشوند. پناهجویانی که با وعده گذار از مسیری مطمئن به سوی قاره سبز فریب میخورند.
عکس: picture-alliance/dpa
غرق شدن در دریا
از آغاز مسیر تا رسیدن به اروپا هر لحظه مرگ در کمین پناهجویان است. از شلیک مرزبانان گرفته تا غرق شدن در دریای خروشان. قاچاقچیان، پناهجویان را در قایقهای بادی سوار میکنند که خطر غرق شدنشان بسیاری جدی است. با همین شیوه تا کنون هزاران مهاجر در دریای مدیترانه جان خود را از دست دادهاند.
عکس: REUTERS/Argiris Mantikos/Eurokinissi
مرگ در جنگل
بسیاری از پناهجویان راه زمینی از یونان تا کشور مقصد را پیش میگیرند. در این مسیر نیز خطرهای بسیاری وجود دارد. بسیاری از پناهجویان در جنگلها به قتل رسیدهاند، طعمه حیوانات وحشی شدهاند، یا بازداشت شده و ماهها در زندان به سر بردهاند. به تازگی ۱۴ مهاجر افغان و سومالیایی که قصد داشتند با دنبال کردن مسیر خط آهن به اروپا برسند، در مقدونیه جان خود را از دست دادند.
عکس: Reuters/O. Teofilovski
زندانهای اندونزی
هزاران افغان نیز راه رفتن به استرالیا را پیش میگیرند و به این منظور ابتدا خود را به اندونزی میرسانند. کشوری که در نخستین گام، آنها را بازداشت میکند. بسیاری از این پناهجویان ماهها یا سالها در بازداشت میمانند. شمار بسیاری از آنان نیز در مسیر پرخطر آبی در اقیانوس جان میبازند. برخورد این کشور با پناهجویان خوب نیست و مکانهای نگهداری آنان شبیه زندان است.
عکس: picture-alliance/dpa
رؤیای استرالیا
بسیاری با رویای رسیدن به استرالیا دل به دریا زده و بالاخره سر از جزیرهها درآوردهاند. دولت استرالیا اما از چندی قبل تصمیم گرفت پناهجویانی که به این کشور وارد میشوند و یا کشتی آنها در آبها پیدا میشود را به جزیره "پاپوا گینه نو" بفرستد. پناهجویانی که به این جزیره فرستاده شدهاند، تاکنون چندین بار تظاهرات کرده و برخی از آنان به خاطر شرایط بد و بلاتکلیفی دست به خودکشی زدهاند.
عکس: Reuters/Refugee Action Coalition
بلاتکلیفی
پناهجویانی که موفق شوند خود را به اروپا یا استرالیا برسانند، تازه وارد معرکهای دیگر میشوند. آنها باید ماههای طولانی در انتظار دریافت نتیجه رسیدگی به درخواست پناهندگیشان در اردوگاههای پناهندگان بگذرانند. پناهجویانی که مدرک شناسایی نداشته باشند، گاهی تا سالها در اردوگاههای مهاجران در بلاتکلیفی روزگار میگذرانند.
عکس: Reuters/Michaela Rehle
اخراج اجباری
نه تنها کشوری همسایه مانند ایران، مهاجران افغان را اخراج میکند، برخی از کشورهای اروپایی و استرالیا هم همین برخورد را با مهاجران افغان دارند. به خاطر ادامه مشکلات و نابسامانیها در افغانستان، این کشور پس از سوریه دومین کشور در جهان است که بیشترین شمار پناهجویان را دارد.