استقرار جنگنده‌های روسی در پایگاه هوایی "نوژه" همدان برای حمله هوایی به مخالفان بشار اسد صبح چهارشنبه (۱۷ اوت/ ۲۷ مرداد) در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی مطرح شد. نماینده اسلام‌آباد غرب و دالاهو در مجلس استقرار جنگنده‌های روسی در همدان را بر خلاف اصل ۱۴۶ قانون اساسی جمهوری اسلامی می‌داند.

بر اساس این اصل، «استقرار هر گونه پایگاه نظامی خارجی در کشور هر چند به عنوان استفاده‏های صلح‏آمیز باشد ممنوع است».

حشمت‌الله فلاحت‌پیشه سیاست خارجی روسیه را "بسیار متفاوت و بعضا متلاطم و دارای نوسان" می‌داند. او همچنین معتقد است که در بحران‌های تاکنونی که جمهوری اسلامی درگیر آنها بوده – از جمله جنگ ۸ ساله با عراق یا پرونده هسته‌ای – روسیه همواره در کنار غرب ایستاده است.

فلاحت‌پیشه عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی است. او پیش از این هم در مورد همکاری هسته‌ای با روسیه به مقام‌های ایران هشدار داده بود. فلاحت‌پیشه گفته بود که روس‌ها به ۸ قطعنامه ضد ایرانی رأی موافق داده‌اند و در شرایط سخت ایران را تنها گذاشته‌اند. او با اشاره به این‌که روس‌ها "هیچ وقت همکار راهبردی ایران نبوده‌اند"، از دولت خواسته بود برای گسترش فعالیت‌های هسته‌ای بر همکاری با روسیه تمرکز نکند.

پاسخ علی لاریجانی

فلاحت‌پیشه در سخنان پیش از ظهر چهارشنبه از رئیس مجلس شورای اسلامی خواست در مورد استقرار جنگنده‌های روسی در همدان "توضیح" دهد و مشخص کند که آیا "اقدامات صیانتی لازم وجود دارد و چه میزان می‌توان در نوسانات سیاست روس‌ها اعتماد کرد و آسمان کشور را در اختیار آنها قرار داد".

خبرگزاری "خانه ملت" وابسته به مجلس شورای اسلامی به نقل از رئیس مجلس می‌نویسد: «باید توجه داشت ایران پایگاهی در اختیار کشوری قرار نداده است و اینکه با روسیه به عنوان متحد در مسائل منطقه مانند سوریه همکاری داریم به این معنا نیست که ما پایگاه به روسیه از نظر نظامی داده‌ایم و اگر در رسانه‌ها کسی این را مطرح کرده است موضوع تکذیب می‌شود».

به زعم لاریجانی، "روسیه تلقی درستی از منطقه پیدا کرده" و "آراء ایران با روسیه در حل بحران ترویستی منطقه نزدیک است و همکاری در این خصوص با روس‌ها انجام می‌شود".

نقش شورای عالی امنیت ملی

حشمت‌الله فلاحت‌پیشه می‌گوید ممکن است بر اساس بند یک اصل ۱۷۶ قانون اساسی جمهوری اسلامی تصمیم گرفته شده باشد جنگنده‌های روسی در همدان مستقر شوند.

اصل ۱۷۶ قانون اساسی جمهوری اسلامی وظایف شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی را تبیین می‌کند که ریاست آن با رئیس جمهوری اسلامی و دبیری آن در حال حاضر بر عهده علی شمخانی، وزیر دفاع کابینه‌ی محمد خاتمی است.

بر اساس بند یک این اصل، "تعیین سیاست‌های دفاعی - امنیتی کشور در محدوده سیاست‌های کلی تعیین‌شده از طرف مقام رهبری" برای "تأمین منافع ملی و پاسداری از انقلاب اسلامی و تمامیت ارضی و حاکمیت ملی" بر عهده‌ی شورای عالی امنیت ملی گذاشته شده است.

یک روز پیش از سخنان فلاحت‌پیشه در مجلس، دبیر شورای عالی امنیت ملی تأکید کرده بود که "همکاری‌های تهران - مسکو برای مبارزه با تروریسم در سوریه راهبردی است و ما در این زمینه تبادل ظرفیت و امکانات داریم".

"سقوط موشک‌های روسی در ایران"

این نخستین بار نیست که خبر "استفاده روسیه از ظرفیت‌های ایران" برای جنگ با مخالفان بشار اسد منتشر می‌شود. در میانه‌های مهرماه سال گذشته (۱۳۹۴) گزارش‌هایی منتشر شد مبنی بر اینکه دست‌کم چهار فروند از موشک‌های روسی شلیک‌شده به سوی سوریه در ایران سقوط کرده‌اند. این موشک‌ها ظاهرا از دریای خزر برای اصابت به اهدافی در سوریه شلیک شده بودند.

اشتون کارتر، وزیر دفاع ایالات متحده، از جمله مقام‌های آمریکایی بود که گفت شواهدی در این مورد به دست آمده است.

پس از انتشار خبر استقرار جنگنده‌های روسی در غرب ایران، وزارت خارجه آمریکا این اقدام را "تأسف‌بار" دانست اما اعلام کرد که از قصد روسیه برای پرواز از پایگاه همدان مطلع بوده است.

کاهش ۱۳۰۰ کیلومتری پرواز جنگنده‌های روسی به سمت اهداف خود، مزیت اصلی استقرار هواپیماهای روسی در ایران عنوان شده است. بمب‌افکن‌های دوربرد روسی پیش از این از پایگاه "موزدوک" روسیه بلند می‌شدند و برای رسیدن به حریم هوایی سوریه ۲۰۰۰ کیلومتر پرواز می‌کردند. این مسافت از پایگاه هوایی نوژه به ۷۰۰ کیلومتر کاهش یافته است.