نماینده مجلس: برای افزایش سن ازدواج سنگ‌اندازی می‌کنند
۱۳۹۶ مهر ۱۰, دوشنبه
شماری از زنان نماینده در مجلس شورای اسلامی از بیش از یک‌سال پیش تلاش می‌کنند طرحی را در صحن علنی مطرح کنند که در صورت تصویب و تائید از سوی شورای نگهبان، حداقل سن ازدواج دختران به ۱۵ سال و برای پسران به ۱۸ سال افزایش می‌یابد.
دورخیز اعضای فراکسیون زنان مجلس برای به جریان انداختن این طرح مرداد ماه امسال ناکام ماند. طیبه سیاوشی، عضو این فراکسیون همان زمان به خبرآنلاین گفته بود: «درحال‌حاضر برای افزایش سن ازدواج با مخالفت روبه‌رو شدیم؛ البته هنوز دلایل مخالفت را من نمی‌دانم.»
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
اسلام و بلوغ شرعی
پروانه سلحشوری، نماینده اصلاح‌طلب مجلس و رئیس فراکسین زنان می‌گوید ازدواج کودکان از نظر عده‌ای اشکال دارد اما از طرف دیگر عده‌ای معتقدند ازدواج دختری که به سن بلوغ شرعی رسیده ایرادی ندارد و این کار را "یک امر واجب" تلقی می‌کنند.
سلحشوری دوشنبه (۱۰ مهر/ ۲ اکتبر) به خبرگزاری ایلنا گفت: «برخی معتقد به ازدواج شرعی هستند و بچه را در سن ۹ سالگی به عقد یک مرد درمی‌آورند. در حال حاضر به دنبال این هستیم که با مراکز دیگر نیز در رابطه با تحقیق در خصوص کودک‌همسری همکاری داشته باشیم؛ چراکه این کار ناباروری را افزایش می‌دهد و لطمه‌ای که به زن از نظر جسمی وارد می‌شود بعضا جبران‌ناپذیر است.»
در قانون مدنی جمهوری اسلامی سن قانونی ازدواج برای پسران حداقل ۱۵ سال و برای دختران حداقل ۱۳ سال تعیین شده است.
بیشتر بخوانید: ازدواج عروسکان و رؤیاهای بر باد رفته کودکی
ماده ۱۰۴۱ این قانون راه ازدواج کودکان کمتر از این سن را نیز تحت شرایطی باز گذاشته است: «عقد نکاح دختر قبل از رسیدن به سن ۱۳ سال تمام شمسی و پسر قبل از رسیدن به سن ۱۵ سال تمام شمسی منوط است به اذن ولی به شرط رعایت مصلحت با تشخیص دادگاه صالح.»
طیبه سیاوشی چندی پیش گفته بود فراکسیون زنان مجلس مشغول بررسی طرحی است که مطابق آن سن ازدواج دختران حداقل ۱۵ سال باشد و امکان ازدواج زیر این سن با "اذن پدر و دادگاه صالحه" وجود نداشته باشد.
نظر مخالف مراجع
ظاهرا بسیاری از مراجع تقلید همچنان ۹ سالگی را سن بلوغ دختران می‌دانند و تغییر آن را مغایر با موازین شرعی ارزیابی می‌کنند. برخلاف این واقعیت که فتوای برخی مراجع آن را تائید می‌کند، سلحشوری به ایلنا گفته است: «فراکسیون یک سال است که به دنبال این موضوع است، اما متاسفانه سنگ‌اندازی‌هایی صورت گرفته که اتفاقا از طرف علما نبوده است.»
عضو فراکسیون امید مجلس به کسانی که مقابل طرح افزایش سن ازدواج "سنگ‌اندازی" می‌کنند اشاره‌ای نکرده است. مطابق برخی گزارش‌ها تاکنون شماری از نمایندگان مجلس برای جلب نظر موافق مراجع تقلید با افزایش سن ازدواج تلاش‌هایی کرده‌اند که تنها در مورد آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی با موفقیت نسبی روبرو شده است.
سلحشوری به طور تلویحی این گزارش‌ها را تائید کرده و گفته است: «کمیسیون فرهنگی سفری به قم داشتند که طی این سفر درخواست افزایش سن ازدواج کودکان را به علما اعلام کردند. در این سفر استفتایی از آیت‌الله مکارم شیرازی گرفته شد که ایشان در آن مساله سن عقلی را مطرح کرد.»
بیشتر بخوانید: افزایش نگران‌کننده طلاق و سقط جنین بین دختران خردسال ایران
به گزارش خبرگزاری ایسنا فاطمه ذوالقدر، عضو کمیسیون فرهنگی آذرماه سال پیش گفت که مکارم شیرازی در پاسخ استفتاء او درباره سن ازدواج دختران چنین فتوا داده است: «من از نظر فتوا این اجازه را نداده و نمی‌دهم. ممکن است در گذشته چنین چیزی جایز بوده؛ اما اکنون به خاطر مفاسدی که دارد تا زمانیکه دختر به بلوغ عقلی نرسد و قدرت تصمیم‌گیری نداشته باشد، اجازه ازدواج ندارد و حکم باطل بودن چنین ازدواجی را می‌دهم.»
سابقه ازدواج در ۹ سالگی در صدر اسلام
اندکی بعد زهرا سجادی، دبیر مجمع زنان فرهیخته انقلاب اسلامی به خبرگزاری دانشگاه ازاد (آنا) گفت: «بعید می‌دانم که این حرف آیت‌الله مکارم باشد. با توجه به اینکه در برخی از اقلیم‌ها دختران خیلی زود به بلوغ می‌رسند قطعا آیت‌الله مکارم شیرازی حکم کلی در این زمینه نداده‌اند. من تا ۹۹ درصد این موضوع را رد می‌کنم که آیت‌الله مکارم چنین حرفی زده باشند.»
سجادی با بیان این که در برخی اقلیم‌ها و مناطق گرمسیری دختران زیر ۱۳ سال هم توانایی ازدواج دارند افزود: «به عنوان مثال حضرت فاطمه زهرا را در تاریخ داریم که با ۹ سال سن به بلوغ عقلی و جسمی رسیده بودند و توانستند یک زندگی را مدیریت و تداوم ببخشند.»
رئیس فراکسیون زنان مجلس به خبرگزاری ایلنا گفت که اعضای این فراکسیون از مرکز پژوهش‌های مجلس خواسته بررسی کند "در کدام نقاط کشور بیشترین میزان ازدواج کودکان صورت می‌گیرد و همچنین مشخص شود که این کار بیشتر در چه طبقات اجتماعی اتفاق می‌افتد".
بیشتر بخوانید: دفاع فعال زن اصولگرا از ازدواج کودکان زیر ۱۳ سال
درباره دقیق بودن نتایج چنین تحقیقاتی تردیدهای جدی وجود دارد زیرا ازدواج کودکان در بسیاری موارد ثبت نمی‌شود. شهلا اعزازی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی سال پیش در نخستین همایش بررسی ازدواج کودکان گفته بود تا آن زمان ۴۳ هزار مورد ازدواج دختربچه‌های ۱۰ تا ۱۵ سال به ثبت رسیده و آمار ازدواج‌های ثبت نشده مشخص نیست.
افزایش کودک‌همسری
چنان که اعزازی گفته پدیده کودک‌همسری روند رو به افزایشی دارد و در سال ۹۴ نسبت به سال ۹۳ تعداد ازدواج کودکان ۱۰ هزار مورد بیشتر بوده است. مطابق گزارش‌ها آمار سقط‌جنین نیز در میان دختران نوجوان رو به افزایش است.
پروانه سلحشوری کودک همسری را یکی از موارد نقض حقوق زنان دانست و به ایلنا گفت: «در قوانین ایران زنان از حق طلاق محرومند و برای سفر به اجازه شوهر یا ولی نیاز دارند. حضانت کودکان هم بعد از هفت سال بر عهده پدر یا ولی مذکر کودک است. مجموع این نوع قوانین که دست مردان و پدران را برای تصمیم‌گیری همه‌جانبه درباره زندگی فرزندان باز می‌گذارد در نهایت به پدیده‌هایی مانند ازدواج کودکان ختم می‌شود.»
کنوانسیون بین‌المللی حقوق کودک رسیدن به ۱۸ سالگی را پایان دوران کودکی تعریف می‌کند. مجلس شورای اسلامی در سال ۷۲ این پیمان‌نامه را به صورت مشروط پذیرفت. در چنین مواردی جمهوری اسلامی خود را به شرطی به پیمان‌های بین‌المللی متعهد می‌داند که مفاد آن خلاف موازین شرعی نباشد.
این شرطی است که شورای نگهبان نیز برای تائید مصوبه‌های مجلس در نظر می‌گیرد. به این ترتیب اگر فراکسیون زنان موفق به ارائه طرح افزایش سن ازدواج در مجلس و تصویب آن بشود باز هم با سد محکم شورای نگهبان روبروست.