کشور آلمان ۸۲ میلیون نفر جمعیت دارد، حدود ۱۵ میلیون تن آن آلمانی‌های مهاجرتبارند. ولی جای نمایندگان این گروه بزرگ، در مجلس تازه تشکیل‌یافته‌ی سراسری آلمان خالی است. اگر قرار بود، شمار نمایندگان این گروه را نسبت به تعداد مهاجرتباران بسنجیم، می‌بایست حدود ۱۰۰ نماینده‌ی مهاجرتبار، منافع این گروه را در این "پایگاه ملت" نمایندگی کنند. پس از انتخابات ۲۷ سپتامبر امسال، تنها ۱۵ تن از آلمانی‌های مهاجر‌تبار توانستند به بالاترین مرجع قانون‌گزاری آلمان راه یابند. ۵ تن از این نمایندگان، ترک تبارند. ۴ تن، تباری ایرانی دارند و رد پیشینه‌ی ۶ تن از آنان را می‌توان در کشورهای لهستان و کروات یافت. ۲/۵ میلیون نفر از آلمانی‌هایی که نسل‌ها پس از جنگ جهانی دوم به‌طور عمده در کشورهای اروپای شرقی و روسیه زندگی کردند و اکنون به آلمان بازگشته‌اند، در حال حاضر فاقد نماینده‌ی قانونی در مجلس این کشور‌ند.

مسلمان مسیحی منش؟

دلایل این امر گوناگون است و بعضاً به برنامه ‌و ساختار احزاب پنجگانه‌ی این کشور برمی‌گردد. بر اساس یک ارزیابی معتبر، مثلا حزب دموکرات مسیحی‌، به‌خاطر گرایش ‌به دین مسیحیت امکان جذب مهاجرتباران را که عمدتاً مسلمانند، از دست می‌دهد. از سوی دیگر پذیرش یک فرد مسلمان به عنوان نماینده‌ی حزبی مسیحی از سوی اعضای این حزب نیز آسان نیست.

یکی دیگر از مواردی که می‌تواند، آلمانی‌های مهاجرتبار را از پیوستن به حزب دموکرات مسیحی بازدارد، سیاست این حزب در مورد مسئله‌ی تابعیت و شرایط احراز آنست که از سوی تشکل‌های رسمی این گروه‌ها و سازمان‌های مشابه، پیوسته مورد انتقاد قرار می‌گیرد.

مجلس دوره‌ی هفده و شرایط مهاجرتباران

بسیاری از نمایندگان مهاجرتبار مجلس ‌فدرال آلمان، از نتایج انتخابات دوره‌ی هفدهم این نهاد قانونگزاری خشنود نیستند. اکین دلی‌گوز، نماینده‌ی ترک‌تبار حزب سبزها، ائتلاف دو حزب دموکرات مسیحی و لیبرال‌ها را که به "ائتلاف سیاه ـ زرد" معروف است، نشانه‌ی مثبتی در جهت بهبود شرایط مهاجران و مهاجرتباران در آلمان نمی‌داند. دلی‌گوز قصد دارد، «کارزار کارایی علیه این عقب‌گرد» اجتماعی به‌راه اندازد و «صدای خارجی‌ها را به گوش همه برساند.»

یکی دیگر از نمایندگان حزب سبزها، ممد کیلیچ، که به عنوان وکیل سال‌ها برای کسب حقوق اجتماعی مهاجران مبارزه می‌کند، معتقد است که «حقوق مدنی برای لیبرال‌ها چندان اهمیتی ندارد و به این دلیل هم در دستور روز کار آن‌ها نیست.»

زرکان تورن، یکی از اعضای ترک‌تبار حزب لیبرال‌ها، برعکس، تأکید می‌کند که "برقراری حقوق مساوی برای همه‌ی افراد" یکی از سیاست‌‌های اصلی این حزب است. او خواهان تأمین "حق مساوی برای بهره‌گیری از امکان تحصیل و حرفه" برای همه است. زرکان تورن می‌گوید: «تا به‌حال هیچ دولتی به‌طور ویژه به این موارد نپرداخته، ما این مسائل را در مرکز توجه خود قرار می‌دهیم.»

"پیکره‌‌ی ضد مهاجرتبار" احزاب

آمار نشان می‌دهد که اغلب مهاجرتباران از سیاست‌‌های "انتگراسیون" دولت‌های گذشته‌ی آلمان چندان راضی نبوده‌اند و به‌ویژه سیاست احزاب مختلف را در این زمینه مورد انتقاد قرار داده‌اند. بر اساس یک نظرسنجی جدید، «احزاب آلمان، دگرگونی‌های جامعه را در ترکیب اعضای خود باز نمی‌تابانند.» در این نظرسنجی آمده است که دلیل این امر، «اغلب عدم پذیرش و حمایت از نامزد مهاجرتبار احزاب از سوی پیکره‌ی حزب مربوطه است.» یکی دیگر از دلایل وضعیت موجود، این است که برنامه‌ریزان حزب «به ظرفیت جذب رأی از سوی نامزدهای چندفرهنگی حزب خود کم‌بها می‌دهند.»

به عنوان مثال یکی از اعضای ترک حزب سوسیال مسیحی، بولت ارسلان، که در سال ۲۰۰۲ از شهر هاگن در صدد بود به عنوان نامزد حزب دموکرات مسیحی در انتخابات شرکت کند، سرانجام پس از بحث و جنجال‌های بسیار در حزب، مجبور به پس‌گرفتن درخواست نامزدی خود شد، چون اکثریت اعضای حزب معتقد بودند که ارسلان مسلمان نمی‌تواند، موازین دین مسیحیت را نمایندگی کند و باعث می‌شود، هواداران حزب از انتخاب خود حزب سرباز زنند.

هم‌حزبی یا رقیب؟

غیر از نماینده‌ی ترک تبار حزب سبزها، جم ازدیمیر، که به عنوان یکی از رهبران این حزب انتخاب شده است، هیچ سیاستمدار ارشدی با تبار مهاجرتی در صحنه‌ی سیاسی آلمان وجود ندارد. یکی از نظرسنجی‌های موسسه‌ی ماکس ـ پلانگ در سال ۲۰۰۸ نشان می‌دهد که عوامل اجتماعی، دلیل اصلی این امر است. بر اساس این نظرسنجی، "حق مساوی برای همه‌ی شهروندان" به عنوان هدف اصلی در برنامه‌های سیاسی احزاب تعیین نمی‌شود. علت آن نیز، عدم علاقه یا مقاومت شدید اغلب اعضای احزاب بزرگ است.

تنها اعضای آلمانی احزاب سبز و چپ هستند که به‌ویژه روی همکاری سیاستمداران "خارجی" در این احزاب تأکید می‌کنند.