نهضت آزادی: در انتخابات تنزلیافته به انتصابات شرکت نمیکنیم
۱۴۰۰ خرداد ۹, یکشنبه
با وجود تهدیدها و فشارها، نهضت آزادی در بیانیهای اعلام کرد در "مناسک انتخاباتی به شدت برنامهریزیشده" شرکت نمیکند. این تشکل میگوید "تصمیمسازی تنگنظرانه شورای نگهبان" انتخابات ریاست جمهوری را از معنا تهی کرده است.
تبلیغات
نهضت آزادی ایران با انتقاد شدید از "رد صلاحیت گسترده و بیسابقه عموم داوطلبان طیفهای گوناگون اصلاحطلبان و حتی محافظهکاران" برای حضور در انتخابات دوره سیزدهم ریاست جمهوری این اقدام را زمینهساز نفی جمهوریت توصیف کرد.
در این بیانیه که نهم خرداد، از جمله در وبسایت کلمه منتشر شد، تاکید شده در شرایط کنونی و وضعیتی که "تمامیتخواهان و دموکراسیستیزان بر کشور و ملت ایران تحمیل کرده" انتخابات "به مفهومی انتصابی و نمایشی" تنزل داده شده و امکان مشارکت در آن وجود ندارد.
نهضت آزادی میگوید تکرار تجربه حاکمیت یکپارچه در دولتهای نهم و دهم که "موجب نهادینه شدن اقتصاد رانتی و فساد سیستماتیک شد" ناامیدی فزاینده اکثریت مردم از کلیت فرایندهای اصلاحی و نهاد انتخابات" را در پی خواهد داشت.
در مجموع ۵۹۲ نفر برای نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ ثبتنام کردند و شورای نگهبان فقط هفت نفر آنها را دارای صلاحیت اعلام کرد.
پنج نفر از این افراد از گروههای مختلف جناح موسوم به اصولگرایان هستند و برخی از آنها نامزد پوششی ابراهیم رئیسی، منصوب رهبر جمهوری اسلامی در ریاست قوه قضائیه به شمار میروند و احتمالا در روزهای پایانی به نفع او کنار میروند.
رئیسی و دو انتصاب قبلی توسط خامنهای
تمام تشکلهای اصلی اصولگرایان رئیسی را نامزد اصلی خود میدانند و مطابق شواهد علی خامنهای هم او را مصداق رئیس یک دولت انقلابی میداند. رئیسی اسفند ۹۴ هم به وسیله خامنهای به ریاست تولیت آستان قدس رضوی منصوب شده بود.
با توجه به بیانیه نهضت آزادی درباره "انتصابی و نمایشی" شدن انتخابات، نشستن ابراهیم رئیسی بر کرسی ریاست دولت سومین انتصاب او در شش سال اخیر خواهد بود.
دو نامزد دیگر تائید صلاحیت شده عبدالناصر همتی و محسن مهرعلیزاده هستند که خود را متعلق به جریانهای موسوم به اعتدالگرا و اصلاحطلب میدانند اما تشکلهای اصلی این گرایشها از آنها حمایت نمیکنند.
اعتراف تلویحی رئیسی به غیررقابتی بودن انتخابات
غیررقابتی بودن و احتمال کاهش مشارکت در این دوره از رقابتها آنقدر آشکار و محتمل است که خود ابراهیم رئیسی هم پس از اعلام اسامی نامزدان تائید صلاحیت شده از سوی شورای نگهبان در یک پیام توئیتری به طور تلویحی آن را تائید کرد.
در انتخابات دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی نیز وضعیت رد صلاحیتها کمابیش به همین شکل بود و میزان مشارکت در آن حدود ۴۳ درصد و کمترین میزان در تمام انتخابات مجلس بوده است.
بر این اساس پیشبینی میشود که در انتخابات ریاست جمهوری هم میزان مشارکت حداکثر به همان اندازه باشد. مطابق یکی از نظرسنجیهای جدید موسسه نظرسنجی خبرگزاری ایسنا تنها ۳۷ درصد پرسششوندگان گفتهاند که در انتخابات ۲۸ خرداد شرکت میکنند. این کمترین میزان مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری در تاریخ جمهوری اسلامی خواهد بود.
برخی سایتهای خبری با انتشار بیانیه نهضت آزادی ایران درباره انتخابات ریاست جمهوری، از تحریم انتخابات توسط این تشکل خبر دادهاند.
تکذیب تحریم انتخابات
این در حالی است که این تشکل که فعالیت آن ممنوع اعلام شده در بیانیه خود نوشته است: «نهضت آزادی ایران در راستای سنت سیاسی خویش با تحریم نهاد انتخابات و کنار نهادن سازوکارهای دموکراتیک موافق نیست و کماکان با تمام قوا در جهت رشد شاخصهای انتخابات آزاد، سالم و عادلانه و برای دستیابی به دموکراسی و آزادی تلاش خواهد کرد.»
حسین اشتری، فرمانده نیروی انتظامی هفتم خرداد در جمع مسئولان هیئتهای مذهبی و مداحان "هنجارشکنان انتخاباتی و کسانی که مردم را به عدم شرکت در انتخابات دعوت میکنند" را به برخورد پلیس و دستگاه قضائی تهدید کرد.
فرمانده ناجا شرکت در انتخابات دوره سیزدهم ریاست جمهوری را "یک تکلیف شرعی و الهی و ملی" خواند و تاکید کرد که همه باید به پای صندوقهای رای بیایند.
احمد علمالهدی، نماینده خامنهای در خراسان رضوی، امام جمعه مشهد و پدر همسر رئیسی به تازگی شرکت در انتخابات ریاست جمهوری را واجب شرعی خوانده و با استناد به روایتی از پیامبر اسلام گفته است: «کسی که در انتخابات شرکت نکند مسلمان نیست.»
استصواب جنجالی؛ هفت کاندیدای مورد تایید کیستند؟
انتخابات ۱۴۰۰ سردترین انتخابات عمر جمهوری اسلامی است و برنده و بازنده آن برای افکار عمومی یکسان. حذف معتمدان نظام اما فصل تازه از کشمکشهای جناحی را نشان میدهد. رئیسی در صدر کاندیداهاست؛ نامی آشنا برای زندانیان سیاسی.
عکس: Aftabnews
ابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضاییه و قاضی احکام اعدام در دادگاههای تابستان ۶۷ دومین خیز برای رفتن به پاستور را برداشته است. او در انتخابات دوره قبل رقیب روحانی بود و ۱۷ میلیون رای آورد. خبرگزاری فارس پیشاپیش با انتشار تصویری ترکیبی از هفت نامزد، به استقبال ریاست جمهوری رئیسی رفت؛ پوستری که عکس رئیسی متمایزتر و بزرگتر از سایرین است.
عکس: yjc
ده سال تلاش سبزوار رضایی میرقائد برای ورود به پاستور. محسن رضایی در میان کاندیداها از همه مسنتر است؛ ۶۷ سال دارد، برای سومین مرتبه نامزد شده و عنوان دکتر سرلشگر پاسدار را یدک میکشد. دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام و مدرس دانشگاه امام حسین، ۱۶ سال فرمانده کل سپاه پاسداران بوده و واحد اطلاعات سپاه را پایهگذاری کرده است.
عکس: Daynews
سعید جلیلی ۵۶ سال دارد. دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی، عضو فعلی مجمع تشخیص مصلحت نظام برای دومین مرتبه کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری شده است. در فاصله سالهای ۱۳۸۶ تا ۱۳۸۹ که او مسئولیت مذاکرات اتمی را بر عهده داشت، سه قطعنامه علیه ایران در شورای امنیت به تصویب رسید. جلیلی یک پای خود را در جنگ از دست داده و اینک "نماینده رهبری در شورایعالی امنیت ملی" است.
عکس: picture alliance / AP Photo
علیرضا زاکانی ۵۶ ساله، نماینده مردم قم در دورههای هفتم، هشتم، نهم و یازدهم و رئیس کنونی مرکز پژوهشهای مجلس. این منتقد سرسخت برجام که در رشته پزشکی هستهای تحصیل کرده، در سومین تلاش برای انتخابات ریاست جمهوری از سد شورای نگهبان گذشته است. صلاحیت او در سالهای ۱۳۹۲ و ۱۳۹۶ تایید نشده بود. زاکانی میگوید برای "مقابله با اشرافیت سیاسی" و کسانی به میدان آمده که داعیه "دولت سوم روحانی" را در سر دارند.
عکس: FARS
در میان هفت کاندیدا، سید امیرحسین قاضی زاده هاشمی واجد دو ویژگی است: کمترین سن و طویلترین اسم. این پزشک گوش و حلق و بینی ۵۰ ساله است و برای اولین مرتبه در انتخابات ریاست جمهوری شرکت میکند. سوابق اجرایی او در نمایندگی چهار دوره مجلس و ریاست دانشکده پزشکی سمنان خلاصه میشود. قاضیزاده هاشمی عضو جبهه پایداری است و روز ثبتنام، با دختر ۲۰ سالهاش به وزارت کشور رفته بود.
عکس: TASNIM
عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی ۶۴ سال دارد و برای اولین مرتبه در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کرده است. جزو معدود کسانی که از دولت پنجم به بعد، در همه کابینهها سمتهای کلیدی داشته اما بیحاشیه بوده است. دوازده سال رئیس کل بیمه مرکزی ایران بوده و پنج سال معاون سیاسی صدا و سیمای جمهوری اسلامی. او در رشته اقتصاد درجه دکترا دارد و تحصیلات تکمیلی خود را در دانشگاه لندن به پایان برده است.
عکس: eghtesadonline
محسن مهر علیزاده، رئیس فدراسیون ورزشهای زورخانهای و تنها کاندیدای اصلاحطلب از حزب "راه ملت". استاندار خراسان در دولت اول خاتمی، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان تربیت بدنی در دولت دوم خاتمی، استاندار اصفهان در دولت روحانی. مهرعلیزاده در سال ۱۳۸۴ نیز کاندیدا بود و بین هفت نامزد، نفر هفتم شد. صلاحیت او اما برای انتخابات ۱۳۹۴ تایید نشد.
عکس: basijpress
رد صلاحیت علی لاریجانی با کارنامه طویلی از مناصب اجرایی چون وزارت ارشاد، ریاست صداوسیما، ریاست مجلس و دبیری شورایعالی امنیت ملی، بیش از همه با شگفتی همراه شد. شماری او را رقیب اصلی ابراهیم رئیسی میدانستند و حتی پیشبینی کرده بودند که انتخابات با رقابت فشرده آنها به دور دوم کشیده شود. او در بیانیهای اعلام کرد که برای رفع مشکلات "عزمی راسخ" داشت اما "راضی به رضای الهی" است.
عکس: Atta Kenare/AFP
اسحاق جهانگیری، معاون اول روحانی در زمان اعلام کاندیداتوری در توییتر نوشته بود: «در میان دولتهای دهههای اخیر، دولت من به دولت آقای خاتمی شباهت بیشتری خواهد داشت، اما با استفاده از تجربههای انباشته در ایران و جهان مرحلهٔ نوینی از اصلاحات راهگشا را آغاز خواهد کرد.» او بعد از رد صلاحیت در بیانیهای ابراز امیدواری کرد که جمهوریت نظام، منافع ملی و آینده ایران فدای مصالح آنی سیاسی نشود.
عکس: Fatemeh Bahrami/AA/picture alliance
رد صلاحیت احمدینژاد قابل پیشبینی بود اما رئیس دولتهای نهم و دهم در زمان ثبتنام گفت اگر تایید نشود، انتخابات را قبول نخواهد داشت و در آن شرکت نمیکند. سخنی بیسابقه از سوی یک مقام عالی که عبور از "خط قرمز نظام" و دعوت هوادارانش به تحریم تلقی شد.
عکس: Vahid Salemi/dpa/AP/picture alliance
پیشبینی میشود که انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ کمترین میزان مشارکت رایدهندگان در عمر جمهوری اسلامی را داشته باشد. خانواده کشتهشدگان آبان و قربانیان سرنگونی هواپیمای اوکراینی، جامعه فرهنگیان، بازنشستگان، کارگران و بسیاری از کنشگران مدنی و سیاسی اعلام کردهاند که انتخابات را تحریم میکنند.