یک هفته پیش در پاریس ۱۲ نفر کشته شدند. آنها تنها به این دلیل کشته شدند که از حق خود برای آزادی بیان استفاده کرده بودند. دو نفر کشته شدند فقط به این دلیل که مامور پلیس بودند و به وظیفه خود عمل می‌کردند. یک روز بعد چهار نفر کشته شدند و آن گونه که یکی از مهاجمان در گفت‌وگوی تلفنی اعلام کرد، فقط به این دلیل که یهودی بودند.

این حوادث در اروپا اتفاق افتاد، در مرکز پاریس در نزدیکی باستیل، جایی که شهروندان پاریس در سال ۱۷۸۹ سنگرگیری کرده و مخالفت خود را با دیکتاتوری اعلام کردند و خواستار آزادی، برابری و برادری شدند.

چندین سال، چندین دهه گذشت. حدود دو سده زمان لازم بود تا اروپا و فرانسه پس از طی راه‌های بسیار ناهموار سرانجام به این نکته برسند که انسان‌ها به رغم جنسیت، محل تولد، اعتقادات دینی و کشش‌های جنسی‌شان از نظر حقوقی برابرند. البته این برابری هنوز تحقق نیافته، اما این نتیجه حاصل شد که می‌توان در جهت تحقق این اهداف گام برداشت.

در چندروز گذشته متوجه این موضوع شدیم که به رغم وجود قوانین حقوقی هنوز به فضایی نیز نیازمندیم که برادرانه باشد؛ فضایی که در آن انسان‌ها به کمک افراد ضعیف جامعه به پا بر‌خیزند و همبستگی با محرومان در آن افزایش ‌یابد. این فضا گرچه در انقلاب ۱۷۸۹ بوجود نیامد، اما شروعی بود در این سمت و سوی.

این فضای برادرانه همان همنوع‌دوستی مسیحی است که به واقعیتی اجتماعی بدل شده و با تحقق آن فرانسوی یا آلمانی، سفید یا سیاه، مرد یا زن، نجیب‌زاده یا شهروند عادی، سرمایه‌دار یا کارگر، مسیحی یا یهودی و مسلمان، اروپایی یا آسیایی و آفریقایی همه انسان‌اند و در یک رتبه جای می‌گیرند.

هداف تروریست‌ها و پاسخ به ترور

هدف تروریست‌ها برهم زدن انسجام ماست و ایجاد شکاف در میان ‌ما. آنها می‌خواهند ما را مجبور به اقدامی کنند که نمی‌خواهیم. برای آنها مهم نیست که ما اروپایی باشیم یا عرب، غربی باشیم یا شرقی، متدین باشیم یا بی‌دین. آنها می خواهند شکاف ایجاد کنند.

تروریست‌ها پس از رویداد یازدهم سپتامبر سال ۲۰۰۱ تقریبا به این هدف خود رسیدند، زیرا اقدام تروریستی آنها با حمله نظامی پاسخ داده شد و شکنجه و ضربه به حکومت قانون اعمال شد و نتیجه آن که خشونت‌، نفرت و حملات افزایش یافتند و صدها هزار نفر کشته شدند.

امروز باید پاسخ به ترور به گونه‌ای دیگر باشد. پاسخ به این حملات باید در بهترین حالت پاسخی روشنگرانه باشد. پاسخ به ترور باید نه محدود کردن آزادی، که افزودن بر آن باشد. در چنین شرایطی مرزبندی‌ها نباید افزایش یابند، بلکه برابری باید تحکیم شود و مهم‌تر از همه این که به جای دشمنی‌ها باید بر برادری تاکید شود.

اجتناب از خشونت

هفته گذشته تصویر تظاهرات در پاریس، برلین، مادرید، لندن و حتی بیروت و هبرون را دیدیم. میلیون‌ها نفر در سراسر جهان همبستگی خود را اعلام کردند و در سوگ قربانیان پاریس نشستند. اکثریت قاطع مردم به دور از مرزهای سیاسی، ملی و قومی خواستار همبستگی هستند، نه جدایی و تفرق.

نه! ما اروپائیان همه یک‌نظر نیستیم. ما نیز دارای دیدگاه‌هایی گوناگونیم و اختلافاتی نیز در نظرگاه‌های‌مان وجود دارد. باید قبول کنیم که بسیارند کسانی که علاقه‌ای به خندیدن به جوک‌هایی در باره اقلیت‌ها ندارند؛ جوک‌هایی مثلا در رابطه با یهودیان در آلمان، مسلمانان در فرانسه یا مسیحیان در ایران.

شاید بسیاری از کاریکاتورهایی که در روزنامه طنز "شارلی ابدو" منتشر شدند، ناراحت بودند، اما ما دیگر هم‌نظریم و این هم‌نظری‌مان تاکنون تا این حد نبوده، که دیگر هیچ‌گاه سعی نخواهیم کرد اختلاف‌ها، تفاوت در دیدگاه‌ها و مخالفت‌های‌مان را با نظرگاه دیگری، با شیوه‌های خشونت‌آمیز حل‌وفصل کنیم.