نویسنده داستان فیلم "فرار از طالبان" به قتل رسید
۱۳۹۲ شهریور ۱۶, شنبهقتل سوشمیتا بنرجی ۴۹ ساله که در روز چهارشنبه (۱۳ شهریور / ۴ سپتامبر) صورت گرفت، همراه با سلسله حملاتی دیگر به زنان در کشور محافظهکار اسلامی افغانستان، موجب نگرانی نسبت به وخیمتر شدن وضعیت حقوقی زنان در این کشور شده است. سال آینده (۲۰۱۴) بخش اعظم نیروهای بینالمللی این کشور جنگزده را ترک میگویند و از هماکنون و با توجه به رویدادهای اخیر ناظران سیاسی و اجتماعی افغانستان نگران آینده اجتماعی و سیاسی این کشورند.
طالبان افغانستان دست داشتن در این قتل را رد کردهاند. به گفته پلیس، سوشمیتا بنرجی که داستان زندگی خود را در زمان حاکمیت طالبان در کتابی با عنوان "زن بنگالی کابلی والا" نوشته است، در ولایت پکتیکا از خانهاش ربوده شده و بیش از ۲۰ گلوله به وی شلیک شده است.
ژنرال دولت خان زدران، فرمانده پلیس پکتیکا، گفت که جسد نویسنده هندی روز پنجشنبه نزدیک یک مدرسه دینی در سه کیلومتری خانهاش پیدا شد.
فرمانده پلیس پکتیکا اشاره کرد به اینکه در این رابطه به طالبان مشکوک است. او افزود: «افراد مسلح ساعت ۱۱ بعد از ظهر چهارشنبه داخل خانهاش شدند، او را بیرون کشیدند و با گلوله به قتل رساندند.»
جانباز خان، همسر خانم بنرجی که از مقر فرماندهی پلیس پکتیکا با خبرگزاری رویترز صحبت کرد، گفت که او چهارشنبه شب صدای زدن در پشتی خانهشان را شنید. او افزود: «من در را باز کردم، دو فرد مسلح که به رویشان دستار پیچیده بودند، مرا با شدت پس زدند.»
او اضافه کرد: «آنها مرا کتک زدند، چشمانم را و نیز دست و پایم را بستند و در اتاق را به رویم قفل کردند. آنها همسرم را با خود بردند. در اوایل روز بعد، هنگامی که برخی اعضای خانواده به خانه آمدند و مرا پیدا کردند، آزاد شدم.»
برخلاف برخی گزارشهای رسانهای، جانباز خان گفته است که بعد از برگشتن همسرش به افغانستان از جانب طالبان تهدید نشده بودند. ذبیحالله مجاهد، یک سخنگوی طالبان، دست داشتن این گروه در این قتل را رد کرده است.
خانم بنرجی که اصلا اهل کلکته بود، پس از آنکه با جانباز خان در هند ازدواج کرد، در سال ۱۹۸۹به افغانستان رفت. او به دین اسلام گرایید و نامش را صاحب کمال گذاشتند.
رحیم خان، یکی از کسانی که در یک قریه با جانباز خان و صاحب کمال زندگی میکرده، این نویسنده را زنی آرام توصیف میکند که با مردم برخوردی خوب داشت.
رحیم خان میگوید، او برخی اوقات برای دیدار خانوادهاش به هند سفر میکرد و همراه با همسرش به تازگی از هند برگشته بود. وی میافزاید: «این خانم بعد از اینکه دو سال را در افغانستان گذرانده بود، به هند رفت و فیلمی را بنام "جانباز" تهیه کرد. گفته میشود که در این فیلم به طالبان توهین شده بود و آنها را انتحاری و بعضی نامهای دیگر داده بودند.»
تجربههای زنی هندی از زنستیزی طالبان
بنرجی در کتاب اتوبیوگرافیک پرفروش خود "زن بنگالی کابلی والا" درباره روی کار آمدن طالبان در آغاز دهه ۱۹۹۰ نوشته است. بنرجی پس از آمدن به افغانستان در سال ۱۹۸۹ مجبور میشود به تنهایی در این کشور به سر برد، چون همسرش به دلایل شغلی به هند بازمیگردد. در نتیجه این زن هندی حاکمیت استبدادی طالبان را تجربه میکند.
زندگی او که اقدام به گشایش یک کلینیک کرده بود تا به بیماران دارو برساند، در سال ۱۹۹۳ به طور دراماتیکی تغییر میکند. این مصادف با زمانی است که پس از سالها جنگ، طالبان در جنوب افغانستان به حیث یک نیرو ظهور میکنند. از ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ که طالبان بر افغانستان حاکمیت داشتند زنان از درس خواندن، رای دادن و بسیاری کارهای دیگر منع شده بودند، همچنین به آنها اجازه داده نمیشد که بدون اجازه و همراهی مرد محرم از خانه بیرون بروند.
او در کتاباش نوشته است: «به دلیل آنکه او از پوشیدن چادر یا برقع خودداری میکرد، او را بداخلاق خواندند و مجبورش گردانیدند تا کلینیکاش را ببندد.»
بنرجی به پاکستان فرار میکند اما توسط خانواده همسرش به خانه بازگردانده و در حبس خانگی قرار داده میشود. چنانکه در کتابش نوشته است، او در سال ۱۹۹۴ با ایجاد تونلی در دیوار گلی خانهشان فرار میکند.
او فرار میکند، اما به زودی در نزدیک کابل بازداشت میشود. با وجود خطر اعدام، طالبان را متقاعد میسازد تا او را به سفارت هندوستان بفرستند و میخواهد دوباره در هند زندگی کند. از روی داستان او در سال ۲۰۰۳ فیلمی با عنوان "فرار از طالبان" در بولیود هندوستان ساخته شد.
فهیم دشتی، رئیس اتحادیه ژورنالیستهای افغانستان، گفت که خانم بنرجی میخواست فیلم مستندی در مورد وضعیت زنان درولایت پکتیکا تهیه کند. سواپان بیسواس، ناشر هندی کتابهای او، به رویترز گفته است که او تصمیم داشت کتاب دیگری در مورد افغانستان بنویسد.
این ناشر گفت: «او از اینکه چیزی برای ارائه در نمایشگاه کتاب کلکته در اوایل سال جاری نداشت، غمگین بود و به من گفت که میخواهد به افغانستان برود تا برای کتاب جدیدش مواد تهیه کند.»
شیر شیندومخوپادهایای، نویسنده بنگالی، می گوید: «این حادثه بسیار غمانگیز و بسیار تکاندهنده است. من او را همچون شهید می بینم. او زن شجاعی بود و در آنجا برای زنان کار میکرد.»