دانشجو بودن! برای بسیاری از جوانان، این یکی از بزرگ‌‌‌‌ترین آرزوهاست. خودمان را به آب و آتش می‌زنیم تا قبول شویم. هفت ‌خوان کنکور، قبولی، کلاس‌های درس، امتحان‌ها و در نهایت فارغ‌التحصیلی. اما این پایان راه نیست. شوق درس خواندن، ماجراجویی، کشف نادیده‌‌ها، سلام به ناشناخته‌ها، همه و همه قلقلک‌مان می‌دهند. هوس درس خواندن در خارج از کشور به سرمان می‌زند و با یک کوله پشتی وطن، راهی می‌شویم. در این میان، آمادگی قبل از سفر بسیار مهم است و از آن مهمتر دانستن زبان. انگیزه‌های یادگیری زبان آلمانی و امکانات آموزش این زبان در ایران چگونه است؟

 

چرا آلمانی؟

 

آلمان به دلیل داشتن امکانات خوب آموزشی و شرایط تحصیلی مناسب همواره مورد توجه دانشجویان ایرانی بوده است. یکی از پیش شرط‌های لازم برای گرفتن پذیرش، دانستن زبان آلمانی است. در ایران تنها تعداد اندکی از مدارس غیر انتفاعی آلمانی درس می‌دهند و از این رو برای گرفتن ویزای دانشجویی باید در کلاس‌های آزاد شرکت کرد.

 

یک گروه عمده از فراگیران زبان آلمانی، دانشجویانی هستند که رشته تحصیلی آنها آلمانی است. به اعتقاد بسیاری از آنها، به دلیل پایین بودن سطح آموزشی در دانشگاه‌ها، چاره‌ای جز شرکت در کلاس‌های آزاد نیست. آیدا یکی از این دانشجو‌هاست و در تهران در رشته زبان و ادبیات آلمانی تحصیل کرده است، او می‌گوید: «در دانشگاه همه چیز خیلی زود پیش می‌رود. استادها خیلی زود از روی مطالب می‌گذرند و خیلی وقت نمی‌شود روی تلفظ و لهجه ما کار کنند. توی مؤسسه مجبور هستید که حرف بزنید، حتی افراد خجالتی هم، کم کم یاد می‌گیرند در کلاس مشارکت کنند.»

 

تعداد زیاد دانشجویان در هر کلاس و کمبود فضاهای آموزشی یکی دیگر از این مشکلات است. آیدا معتقد است، در کلاس درسی که ۴۰ دانشجو دارد، یادگیری کند‌تر است و بعضی وقت‌ها پیش می‌آید که یک دانشجو حتی چند روز در کلاس حرف نمی‌زند. چیدمان قدیمی و کهنه صندلی‌ها، کلاس‌های درس یک‌سویه که تنها مونولگی از اساتید است و نیز استفاده از کتاب‌ها و روش‌های قدیمی در دانشگاه‌ها، بسیاری از دانشجویان را روانه کلاس‌های آزاد می‌کند.

 

دانشگاه؛ استاد سخنرانی می‌کند، دانشجو اس‌ام‌اس می‌فرستد!

 

نینا یکی دیگر از دانشجویان زبان آلمانی‌ست که به انستیتو گوته می‌رود. او هم کلاس‌های درس دانشگاه را خسته‌کننده‌ می‌داند: «فقط استاد حرف می‌زند و تنها عده کمی به درس گوش می‌دهند، بقیه هم یا خمیازه می‌کشند یا اس‌ام‌اس می‌فرستند. »

 

او معتقد است، در دانشگاه چیدمان صندلی‌ها او را به یاد سینما می‌اندازد. نینا ادامه می‌دهد، «اما در گوته فضا خیلی آرامش‌بخش‌تر است، آدم خیلی راحت می‌تواند از طریق چشم با همه ارتباط برقرار کند، وقتی توی دانشگاه می‌خواهی چیزی بگویی، همه بر‌می‌گردند تو را نگاه می‌کنند، راستش را بخواهید این برای من خیلی اضطراب‌آور است.»

 

این تنها فضای آرام‌بخش گوته نیست که نینا را به خود جذب کرده‌است، بلکه به اعتقاد او روش‌های آموزش زبان نیز در این مؤسسه‌ها به‌روزترند. نینا می‌گوید، موضوع‌های جالب کتاب‌های درسی مؤسسه‌ها باعث می‌شوند که بچه‌ها به جای چرت زدن، با حواس جمع به درس گوش دهند.

 

 

تهران، مرکز کلاس‌های آموزشی

 

 

مهمترین مؤسسه‌های آموزش زبان آلمانی در تهران هستند. انستیتو زبان گوته، (DSIT) وابسته به بخش فرهنگی سفارت آلمان یکی از مهمترین و معتبرترین این مؤسسات است. این مؤسسه در سال ۱۹۹۵ توسط سفارت آلمان تأسیس شد و با استقبال بسیاری از علاقمندان روبرو شد. کلاس‌ها در ترم‌های عادی و فشرده و به صورت مقدماتی، میانه، پیشرفته و فوق پیشرفته تشکیل می‌شوند. در کنار کلا‌سهای عادی، کلاس‌های تخصصی و نیز کلاس‌هایی ویژه کودکان ۸ سال به بالا هم ارائه می‌شود. امکانات خوب آموزشی، کتابخانه و فضای صمیمی ٰگوته، به همراه استادانی که برخی خود آلمانی‌زبان هستند، آنجا را تبدیل به یکی از محبوب‌ترین مؤسسه‌های آموزش زبان آلمانی کرده است.

 

در این مؤسسه حتی می‌توانید مشاوره تحصیلی بگیرید. سازمان تبادلات آکادمیک آلمان(DAAD) ‌ به دانشجویان کمک می‌کند، رشته‌ها و دانشگاه‌های مورد علاقه خود را سریع‌تر پیدا کنند. برای گرفتن پذیرش و آگاهی از شرایط آن نیز می‌توانید به آنجا سری بزنید.

 

مؤسسه ایران-اتریش (ÖKF) یکی دیگر ازگزینه‌های انتخاب است. این مؤسسه ، همانند گوته با داشتن امکانات خوب آموزشی، طرفداران بسیاری دارد.

 

پس از این دو آموزشگاه، کانون ملی زبان و مؤسسه کیش هم دانشجویان بسیاری را جلب می‌کنند. این دو آموزشگاه در برخی دیگر از شهرها نیز شعبه دارند، نمونه‌ی آن کانون زبان در شهرهای اصفهان، تبریز، شیراز، کرج، مشهد و همدان است. به غیر از مؤسسه‌های نام برده، مراکز دیگری نیز هستند که می‌توان در آنها آلمانی یاد گرفت.

 

در شهرهای دیگر امکان یادگیری زبان آلمانی کم است

 

علاقمندان به فراگیری زبان آلمانی در دیگر شهرها، با مشکلات بیشتری روبرو هستند، از جمله به حد نصاب نرسیدن شمار ثبت‌نام‌کنندگان و کمبود نیروی آموزشی حرفه‌ای.

 

رضا دانشجوی رشته فلسفه در همدان است. به نظر او بیشتر امکانات آموزشی زبان آلمانی در تهران متمرکز هستند. رضا می‌گوید: «به خاطر رشته‌ام فکر کردم که آلمانی یاد بگیرم، اما زبان آلمانی اینجا زیاد طرفدار ندارد، همه می‌خواهند اول انگلیسی یا فرانسه یاد بگیرند و این باعث می‌شود کلاس‌ها به حد نصاب نرسند. برای آموزشگاه و استادها هم صرف نمی‌کند با تعداد کم، کلاس تشکیل بدهند. مشکل دیگر این است که کلاس‌های دختران و پسران جدا هستند. فکرش را بکنید تعداد کسانی که می‌خواهند آلمانی یاد بگیرند در شهر من، خود به خود کم است، حالا آمده‌اند و کلاس‌ها را هم جدا کرده‌اند.» رضا ادامه می‌دهد: «بسیاری از اساتید خوب و حرفه‌ای در آموزشگاه ‌‌های خاص تهران تدریس می‌کنند وسفارت آلمان تنها مدارک تعدادی از آنها را معتبر می‌داند. برای ما شهرستانی‌ها هم مقدور نیست که به تهران بیاییم و باید با این مشکلات بسازیم.»

 

باوجود همه‌ی کمبودها و مشکلات، از شهریه‌ی بالای کلاس‌ها گرفته تا مسئله‌ی اعتبار مدرک، همه ساله تعداد زیادی از دختران و پسران جوان در ایران زبان آلمانی یاد می‌گیرند.  برخی از آنان به هنگام ورود به آلمان، آن‌چنان به این زبان تسلط دارند که تحسین خود آلمانی‌ها را هم برمی‌انگیزند؛ جوانانی که آلمانی را در ایران آموخته‌اند.