خبرگزاری رویترز به نقل از منابع دیپلماتیک گزارش داد که در آستانه ضرب‌العجل از پیش تعیین‌شده برای ایران جهت شفاف‌سازی درباره تحقیقات مشکوکی که پیش‌تر درباره تولید بمب اتمی در این کشور صورت گرفت٬ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نسبت به کندی روند تحقیقات و خودداری ایران از تعامل و همکاری سازنده با بازرسان این نهاد ناظر بین‌المللی ابراز نگرانی کرده است.

مقامات قدرت‌های غربی از مدت‌ها پیش از ایران خواسته‌اند که به پرسش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره اتهامات مرتبط با تلاش‌ها و پژوهش‌های معطوف به تولید و توسعه تسلیحات هسته‌ای در گذشته پاسخ دهد٬ اما ایران همواره این اتهامات را رد کرده است.

به گزارش خبرگزاری رویترز٬ مقامات غربی بارها تاکید کرده‌اند که شفاف‌سازی ایران پیرامون نگرانی‌ها و پرسش‌های آژانس می‌تواند بر روند دیپلماتیک جاری برای حل‌وفصل بحران ۱۰ ساله هسته‌ای ایران نیز تاثیری مثبت گذاشته و روند پایان دادن به این بحران را تسریع کند. گذشته از این٬ رفع برخی تحریم‌ها علیه ایران هم به پاسخ‌گویی به این سوالات منوط شده است.

بیشتر بخوانید: آژانس به دنبال پاسخ ایران به ابهام‌ها درباره تولید سلاح اتمی

ایران همواره در پاسخ به این اتهامات اعلام کرده که برنامه هسته‌ای این کشور تنها مقاصد صلح‌آمیز داشته و دارد و هرگز از این مسیر خارج نشده است. به گفته مقامات جمهوری اسلامی٬ این اتهامات «نادرست٬ بی‌پایه و مبتنی بر اطلاعات غلطی است که دشمنانش در اختیار آژانس قرار داده‌اند.»

با این همه٬ از زمان روی کارآمدن دولت میانه‌روی حسن روحانی٬ ایران وعده داده است که در همکاری با آژانس برای رفع این ابهامات تلاش خواهد کرد. اعلام آمادگی ایران برای پاسخ‌گویی به این پرسش‌ها از سوی بسیاری از تحلیل‌گران به عنوان تحولی مهم تفسیر شده بود٬ چون آژانس پیش‌تر بارها تلاش کرده بود جوانب این ماجرا را روشن کند اما ایران از همکاری بر سر این ماجرا خودداری می‌کرد.

امید غرب به شفاف‌سازی ایران در دقیقه ۹۰

بر اساس توافق ایران و آژانس برای آغاز تحقیقات٬ ایران دو ماه پیش پذیرفته بود که روند شفاف‌سازی را تا ۲۵ اوت (۳ شهریور) در پنج مرحله اجرایی کند. دو مورد از این پنج مورد مستقیما به مساله پژوهش‌ها پیرامون تولید بمب اتمی مرتبط است.

یکی از سوالاتی که ایران در توافق دوم به آن پاسخ داده٬ درباره موضوع چاشنی‌های انفجاری بوده٬ اما نتیجه پژوهش‌های آژانس در این‌باره هنوز اعلام نشده است.

با این حال٬ منابع دیپلماتیک به شرط افشا نشدن هویت‌شان٬ به رویترز گفته‌اند که تا کنون تمایل چشمگیری برای همکاری و تعامل از سوی ایران دیده نشده است٬ اما ایران همچنان برای عمل به تعهداتش زمان دارد.

آنها این نکته را هم متذکر شدند که پیش‌تر نیز ایران معمولا در دقیقه ۹۰ پاسخ این سوالات را ارائه کرده است.

بیشتر بخوانید: آژانس خواهان توضیحات بیشتر ایران درباره چاشنی‌های انفجاری شد

رویترز در گزارش خود می‌گوید روند کند همکاری‌های ایران ممکن است این برداشت را در غرب تقویت کند که عدم تمایل جمهوری اسلامی به فراهم کردن امکان دسترسی آژانس به اطلاعات٬ تاسیسات و افرادی که برای تحقیقات مورد نیاز است٬ ادامه دارد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تا این لحظه نسبت به این موضوع واکنش رسمی نشان نداده است.

مقامات آمریکایی تاکید کرده‌اند که پاسخ‌گویی به سوالات٬ ابهامات و تردیدهای آژانس به موازات مذاکرات هسته‌ای تهران با ۱+۵ برای دست‌یابی به توافق جامع و پایان دادن به بحران هسته‌ای این کشور امری ضروری است. به گفته آنها٬ بررسی «ابعاد احتمالا نظامی برنامه هسته‌ای ایران» از سوی آژانس٬ یکی از مهم‌ترین و دشوارترین موضوعات در دیپلماسی هسته‌ای با ایران است.

هدف از گفت‌وگوهای هسته‌ای با ایران که به تازگی و با توافق طرفین برای چهار ماه دیگر (تا ۳ آذر٬ ۲۴ نوامبر) هم تمدید شده٬ حصول اطمینان از صلح‌آمیز بودن ماهیت برنامه هسته‌ای این کشور و مسدود کردن راه دسترسی جمهوری اسلامی به قابلیت تولید و توسعه تسلیحات هسته‌ای است.