زمزمه‌های خروج احتمالی روسیه از توافق‌های نفتی با سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) از ابتدای سال جاری میلادی آغاز شد و اکنون نگرانی‌ها در این مورد افزایش یافته است.

خبرگزاری ایسنا در گزارشی زیر عنوان "آیا روسیه رفیق نیمه راه می‌شود؟" که روز پنج‌شنبه (۳ خرداد/ ۲۴ مه) منتشر شد، افزایش تولید نفت روسیه در دو ماه گذشته را نشانه عدم پایبندی مسکو به توافق بر سر ثابت نگه داشتن حجم تولید و عرضه نفت به بازارهای جهانی ارزیابی کرد.

بنابر این گزارش روسیه در ماه‌های مارس و آوریل بیش از میزان تعیین شده در توافق با اوپک نفت تولید کرده و الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه گفته که این کشور ممکن است پس از نشست مشترک ماه ژوئن با اعضای اوپک، میزان تولید نفت خود را مانند سابق کاهش ندهد.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

کشورهای عضو اوپک، روسیه و چند کشور غیرعضو دیگر نوامبر ۲۰۱۶ توافق کردند که از ابتدای سال گذشته میلادی تولید روزانه نفت خود را یک میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه کاهش دهند و جلوی سقوط قیمت‌ها را بگیرند.

این سیاست که قرار است دست‌کم تا پایان سال جاری ادامه یابد تا کنون به افزایش ۴۰ درصدی قیمت نفت در بازارهای جهانی منجر شده است. قرار است در نشست ماه ژوئن اوپک درباره آینده همکاری اعضای این سازمان و کشورهایی نظیر روسیه تصمیم‌گیری شود.

در توافق‌های سال ۲۰۱۶ مقرر شد ایران، نیجریه و لیبی که میزان تولید نفت آنها به دلیل تحریم و بحران تنزل یافته تا رسیدن به سطح تولید سابق خود از برنامه کاهش تولید اوپک مستثنی شوند.

سود رقیبان از تحریم احتمالی ایران

با تصمیم رئیس جمهوری آمریکا، دونالد ترامپ مبنی بر خروج این کشور از توافق هسته‌ای و اعمال مجدد تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی که ۱۸ اردیبهشت (۸ مه) اعلام شد، احتمال کاهش عرضه نفت ایران به بازارهای جهانی زیاد شده و همین امر می‌تواند کشورهایی مانند روسیه را به بالا بردن سطح تولید خود ترغیب کند.

کارشناسان برآورد می‌کنند که ظرفیت تولید غیرفعال نفت روسیه حدود ۴۰۸ هزار بشکه در روز باشد که معادل چهار درصد کل تولید این کشور به میزان ۱۱ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه در روز می‌شود.

خبرگزاری ایسنا نوشته است: «برخی از غول‌های نفتی روسیه مدت‌ها قبل روشن ساخته‌اند که اهداف تولید جاه‌طلبانه‌ای برای آینده دارند که توافق کاهش تولید اوپک آنها را محدود کرده است. با وجود این محدودیت، برخی از آنها تولیدشان را توسعه داده‌اند؛ از جمله "گازپروم" که سال گذشته ۱/ ۴ درصد تولید بیشتری نسبت به سال ۲۰۱۶ داشت. این افزایش به‌دنبال راه‌اندازی میادین جدید در قطب شمال و سرمایه‌گذاری‌های این شرکت در عراق حاصل شد.»

دیگر شرکت‌های بزرگ نفتی روسیه، از جمله "روس‌نفت" نیز برنامه‌های گوناگونی برای حفاری و توسعه‌ی میدان‌های نفتی خود در داخل و خارج از این کشور دارند که می‌تواند به افزایش تولید منجر شود. افزایش کم‌سابقه بهای نفت در بازارهای جهانی سرمایه‌گذاری در میدان‌های جدید را تسهیل می‌كند.

بهای نفت سبک "برنت" پنج‌شنبه گذشته (۲۷ اردیبهشت/ ۱۷ مه) برای مدت کوتاهی از مرز ۸۰ دلار برای هر بشکه عبور کرد و به بالاترین قیمت خود طی سه سال و نیم گذشته رسید.

به گزارش خبرگزاری رویترز بهای هر بشکه نفت سبک دریای شمال در طی روز اندکی کاهش یافت و به ۷۹/۷۹ دلار در هر بشکه رسید که همچنان ۵۱ سنت بیش از روز گذشته بود.

آینده نگران‌کننده برای ایران

الکساندر نواک به تازگی با اشاره به نزدیک شدن بهای هر بشکه نفت خام به ۸۰ دلار گفته بود که با توجه به این وضعیت و احتمال افزایش بیشتر قیمت‌ها، مذاکره مجدد بر سر سقف تولید و میزان کاهش آن ضروری است.

نگرانی مهم‌تر جمهوری اسلامی می‌تواند این باشد که در صورت پایبند نبودن کشورهایی مانند روسیه به ثابت نگه داشتن سطح عرضه نفت، و وارد شدن کشورهای دیگر به چرخه افزایش تولید، بهای نفت کاهش یابد.

در چنین حالتی و در صورتی که تحریم‌های نفتی آمریکا، چنان که دونالد ترامپ تهدید کرده فروش نفت ایران را به شدت کاهش دهد، جمهوری اسلامی به خاطر کم شدن تولید و پایین آمدن قیمت‌ها با مشکلات مالی عظیمی روبرو خواهد شد.