طق جنجالبرانگیز بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل در کنگره آمریکا در مخالفت با توافق هستهای غرب با ایران بازتاب گستردهای در رسانههای جهان داشته و موضوع تفاسیر روز نشریات گوناگون بوده است.
تبلیغات
سخنرانی بحثبرانگیز بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل که سهشنبه (۳ مارس / ۱۲ اسفند) به دعوت کنگره آمریکا برگزار شد، بازتاب رسانهای وسیعی داشته و موضوع تفسیرهای بسیاری از روزنامهها در جهان بوده است.
"شکسته شدن آخرین پلها"
مطبوعات داخل اسرائیل این سخنرانی را با دقت دنبال کردهاند. در اکثر تحلیلها، از لطمههای احتمالی این نطق به مناسبات درازمدت امریکا و اسرائیل ابراز نگرانی شده است.
از جمله در تفسیر روزنامه اسرائیلی "معاریو" آمده است: «نتانیاهو یک نابغه سیاسی است، البته زمانی که مسئله بر سر ادامه حیات خودش باشد. نطق او در درازمدت بیشتر زیانبخش خواهد بود تا سودمند.» از دید مفسر این روزنامه، نتانیاهو با نطق خود "آخرین پلهای ارتباطی خودش با کاخ سفید را نابود کرد."
مفسر روزنامه "یدیعوت آخرونوت" نیز در تفسیر خود نسبت به موفقیت نطق نتانیاهو ابراز تردید کرده و مینویسد: «اسرائیل برای آنکه مانع توافقنامهای هستهای با ایران شود، به حمایت بخش وسیعی از دموکراتها نیاز دارد. او اما با سخنرانی خود به جای جذب، آنها را دفع کرد.» به اعتقاد مفسر این روزنامه، نتانیاهو در هنگام نطق خود "نه سانتریفوژهای ایران که حوزههای انتخاباتی اسرائیل را در نظر داشت".
در سایت خبری اسرائیلی «ینت» نیز تفسیری به این موضوع اختصاص یافته که در آن از لطمه دیدن بیمورد مناسبات اسرائیل و آمریکا سخن رفته است: «به نظر نمیرسد که سخنرانی نتانیاهو در کنگره آمریکا تأثیری در جلوگیری یا به تعویق انداختن یک توافقنامه بد هستهای با ایران داشته باشد. پافشاری او بر ایراد نطق در کنگره، زیان به بار آورد. اگر نتانیاهو در انتخابات آتی اسرائیل پیروز شود، با رئیسجمهور و دولتی در آمریکا سروکار پیدا میکند که نسبت به او و دولتش موضعی غیردوستانه خواهند داشت.»
در تفسیر روزنامه چپگرای «هاآرتص» نیز نظری مشابه ارائه شده و در آن از جمله به مشکلات اسرائیل اشاره رفته است: «نتانیاهو خطری جدی که موجودیت اسرائیل را تهدید میکند، نادیده میگیرد و آن هم اشغال پایانناپذیر مناطق فلسطینی است. این رویا که میتوان کرانه باختری را تحت اشغال داشت، بدون آنکه جامعه اسرائیلی تحت تاثیر آن قرار نگیرد یا بهایی برای آن نپردازد، محکوم به شکست است.»
برگی برنده در انتخابات اسرائیل
نشریات آلمانی و دیگر کشورهای اروپایی نیز به تفصیل به نطق نتانیاهو پرداخته و آن را موضوع تفاسیر خود قرار دادهاند.
روزنامه محلی آلمانی «راینسایتونگ» در تفسیر خود در این باره مینویسد: «نتانیاهو دولت کشوری را که حامی و حافظ اسرائیل است، در یافتن راه حلهایی عملی برای موارد پیچیده ناتوان میبیند. بدتر از آن اینکه او سعی میکند، بر تلاشهای دیپلماتیک پشتیبان خود خط بطلان بکشد. او شاید بتواند با این نطق در عرصه سیاست داخلی کشورش امتیازاتی به دست آورد، اما کارش در عرصه سیاست بینالمللی، به مثابه گل زدن به خود است.»
مفسر نشریه ایتالیایی «کوریره دلا سرا» نیز نظری مشابه دارد و در تفسیر خود خاطرنشان میسازد: «رئیس دولت اسرائیل با بستهای به خانه خود برمیگردد که شاید به او در کارزار انتخاباتی آتی کمک کند، اما از بخت بد باید گفت که بهای این بسته، بحرانی جدید در مناسبات او با رئیسجمهور آمریکاست.»
در تفسیر نشریه اتریشی "استاندارد" نیز از جمله آمده است: «اینکه بنیامین نتانیاهو دست به این ریسک زده که مناسبات پرتنش خود با باراک اوباما را تیرهتر سازد، بیش از همه نشاندهنده یک چیز است و آن اینکه تا رسیدن به توافق هستهای با ایران راه زیادی در پیش نیست.»
و مفسر نشریه اسپانیایی «ال پائیس» در تفسیر خود به نقش سودمند این سخنرانی در انتخابات آتی اشاره میکند و در عین حال مینویسد: «هم نخستوزیر اسرائیل و هم جمهوریخواهان آمریکا از این سخنرانی به عنوان برگی برنده در کارزار انتخاباتی استفاده کردند. اینکه این نطق چه زیانهای سیاسیای به بار آورده است، در آینده مشخص خواهد شد.»
واکنشهایی که سخنرانی نتانیاهو در کنگره آمریکا برانگیخت
سخنرانی بحثبرانگیز بنیامین نتانیاهو در کنگره آمریکا علیه توافق هستهای غرب با ایران واکنشهای گوناگونی را در پی داشت. باراک اوباما در آن "حرف تازهای" نیافت و سخنگوی وزارت خارجه ایران آن را "نمایشی پرفریب" خواند.
عکس: Getty Images/C. Somodevilla
حضوری بحثبرانگیز در کنگره
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل روز سهشنبه (۳ مارس) با وجود مخالفت باراک اوباما، رئیسجمهور آمریکا و شماری از قانونگذاران این کشور در کنگره سخنرانی کرد. او گفت که باید برای دستیابی به "توافقی بهتر با جمهوری اسلامی پافشاری کرد و فشار بر ایران را ادامه داد". نتانیاهو اعتماد کردن به ایران را "اشتباه" خواند و گفت که "توافق هستهای با جمهوری اسلامی جلوی ایران برای تولید بمب اتمی را نمیگیرد".
عکس: Getty Images/AFP/N. Kamm
"نبودن حرفی تازه"
باراک اوباما، رئیسجمهور آمريکا ساعاتی پس از سخنرانی نتانیاهو در کنگره آمریکا واکنش نشان داد و ضمن ابراز اینکه "حرف تازهای" در آن نیافته، گفت که سخنان نخستوزیر اسرائیل "مشابه همان حرفهایی است که او پیشتر در مخالفت با توافق موقت ژنو بیان کرده٬ در حالی که همان توافق منجر به تعلیق برخی عناصر برنامه هستهای ایران شده است".
عکس: picture-alliance/dpa
پیامدهای ناکامی مذاکرات
رئیسجمهور آمریکا همچنین گفت که نخستوزیر اسرائیل در نطق خود "هيچ راه مناسب و عملی برای حل مناقشه اتمی ايران ارائه نکرده است". اوباما از خطر تسریع پیشرفت برنامه هستهای ایران در صورت ناکامی مذاکرات سخن گفت و افزود: «راهحل پیشنهادی نتانیاهو به جای توافق با ایران٬ خودداری از دستیابی به هرگونه توافقی است٬ در حالی که ایران در پی عدم توافق تلاشهایش برای دستیابی به بمب هستهای را دوچندان خواهد کرد.»
عکس: picture-alliance/AP Photo
"تا مرز گریستن"
نانسی پلوسی، رهبر دموکراتها در مجلس نمایندگان آمریکا در واکنش به سخنان نتانیاهو گفت: «به عنوان کسی که برای مناسبات بین آمریکا و اسرائیل ارزش قائل است و اسرائیل را دوست دارد، در سرتاسر نطق آقای نتانیاهو چیزی نمانده بود گریه کنم؛ از توهینی که او به شعور آمریکا به عنوان عضو گروه ۱+۵ کرد و نیز از لحن تحقیرآمیزش در مورد آگاهی ما از تهدید ایران و مسئولیتی که در قبال منع گسترش سلاحهای هستهای داریم».
عکس: Getty Images/G. Demczuk
ستودن سخنران
جان بینر، سخنگوی کنگره آمریکا از جمله سیاستمدارانی بود که نطق نخستوزیر اسرائیل را ستود و گفت که نتانیاهو در سخنرانی خود نشان داد که چرا چنین "نگرانی عمیق و فراجناحی" از توافق هستهای با جمهوری اسلامی وجود دارد. وی با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی توئیتر همچنین از سخنرانی نتانیاهو به عنوان نطقی یاد کرد که "آمریکاییان باید میشنیدند".
عکس: Win McNamee/Getty Images
"درک معضل به بهترین وجه "
سناتور میچ مککانل٬ رهبر اکثریت جمهوریخواه در سنای آمریکا نیز در ستایش از سخنان نتانیاهو اظهار داشت که "هیچ کشوری تهدید ایران هستهای را بیشتر و بهتر از اسرائیلیها درک نمیکند". به گفته مککانل٬ مجلس سنا ممکن است هفته آینده طرحی را در مورد ایران به بحث بگذارد که به موجب آن رئیسجمهور آمریکا موظف خواهد شد هرگونه توافق با ایران را از تصویب کنگره بگذراند.
عکس: Reuters/S. Stapleton
"نمایش پرفریب"
ساعاتی پس از سخنرانی بنيامين نتانياهو در کنگره آمريکا مرضیه افخم، سخنگوی وزارت امور خارجه ايران اظهارات نخستوزیر اسرائیل را "ايرانهراسانه، يک نمايش پرفريب و بخشی از تبليغات انتخاباتی تندروها در تل آويو" خواند. وی سخنان نتانیاهو درباره برنامه اتمی ايران را همچنین "دروغپردازیهای مداوم تکراری و کسالتآور" دانست.
عکس: MEHR
"شوی سیاسی"
علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی نیز در واکنش به سخنرانی نتانیاهو آن را یک "شوی سیاسی" خواند و گفت که این سخنرانی "نشانگر استخدام کنگره یک کشور بزرگ که داعیه مدیریت جهانی دارد در دست یک رژیم پوشالی است". وی هشدار داد که اگر "اسرائیل مایل یا کنگره آمریکا علاقهمند است فرزند ناخلف خود اسرائیل را روی ویلچر تحویل بگیرند اقدام نظامی بکند تا پاسخ کوبنده و همه جانبه نیروهای مسلح ایران را لمس کند".
عکس: Reuters/O. Orsal
"ایجاد شکاف میان آمریکا و اسرائیل"
اسحاق هرتسوگ، رهبر جناح اپوزیسیون در اسرائیل سخنرانی نتانیاهو را به شدت مورد انتقاد قرار داد و در گفتوگویی با رادیو ارتش اسرائیل تصریح کرد، "نتانیاهو با لطمهزدن به مناسبات اسرائیل با آمریکا و دیگر قدرتهای غربی، ایران را به سلاحهای هستهای نزدیکتر کرده است". وی نتانیاهو را متهم کرد که علیرغم نداشتن آگاهی کافی از روند مذاکرات پیچیده میان غرب و ایران پیوسته دست به مداخله میزند.
عکس: picture-alliance/EPA/JIM HOLLANDER
واکنش به واکنشها
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل نیز خود روز چهارشنبه (۴ مارس) به واکنشهای انتقادآمیز درباره اینکه هیچ بدیلی در نطق خود ارائه نکرده، واکنش نشان داده و گفته است: «من بدیلی عملی ارائه کردم که برنامه هستهای ایران را با محدودیتهای بیشتر و سختتری روبرو میسازد.» وی تصریح کرد که سخنان او هم از سوی جمهوریخواهان و هم از سوی دموکراتهای کنگره مورد استقبال قرار گرفته است.