موافقت ترکیه با استقرار تاسیسات راداری سپر دفاع ضد موشکی ناتو در خاک خود بیش از پیش با انتقادهای مقام‌های جمهوری اسلامی روبرو شده است. واکنش‌های ایران تا کنون به صورت انتقادهای سیاسی مطرح می‌شد، ولی در تازه‌ترین واکنش، وزیر دفاع ایران و فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران از برنامه‌های نظامی ایران برای مقابله با این تاسیسات خبر داده‌اند.

احمد وحیدی، وزیر دفاع ایران که روز پنجنشبه، ۳۱ شهریور در حاشیه مراسم رژه نیروهای مسلح سخن می‌گفت، استقرار سامانه دفاعی در ترکیه را در جهت "دفاع از رژیم صهیونیستی و آمریکا" توصیف کرد و آن را برای ترکیه "فاقد توجیه" دانست. وحیدی در بخش دیگری از سخنان خود هیچ خطری را متوجه اروپا ندانست و سامانه مزبور را از جمله "تلاشی مذبوحانه برای محدودسازی قدرت روسیه و ایران" معرفی کرد.

رهبران کشورهای عضو ناتو در اجلاس ماه نوامبر سال ۲۰۱۰ خود در پایتخت پرتغال بر سر استقرار سامانه دفاع ضد موشکی به توافق رسیدند. شرط ترکیه برای پیوستن به این موافقت نامه این بود که به "تهدیدهای ناشی از موشک‌های ایران برای غرب" به عنوان دلیلی برای استقرار این سامانه اشاره‌ای نشود. گرچه این شرط ترکیه پذیرفته شد، ولی اکثر مقام‌های اروپایی در اظهارات خود تصریح کرده‌اند که سامانه مزبور عمدتاَ برای مهار خطر موشکی کشورهایی مانند ایران و کره شمالی است.

فرمانده سپاه: از موشک بالستیک استفاده می‌کنیم

علاوه بر احمد وحیدی، در مراسم روز پنجشنبه علی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه نیز سخنرانی کرد که موضوع محوری سخنان او نیز به سامانه دفاع ضد موشکی اروپا و شراکت ترکیه در این طرح برمی‌گشت. حاجی‌زاده با بیان این که سامانه یادشده برای "تحت فشارقراردادن ایران" است، گفت که "ما به گونه‌ای طراحی کرده‌ایم تا اگر روزی نیاز شود موشک‌های بالستیک را در مقابل این سامانه پرتاب کنیم." وی مدعی شد که «اگر ایران چنین موشک‌هایی را پرتاب کند، سامانه دفاع موشکی ناتو در برابر آنها ناکارآمد خواهد بود."

علاوه بر موافقت ترکیه با استقرار رادارهای رهگیر سامانه دفاع ضدموشکی ناتو در خاک خود، موضع‌گیری‌های این کشور در قبال تحولات سوریه نیز همچنان با ناخشنودی و انتقاد مقام‌های جمهوری اسلامی روبروست. هم نخست‌وزیر ترکیه و هم رئیس جمهور این کشور در هفته‌های اخیر فشار را بر رهبران سوریه تشدید کرده‌اند که از سرکوب‌ها دست بردارند و به خواست‌های مردم توجه کنند. رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه روز سه‌شنبه پس از دیدار باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا، از پیوستن کشورش به اعمال تحریم‌ها علیه سوریه سخن گفت و یک روز بعد در نیویورک به خبرنگاران گفت که رفتار ارتش و نیروهای انتظامی سوریه با مخالفان باعث شده که ترکیه هرگونه تماس با رهبری این کشور را قطع کند.

در آخرین واکنش به این مواضع ترکیه، محسن رضایی، دبیر شورای تشخیص مصلحت نظام همسایه غربی ایران آنها را "ناشیانه و غیرقابل هضم" توصیف کرد. او گفت که ترکیه در حالی که از  اسراییل می‌خواهد که بابت «حمله سال گذشته به کشتی‌های امدادی این کشور که عازم غزه بودند عذرخواهی کند، از طرفی هم "برضد کشوری که سال‌هاست علیه اسرائیل مقاومت می‌کند موضع می‌گیرد که این تناقض آشکار است.»

حمله به "ژست اسلامی و انقلابی"  ترکیه

اظهارات رضایی در حالی است که مقام‌های ترکیه نیز ایران را به خاطر مناسبات تنگاتنگش با رژیم سوریه و عدم انتقاد به رفتار این کشور نسبت به مخالفان مورد انتقاد قرار می‌دهند. رجب طیب اردوغان هفته پیش در جریان سفرش به مصر در اظهاراتی با بیان این که «هیچ تنشی میان ترکیه و ایران وجود ندارد»، تصریح کرد که « با این حال ما در باره برخی موارد موجود در سوریه به تهران هشدار داده‌ایم.» اردوغان با تأکید بر این که از نظر ترکیه « ایران در حال مدارای بیش از حد با حکومت سوریه است» گفت که پس از صحبت تلفنی‌اش با محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور ایران و اعزام یک نماینده به این کشور، «تهران  تغییراتی در رفتار خود در قبال سوریه داده است.»

در کنار مسائل مربوط به سامانه دفاع موشکی و تحولات سوریه، تلاش ترکیه برای تبلیغ نظام  اسلامی لیبرال این کشور به عنوان گزینه مناسبی برای کشورهای در حال تحول در خاورمیانه و شمال آفریقا واکنش منفی مقام‌های ایران را به دنبال داشته است. برخی از رهبران قیام‌های منطقه نیز به نمونه حکومتی ترکیه با دیده مثبت می‌نگرند. اما مقام‌های جمهوری اسلامی ایران، تحولات اخیر در خاورمیانه را "بیداری اسلامی" لقب داده‌اند و آنها را ادامه انقلاب  اسلامی ایران می‌دانند. آیت‌الله خامنه‌ای در سخنرانی اخیرش در "اجلاس بیداری اسلامی" تهران در روز ۲۶ شهریور، به طور تلویحی تلاش‌های ترکیه را به عنوان جزیی از "تلاش‌های سلطه‌گرانه غرب و ناتو" به باد انتقاد گرفت و به رهبران قیام‌های اخیر در منطقه "هشدار" داد که «فریب سلطه‌گرانی را که تلاش می‌کنند با سناریوهای مختلف، از جمله پیشنهاد مدل‌های حکومتی و قانون اساسی‌های وابستگی ساز، راه های انحرافی دیگری را پیش پای ملت‌ها بگذارند» نخورند.  محسن رضایی نیز در سخنرانی روز چهارشنبه ترکیه را مجدداَ متهم کرد که در قبال  تحولات خاورمیانه "نوعی ژست به ظاهر اسلامی و انقلابی" گرفته است.

FW/SJ