نگرانی وزیر خارجه آلمان از شکست تلاش برای احیای برجام
۱۴۰۰ مرداد ۸, جمعه
هایکو ماس با انتقاد از تعلل جمهوری اسلامی برای از سرگیری مذاکرات وین نسبت به پیامدهای آن و شکست احیای برجام هشدار داد. وزیر خارجه آمریکا هم بار دیگر تاکید کرده که آمادگی غرب برای ادامه گفتوگوهای وین ابدی نیست.
تبلیغات
وزیر خارجه آلمان جمهوری اسلامی را متهم میکند که از یک سو از سرگیری مذاکرات احیای برجام را به تاخیر میاندازد و از طرف دیگر مدام از عناصر اصلی توافق هستهای بیشتر دور میشود.
مجله "اشپیگل" جمعه هشتم مرداد (۳۰ ژوئیه) از قول هایکو ماس نوشت: «ما خواهان بازگشت به برجام هستیم و قاطعانه اعتقاد داریم که این کار به سود همه است.»
نمایندگان جمهوری اسلامی و پنج کشور باقیمانده در توافق هستهای تا کنون به منظور احیای برجام شش دور مذاکره کردهاند اما تا کنون تاریخی برای انجام دور هفتم گفتوگوها، که انتظار میرفت دور نهایی باشد، اعلام نشده است.
آمریکا برای نخستین بار پس از خروج از توافق هستهای در اردیبهشت ۱۳۹۷ به طور غیرمستقیم در مذاکرات وین مشارکت دارد و اختلاف بر سر برخی مسائل کلیدی میان تهران و واشنگتن از علتهای اصلی توقف گفتوگوها عنوان میشود.
نگرانی از تعلل ایران و شکست مذاکرات
وزیر خارجه آلمان میگوید با "نگرانی فزایندهای" شاهد تعلل جمهوری اسلامی برای از سرگیری مذاکرات وین است و تاکید میکند که باز بودن راه گفتوگوها برای احیای احتمالی برجام همیشگی نیست.
او ابراز نگرانی کرده که در این میان این مسئله در تهران نیز به طور اساسی زیر سوال میرود که احیای توافق هستهای با کشورهای موسوم به پنج به علاوه یک به نفع جمهوری اسلامی باشد.
ظاهرا وزیر خارجه آلمان به سخنان اخیر رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنهای اشاره دارد که در آخرین دیدار با رئیس جمهوری و اعضای دولت دوازدهم در اقدامی کمسابقه از اعتماد به غرب در جریان مذاکرات وین انتقاد کرد.
پیش از این شماری از مقامهای ارشد آمریکا، از جمله وزیر خارجه آنتونی بلینکن بارها گفتهاند که آماده بازگشت به توافق هستهای و ادامه گفتوگو بر سر احیای برجام هستند اما این آمادگی ابدی نخواهد بود.
خامنهای در دیدار روز سهشنبه با حسن روحانی و اعضای دولت "زیادهخواهی" آمریکا را عامل به بنبست رسیدن مذاکرات وین عنوان کرد. او گفت آمریکا خواهان اضافه کردن عبارتی به متن برجام است که هدف آن گره زدن مسائلی نظیر برنامههای موشکی و فعالیتهای منطقهای جمهوری اسلامی به توافق هستهای است.
دور ششم گفتوگوهای وین حدود ۴۰ روز پیش و در بحبوبه انتخابات ریاست جمهوری در ایران خاتمه یافت. با اعلام پیروزی ابراهیم رئیسی در این انتخابات ادامه احتمالی مذاکرات به تشکیل دولت جدید موکول شده که کار خود را یک هفته دیگر به طور رسمی آغاز میکند.
ابهام درباره بازگشت ایران به مذاکرات
اصولگرایان تندروی حامی رئیسی همواره از مخالفان سر سخت توافق هستهای بودهاند و با توجه به سخنان خامنهای در واپسین دیدار با اعضای دولت روحانی اصل از سرگیری مذاکرات وین با ابهامهای جدی روبرو شده است.
در حالی که خامنهای عملکرد دولت دوازدهم در زمینه مذاکره با غرب و برداشته شدن تحریمها را ناموفق ارزیابی کرده، حسن روحانی مجلس شورای اسلامی و تصمیمگیرندگان اصلی را عامل ناکامی تلاشها برای برداشته شدن تحریمها عنوان میکند.
رئیس دولت دوازدهم پیشتر گفته بود اگر مصوبه مجلس موسوم به قانون "اقدام راهبردی برای لغو تحریمها و صیانت از حقوق ملت ایران" نبود و اگر به عباس عراقچی، رئیس هیئت مذاکرهکننده ایران اختیارات کافی داده میشد تحریمهای پیش از آغاز امسال برداشته میشدند.
خروج از برجام و معاملاتی که دود میشوند
با امضای دونالد ترامپ، آمریکا از برجام خارج شد. سال گذشته شرکتهای آلمانی ۵/ ۳ میلیارد یورو به ایران و ۱۱۱ میلیارد یورو به آمریکا صادر کردند. معاملاتی که با خروج آمریکا از برجام به خطر افتادهاند در این گزارش تصویری:
عکس: Reuters/J. Ernst
با این امضای دونالد ترامپ، دولت آمریکا نه تنها از توافقنامه اتمی "برجام" خارج شده، بلکه میخواهد تحریمهای اقتصادی علیه جمهوری اسلامی را نیز بار دیگر از سر گیرد. بدین ترتیب هر شرکتی که با آمریکا و با دلار در سطح جهانی معامله میکند در صورتی که با ایران معامله کند، میتواند مشمول جریمه سنگینی بشود.
عکس: Reuters/J. Ernst
بسیاری از شرکتها و بخصوص بانکها معنی نقض تحریمها را بخوبی میدانند. کومرتس بانک آلمان در سال ۲۰۱۴ مجبور به پرداخت یک میلیارد و پانصد میلیون دلار و گروه "بی ان پی پاریبا" فرانسوی حتی ۹ میلیارد دلار جریمه پرداخت کرد.
عکس: picture-alliance/dpa
به گزارش اتاق بازرگانی آلمان، ده هزار شرکت آلمانی با ایران رابطه تجاری دارند و ۱۲۰ شرکت این کشور حتی با نیروی کار خود در ایران حضور دارند. آلمان در سال گذشته ۳ و نیم میلیارد یورو به ایران صادرات داشته درحالیکه ارزش صادرات آن به آمریکا بالغ بر ۱۱۱ میلیارد یورو بوده است.
عکس: picture-alliance/dpa/F. Motahari
ایرباس بزرگترین بازنده خروج آمریکا از برجام است. در ژانویه سال ۲۰۱۷ ایران سفارش خرید یکصد فروند هواپیمای ایرباس را به ارزش ۲۳ میلیارد یورو داد. سه فروند هواپیما به ایران تحویل داده شد و حالا آمریکا اجازه صادرات این هواپیما به ایران را لغو کرده است. کمپانی اروپایی ایرباس بخشی از تولیدات خود را در آمریکا تامین میکند.
عکس: FARS
کمپانی آمریکایی بوئینگ دو قرارداد با شرکتهای ایرانی آسمان برای فروش ۳۰ عدد هواپیما به ارزش ۳ میلیارد دلار و نیز قرارداد فروش ۸۰ فروند هواپیما با شرکت ایران ایر به ارزش ۱۶ میلیارد دلار امضا کرد. این سفارشها هیچگاه در تولید لحاظ نشدند و حالا هم دنیس مویلنبرگ، مدیریت بوئینگ، اعلام کرده است که "ما پیرو سیاست دولت آمریکا هستیم".
عکس: picture-alliance/dpa/Stringer
تاریخ اولین حضور زیمنس در ایران به کشیدن خط تلگراف لندن – بمبئی در ۱۵۰ سال پیش برمیگردد. جو کایزر، مدیر کمپانی زیمنس، از نخستین مدیران آلمانی بود که در آغاز سال ۲۰۱۶ به ایران سفر کرد و قراردادهای میلیاردی فروش توربینهای گازی و مدرنیزه کردن قطارهای ایران را به امضا رساند.
عکس: picture-alliance/dpa/T. Hase
کمپانی هنکل هیچگاه از بازار ایران خارج نشد و به همین دلیل جایگاه قدرتمندی در صنایع تولید شوینده و چسب دارد. "کاسپار رورستد"، مدیر پیشین این کمپانی، در سال ۲۰۱۵ و قبل از "برچیده شده تحریمها" گفته بود: «فروش میلیونی ما در بازار ایران (سه رقم دارد) و به افزایش آن هم خوشبین هستیم.» این کمپانی سال گذشته ۲۰ میلیارد یورو فروش داشته که یک درصد آن از بازار ایران است.
عکس: picture-alliance/dpa/M. Hitij
کمپانی دایملر، ایران خودرو و ماموت در ماه دسامبر سال ۲۰۱۷ قرارداد طولانی مدت تولید کامیون در ایران را به امضا رساندند. دایملر آلمان در سال ۲۰۱۰ سهم خود را در خودروسازی ایران واگذار کرده بود.
عکس: MEHR
کمپانی خودروسازی فولکس واگن هم تصمیم داشت از اواسط سال ۲۰۱۷ میلادی با کمک ایران خودرو و ماموت با مدلهای تیگوان و پاسات وارد بازار ایران شود. این خودروها در نمایشگاه بینالمللی خودرو تهران در سال گذشته نیز عرضه شدند.
عکس: jamejamonline
بازار خودروی ایران بصورت "سنتی" در دست صنایع خودروسازی فرانسه است. این صنایع از آنجایی که با آمریکا رابطهای ندارند، دستشان برای سرمایهگذاری در ایران بازتر است. کمپانی "PSA" در سال ۲۰۱۶ قرارداد همکاری برای تولید سه مدل پژو را در سال ۲۰۱۶ با ایران خودرو به امضا رساند. این سرمایهگذاری ۴۰۰ میلیون یورویی هنوز به نتیجه و سودی نرسیده و طرف ایرانی هم توان مالی ندارد.
عکس: Tasnim
خودروساز فرانسوی رنو در سال ۲۰۱۷ اعلام کرد یک سرمایهگذاری بزرگ به همراه خط تولید در ایران خواهد داشت. کارلوس غُصن (یا به فرانسوی گون- Carlos Ghosn) مدیر اجرایی شرکتهای خودروسازی رنو در آن زمان گفته بود که "بازار ایران دارای پتانسیل بینظیری است".
عکس: IRNA
بازار و صنایع نفت و گاز ایران یکی از بازارهای جالب توجه برای شرکتهای بینالمللی است. شرکت ایتالیایی "سایپم" (Saipem) که در عرصه تولید خط لوله و پایانههای نفت و گاز فعال است قرادادی به مبلغ ۳ میلیارد و پانصد میلیون یورو با ایران امضا کرده است.
عکس: Mehr
رئیس کمپانی نفتی اِنی (Eni)، کلادیو دسکالزی هم جزو اولین مدیرانی بود که با پایان تحریمها راهی تهران شد. دو طرف تمایل به همکاری داشتند اما قراردادها در حد "مطالعات برای توسعه میدان کیش و فاز سوم میدان دارخوین" باقی ماند. از سوی دیگر انی از ایران طلبکار است که به دلیل تحریمها امکان پرداخت بدهی برای ایران وجود نداشت.
عکس: picture-alliance/AP Photo/A. Medichini
برخلاف کمپانی ایتالیایی انی، کمپانی بریتانیایی – هلندی "شل" سالها به دلیل تحریمها راهی را پیدا نمیکرد تا بتواند بدهی دو میلیارد دلاری خود به ایران را پرداخت کند. کمپانی نفتی شل سفارش جدید دیگر به ایران نداده و قراردادهای جدید هم در حد "مطالعه برای توسعه میادین آزادگان جنوبی، یادآوران و کیش" است.
عکس: FARS
کمپانی فرانسوی توتال اعلام کرد که پنج میلیارد دلار در میدان پارس جنوبی سرمایهگذاری میکند. دولت آمریکا در مورد این سرمایهگذاری "استثنا" قائل شد و اجازه آن را صادر کرد. حال امکان دارد با تحریمهای جدید این اجازه هم لغو شود. پاتریک پویان، مدیرعامل توتال، در ماه مارس ابراز امیدواری کرد تا اجازه آمریکا بهقوت خود باقی بماند. او گفت در غیر این صورت ما بار دیگر برای دریافت اجازه تلاش خواهیم کرد.