سخنگوی وزارت‌خارجه جمهوری اسلامی از واکنش شدید ایران درصورت هرگونه تعرض به نیروگاه بوشهر سخن رانده‌است. رهبر جمهوری اسلامی نیز با بعید دانستن حمله نظامی به ایران، تاکید کرده که درصورت عملی شدن این "حماقت"، میدان مقابله ملت ایران، گسترده‌تر از خاورمیانه خواهد بود.

یک عضو ارشد اطلاعاتی آمریکا گفته که کارشناسان برجسته هسته‌ای به محض شروع به‌کار نیروگاه بوشهر، تولیدات این سایت را بررسی و تحلیل می‌کنند وفعالیت‌های آن تمام وقت زیر کنترل دوربین‌های ماهواره‌‌ای خواهد بود.

دکتر بهروز بیات، مشاور آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین در گفتگو با دویچه‌وله تاکید می‌کند که سخنان طرفین در شرایط کنونی، جنگی روانی و تبلیغاتی است که چه بسا به منظور پیشگیری از جنگی واقعی به راه افتاده باشد.

دویچه‌وله: کنترل ماهواره‌ای و ۲۴ ساعته نیروگاه بوشهر از سوی سازمان سیا چه امکان جدیدی را به آمریکاییان برای زیرنظر گرفتن فعالیت‌های ایران می‌دهد؟

بهروز بیات:

امکان کنترل ماهواره‌ای از سوی آمریکا همیشه بوده و تشدید آن هم چیز جدیدی نیست. پروژه‌های هسته‌ای پروژه‌های کوچکی نیستند و مثلا برای استخراج، باید مقادیر عظیمی خاک جابجا کرد. این چیزی نیست که از چشم ماهواره‌ها مخفی بماند. اعلام این موضوع در لحظه حاضر بیشتر یک جنگ روانی و تبلیغاتی است.

در مورد بوشهر باید گفت که بخش‌هایی از این نیروگاه و از جمله بخش پسمانده‌ها در دست روس‌هاست. پسمانده‌ها که می‌توان از آن پلوتونیوم جدا کرد و بمب ساخت، از دسترس ایران خارج هستند. در نتیجه اعلام سازمان سیا را باید در چارچوب یک جنگ روانی و رجزخوانی دو جانبه میان ایران و آمریکا دید.

ظاهرا این جنگ تبلیغاتی شامل روس‌ها هم می‌شود. آمریکاییان مدعی شده‌اند که آخرین رآکتور صادراتی روسی به ایران را که برای پردازش اورانیوم در نیروگاه بوشهر تعبیه شده، دستکاری کرده‌اند. این سخن برای روس‌ها قابل تحمل است؟

به‌نظر من این ادعا قابل تحمل نیست و تا حدودی‌هم با گفته‌های آمریکا در تناقض است که بارها گفته با کاربرد مسالمت‌جوبانه تکنولوژی هسته‌ای در ایران مخالف نیست. این گفته قدری جای تعجب دارد و اگر واقعیت داشته باشد، نوعی بی‌اعتمادی میان روسیه و آمریکا را می‌رساند. این ادعا در عین حال بی‌معناست زیرا اصولا راه افتادن نیروگاه بوشهر هیچ‌وقت مورد مناقشه غرب نبوده است.

پس برای چه این‌همه تحریک و تهدید و تبلیغ پیرامون این گشایش به راه افتاده است؟

بخش مهمی از جامعه جهانی در خط این است که حداکثر فشار را به ایران وارد کند. اگر دولت ایران از غنی‌سازی اورانیوم صرفنظر نکند و اگر تحریم‌ها جواب ندهند، نتیجه جنگ است و برای همین حداکثر فشار را می‌آورند تا کار به آنجا نکشد. ظاهرا اسراییل عجله دارد کار یکسره شود اما هم‌زمان پارادوکسی هم در این میان هست. انگارالزامی در کار هست تا با جنگ روانی جلوی جنگ واقعی را بگیرند.

به این ترتیب، گفته‌های آقای بولتون برای حمله نظامی به نیروگاه بوشهردر موعد مقرر، زمینه‌چینی برای آغاز یک توافق است؟

نه. در مورد بولتون این را تردید دارم. امثال آقای احمدی‌نژاد تنها در ایران نیستند. کسانی مانند آقای بولتون هم هستند که فراکسیون نیروهای هوادار جنگ در آمریکا را هدایت کرده و می‌کند. ‌باید توجه کنیم که نیروگاه بوشهر بر اساس توافق‌های قبلی است و حمله به آن نقض غرضی در این باره است که تاکنون می‌گفتند با پروژه‌های اتمی مسالمت‌آمیز مشکلی نداریم.

با این همه، چرا این نیروگاه با وجود بی‌خطر بودن، این‌همه مهم شده و رآکتورهای نظنز و اصفهان از جمله مورد توجه نیستند؟

نیروگاه بوشهر در لحظه کنونی مبدل به بهانه‌ای برای تشدید جنگ روانی شده است. طبق کنوانسیون ۱۹۴۹ این نیروگاه باید از حمله نظامی مصون باشد اما مراکز دیگر مانند نظنز و اصفهان شامل این کنوانسیون نمی‌شوند. در نظنز و اصفهان مسئله غنی‌سازی اورانیوم مطرح است که مصرف دوگانه دارد. نیروگاه بوشهر باید برق تولید کند و چون پسمانده‌اش دست روس‌ها خواهد ماند، خطر ساخت بمب اتم در آن نیست. تولید برق نیروگاه بوشهر هم مدت‌ها زمان می‌برد. اما اگر این نیروگاه مورد تهاجم قرارگیرد، همه کشورهای خلیج فارس با توجه به آزاد شدن مواد رادیو اکتیو هزینه خواهند داد.

جمهوری اسلامی متقابلا چقدر روی راه‌اندازی این نیروگاه مانور تبلیغاتی و روانی خواهد داد؟

آنها در درجه اول راه‌اندازی این نیروگاه را یک موفقیت خیره‌کننده می‌دانند. سال‌هاست که به مردم وعده داده و میلیاردها پول مصرف کرده‌اند. حالا فرصت دارند بگویند این‌قدر برق تولید می‌کنیم و با همه فشارها پیروز شدیم. مقامات جمهوری اسلامی الان که درحالت تدافعی شدید قرار دارند، تبلیغات مضاعفی در این مورد خواهند کرد.

تحریک چه؟ جو روانی فروکش خواهد کرد یا تداوم خواهد داشت؟

این موضوع الان حاد و جدید است اما چندی طول نمی‌کشد. به‌نظر من توافق‌هایی نیز بین روسیه و غرب صورت گرفته تا روسیه برای حفظ نوعی توازن، نیروگاه بوشهر را راه‌اندازی کند.

مصاحبه‌گر: مهیندخت مصباح
تحریریه: بهمن مهرداد