نیروگاه بوشهر و توافقهای پنهان
۱۳۸۶ دی ۳۰, یکشنبهسفر ۱۴ ساعتهی ولادیمیر پوتین به تهران که روز سه شنبه ۲۴ مهرماه انجام شد از سوی هر دو طرف مهم و سازنده توصیف شده، گرچه از محتوای مذاکرات در مورد مسئلهی هستهای اطلاع دقیقی انتشار نیافته است. علی لاریجانی، دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی، یک روز پس از سفر پوتین از پیشنهادی سخن گفت که او در دیدار با آیتالله علی خامنهای در ارتباط با فعالیتهای هستهای جمهوری اسلامی ارائه کرده است. در حالی که لاریجانی توضیح در مورد جزییات پیشنهاد پوتین را به زمانی مناسب موکول میکرد محمود احمدینژاد رئیس جمهور وجود چنین پیشنهادی را تکذیب کرد. این در حالی است که سایت رسمی ایتالله خامنهای مینویسد، رهبر جمهوری اسلامی در خاتمهی این دیدار به پوتین گفته است «درباره سخنان و پیشنهاد شما تأمل خواهیم کرد.»
ظاهرا یکی از مسائلی که در دیدار پوتین از تهران در مورد آن توافق شد تکمیل نیروگاه بوشهر بود. روسها راهاندازی این نیروگاه را، که ارسال سوخت مهمترین مرحلهی آن است، هشت سال به بهانهها و دلیلهای مختلف به تعویق انداختهاند. سرانجام با جدول زمان بندی جدیدی که در سفر پوتین به تهران مورد توافق قرار گرفت ارسال سوخت نیروگاه بوشهر آغاز و نخستین محموله ۲۶ آذر ماه به ایران تحویل داده شد. روز جمعه ۲۸ دیماه روابط عمومی شرکت تولید و توسعه انرژی اتمی ایران از رسیدن سومین محمولهی سوخت به بوشهر خبر داد و مدیر کل آژانس فدرال انرژی اتمی روسیه، سرگئی کرینکو نیز آن را تایید کرد. دومین محموله هفتم دیماه تحویل داده شد و قرار است ۸۲ تن سوخت پیش بینی شده برای نیروگاه در هشت مرحله به ایران ارسال شود.
پیش از این دلایل مختلف از جمله عدم اجرای تعهدات مالی از سوی ایران، و تعلل برخی از کشورها در تحویل به موقع قطعات، علت تاخیر در ارسال سوخت و راهاندازی نیروگاه بوشهر عنوان شده بود. روز جمعه سرگئی کرینکو در بلغارستان به خبرنگاران اظهار داشت دیگر هیچ مشکلی در روابط و همکاریها وجود ندارد و «این نیروگاه هرچه زودتر به بهره برداری برسد، بهتر است.» او وعده میدهد «کارهای عملی با سوخت و آمادهسازی آن برای بارگیری در رآکتور در تابستان آغاز میشود.» ارسال سوخت با نظارت آژانس بینالمللی انرژی اتمی انجام میشود که ظاهرا به جز مذاکرات رسمی توافقهای دیگری نیز با جمهوری اسلامی داشته است.
هفتهی گذشته، ۲۱ دیماه، محمد البرادعی مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در ششمین سفر خود به ایران، برای نخستین بار با آیتالله خامنهای نیز دیدار و گفتگو کرد. رضا آقازاده، رییس سازمان انرژی اتمی روز جمعه اعلام کرده بود در این ملاقات «تبادل اطلاعات فوقالعاده مهمی صورت میگیرد که امیدواریم باعث حل موضوعات مربوط به پرونده هستهیی ایران شود.» سخنگوی آژانس، ملیسا فلمینگ، مهمترین هدف این سفر را گسترش و تسریع فعالیتهایی عنوان کرده که قرار است به شفافسازی فعالیتهای گذشته و حال هستهای جمهوری اسلامی بیانجامد. البرادعی قرار بود آذر ماه به ایران سفر و با مقامات عالیرتبه مذاکره کند. این سفر به دلایلی نامشخصی در آن تاریخ انجام نشد. در پی حضور البرادعی در تهران اعلام شد جمهوری اسلامی ظرف چهار هفته ابهامات باقیمانده در پرونده ی هستهای را روشن خواهد کرد.
همانگونه که در مورد پیشنهاد پوتین به آیتالله خامنهای خبر رسمیای انتشار نیافت، از جزییات آنچه «تبادل اطلاعات فوقالعاده مهم» عنوان شده نیز اطلاعی در دست نیست. مسئولان جمهوری اسلامی ظاهرا با اتکا به همین توافقها ابراز امیدواری میکنند گزارش بعدی البرادعی در مورد فعالیتهای هستهای ایران مثبت باشد و صدور قطعنامهی سوم شورای امنیت سازمان ملل را تحت تاثیر قرار دهد. شورای امنیت در دو قطعنامهی پیشین ایران را ملزم به توقف فعالیتهای مربوط به غنیسازی اورانیوم کرده است. جمهوری اسلامی از اجرای این درخواست سرباز میزند و معتقد است پروندهی هستهای باید در آژانس بررسی شود.
بهزاد کشمیریپور، گزارشگر دویچهوله در تهران