هدفمندسازی یارانه‌ها؛ تهدیدی برای صنعت گردشگری ایران
۱۳۸۹ بهمن ۴, دوشنبه
قیمت سوخت از جمله گازوئیل، یکی از عوامل تاثیرگذار بر گردشگری در درون ایران است. افزایش قیمت سوخت موجب شده صنعت هتل‌داری ایران با مشکلات جدی مواجه شود. به گزارش خبرگزاری میراث فرهنگی در حال حاضر تامین هزینه سوخت هتل‌ها تا ۱۰ برابر افزایش یافته و این صنعت هم‌اکنون در شرایط رکود قرار دارد.
جواد عباسی، دبیر جامعه هتل‌داران گیلان به این خبرگزاری گفته است که «هتل‌هایی که در داخل شهرها هستند و از گاز استفاده می‌کنند و تغییر قیمت بعد از هدفمندی یارانه‌ها برایشان نامشخص است و تا زمانی که قبض گاز نیاید نمی‌شود اظهار نظر کرد. اما هتل‌های خارج از شهر که از سوخت گازوئیل استفاده می‌کنند، هزینه‌ی سوخت‌شان با احتساب صد و پنجاه تومان به ازای هر لیتر، از حدود تقریبا ۵۰۰ هزار تومان به ۵ میلیون تومان افزایش پیدا کرده است.» وی می‌افزاید که هدفمندی یارانه‌ها، مسافران هتل‌های استان گیلان را ۷۰ تا ۸۰ درصد کاهش داده است.
طبق مصوبه مجلس ایران، باید ۳۰ درصد از درآمد دولتی ناشی از هدفمندسازی یارانه‌ها به بخش صنعتی و گردشگری تعلق گیرد. اما چگونگی اجرای این مصوبه با وجود آغاز این طرح و افزایش قیمت‌ها هنوز مشخص نیست.
پیش از این، خبرگزاری‌ها از آغاز تدوین «طرح پیش نویس حمایت دولت از بخش میراث فرهنگی و گردشگری» در هدفمندی یارانه ها خبر داده بودند. جواد عباسی می‌گوید که این طرح کمکی به هتل‌داران نمی‌کند: «یارانه در نظر گرفته شده در این پیش‌نویس برای هتل‌داران به صورت وام بانکی و مربوط به تسهیلات سفر است که به صورت بهره وام‌های بانکی تعلق می‌گیرد.»
وی با اشاره به ارائه این یارانه به صورت غیر مستقیم و نا‌محسوس، می‌افزاید: «این کمک به طور مستقیم در اختیار هتل‌داران قرار نگرفته و یا در سبد خانواده‌ها لحاظ نمی‌شود، پس نمی‌تواند کمکی برای سفر و گردشگری باشد.»
کاهش مسافرت‌های داخلی و نگرانی هتل‌داران
در ایران سفرهای کاری، مذهبی و تفریحی در اولویت سفرهای داخلی قرار دارند. اما به نظر میرسد که در یک‌ماه اخیر کاهش سفرهای مذهبی و تفریحی چشمگیر بوده است.
رئیس جامعه هتل‌داران مشهد با اشاره به کاهش ۸۰ درصدی مسافران مذهبی شهر نسبت به مدت مشابه در سال گذشته پیش‌بینی کرد که «مشهد در ایام شهادت امام رضا با کاهش ۲۰ درصدی مسافران روبرو خواهد شد.»
محمد قانعی می‌گوید که «ظرفیت اشغال هتل‌ها در در طول یک‌ماه گذشته تنها ۱۵ درصد بوده و در مقایسه با زمان مشابه در سال گذشته ۸۰ در صد کاهش داشته است.» وی از افزایش استفاده مسافران از خانه‌های استیجاری نیز خبر می‌دهد که موجب رکود در کارهتل‌های این شهر شده‌اند.
پیش از این و در اوایل دی ماه گذشته، انجمن صنفی هتل‌داران و مراکز اقامتی استان یزد در نامه‌های جداگانه‌ای به رییس جمهور و برخی مسئولان دولتی ایران نسبت به عواقب اجرای طرح هدفمند شدن یارانه‌ها درحوزه‌های کار خود هشدار داده بود.
در این نامه با اشاره به "افزایش شگفت‌انگیزهزینه‌های مجموعه‌های اقامتی" و همچنین "حضور اندک گردشگر خارجی و حذف سفر از سبد خانوار گردشگرداخلی" تاکید شده که ادامه فعالیت بسیاری از هتل‌ها و مراکز اقامتی با این شرایط ناممکن است.
نویسندگان این نامه ابراز امیدواری کرده‌اند که رییس جمهور ایران "با بینش وسیع خود، سعه‌صدر و اخذ تدابیر لازم مانع رخداد حادثه ناگواری برای صنعت گردشگری و هتل‌داری استان یزد شود."
رونق تورهای خارجی
افزایش هزینه مسافرت در ایران نه تنها موجب کاهش مسافرت‌های داخلی شده، بلکه الگوی مسافرت گردش‌گران ایرانی را نیز تغییر داده است.
در همین زمینه، یک عضو انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی ایران به سایت "خبرآنلاین" گفته «با افزایش هزینه‌ها قیمت یک تور ۴ روزه از تهران به مقصد مشهد تا ۴۰۰ هزار تومان افزایش داشته در حالی که رفتن به ترکیه با بهترین تورها و به مدت حداقل یک هفته هزینه‌ای مشابه دارد.»
مدیر یک آژانس مسافرتی در تهران نیز به دویچه‌وله می‌گوید که افزایش بلیط هواپیما و قیمت هتل‌ها مسافران را از سفرهای داخلی منصرف کرده است: «بلیط سفر به کیش از تهران در حال حاضر در حدود ۱۸۰هزار تومان است. در حالی که متوسط قیمت بلیط دوبی ۲۲۰ هزار تومان است. در این شرایط کسانی که توانایی سفر را داشته باشند، قطعا ترجیح می‌دهند یکی از کشورهای همجوار را انتخاب کنند.»
وی از دیگر عوامل کاهش مسافرت‌های داخلی را عدم اطمینان مردم به سیستم حمل و نقل هوایی می‌داند: «پس از سقوط هواپیمای ایران‌ایر در ارومیه مردم شوکه شدند. همین شرایط نیز پس از سقوط هواپیمایی که به مقصد ارمنستان می‌رفت، اتفاق افتاد. کسانی هم که برای مسافرت و رزرو بلیط تماس می‌گیرند ترجیح می‌دهند از خطوط هوایی خارجی استفاده کنند.»
این فعال صنعت گردشگری معتقد است که در آینده کشورهای ترکیه، ارمنستان، آذربایجان، امارات متحده عربی و برخی کشورهای آسیای جنوب غربی همچون تایلند و مالزی بیشتر مورد توجه ایرانیان قرار خواهند گرفت.
پیش از این روزنامه حریت چاپ ترکیه در گزارشی از سفر یک میلیون توریست ایرانی در زمستان ۲۰۱۰ به این کشور خبر داده بود. این آمار موجب شد بازار ایران پس از روسیه و اوکراین در ردیف سوم جدول جذب توریسم زمستانی ترکیه قرار گیرد.
بنا براین گزارش، سفر این تعداد توریست ایرانی در چهار ماه نخست سال ۲۰۱۰ و درفصل سرد سال، فعالان توریسم این کشور را شگفت زده کرده است.
پیش بینی می‌شود که بالا رفتن هزینه سفرهای داخلی و همچنین سرمایه‌گذاری مناسب ترکیه در عرصه گردشگری و عدم نیاز ایرانیان به ویزا برای سفر به این کشور، آمار مسافرت ایرانیان به ترکیه را بیش از پیش کند.
راهکارهایی برای خروج از بحران
در کنار سیاست‌گذاری‌های دولتی و تلاش مجلس ایران برای حمایت از گردشگری داخلی، اتحادیه‌های صنفی و شرکت‌های مسافرتی نیز در تلاش برای مجاب کردن دولت به ایجاد تغییراتی در قوانین و حمایت از این صنعت هستند.
اتحادیه هتل‌داران اصفهان در این راستا در نامه‌ای به مسئولان سازمان گردشگری ایران راهکارهایی را پیشنهاد کرده است. کاهش هزینه‌های انرژی، کاهش هزینه بیمه پرسنلی، حذف کلیه عوارض‌شهرداری به‌طور موقت، تعطیلی کلیه میهمان‌سراهای دولتی، حذف هزینه‌های روادید و تسریع در صدور آن از جمله این راهکارها هستند.
این هتل‌داران همچنین پیشنهاد کرده‌اند که استفاده از خانه‌های استیجاری قبل و بعد از اول تا پانزدهم فروردین هرسال ممنوع شود. مجاز بودن اجرای موسیقی "در جهت به نمایش درآوردن آداب و سنن فولکلور و محلی استان‌های مختلف" در هتل‌ها و مراکز گردشگری از دیگر خواسته‌های نویسندگان این نامه است.
به نظر میرسد آثار کوتاه مدت حذف یارانه‌ها، فعالان عرصه گردشگری را به تکاپو انداخته باشد. هشدارها نسبت به بروز آسیب‌های جدی به این صنعت روز به روز افزایش می‌یابند. بهروز جعفری، رئیس کمیته گردشگری مجلس شورای اسلامی می‌گوید: «چنانچه دولت یارانه‌ای برای گردشگری اختصاص ندهد و یا این‌که راهکاری برای نجات این صنعت تدبیر نکند، صنعت گردشگری کشور به‌دنبال حذف یارانه‌ها نابود خواهد شد.»
مهدی محسنی
تحریریه: مهیندخت مصباح