هشت سیستم مهم زمین "در معرض رسیدن به تغییرات برگشتناپذیرند"
۱۴۰۲ آذر ۱۵, چهارشنبه
پنج سیستم زمین در خطر رسیدن به نقطهای قرار گرفتهاند که گذر از آن میتواند به پیامدهای بزرگ و برگشتناپذیر در این عرصه بیانجامد. یک گزارش تازه میگوید، سه سیستم دیگر نیز در حال رسیدن به این نقطهاند.
تبلیغات
یک گزارش تحقیقی جدید نشان میدهد، هشت سامانه مهم برای آب و هوای جهانی در سالهای پیش رو در معرض خطر عبور از "نقطه عطف" قرار دارند. منظور از این سامانهها مجموعهای از اجزاء، فرآیندها و فعل و انفعالات فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی و اجتماعی است که بر وضعیت و تغییرات سیاره زمین تأثیر میگذارد.
نقطه عطف سامانههای آب و هوایی که به آن Tipping Point گفته میشود نقطهای است که گذر از آن میتواند به پیامدهای بزرگ و اغلب بازگشتناپذیر در این سامانهها منجر شود.
مؤسسه تحقیقات تأثیرات آب و هوای پوتسدام (PIK) که از جمله دانشگاههای سهیم در این مطالعه تحقیقاتی است میگوید، اگر دمای زمین در دهه ۲۰۳۰ یک و نیم درجه دیگر افزایش یابد، علاوه بر پنج سیستمی که قبلاً در معرض نابودی قرار داشتند، سه سیستم دیگر نیز ممکن است تهدید شوند.
سینا لوریانی، یکی از نویسندگان اصلی گزارش به این اشاره میکند که عبور از نقاط عطف در این سامانهها میتواند "تغییرات اساسی و گاه ناگهانی را ایجاد کند" و این تغییرات ممکن است "بهطور برگشتناپذیر سرنوشت بخشهای مهمی از سیستم زمین را برای صدها یا هزاران سال آینده تعیین کنند".
بیش از ۲۰۰ پژوهشگر با مدیریت دانشگاه بریتانیایی اکستر (Exeter) در تهیه این گزارش مشارکت داشتهاند. به گفته لوریانی، این "جامعترین نمای کلی از نقاط عطف در سیستم زمین تا به امروز" است.
آستانههای بازگشتناپذیر
نقاط عطف سامانههای آب و هوایی نقاطیاند که در صورت عبور برخی پدیدههای اقلیمی از آنها دیگر نمیتوان آنها را معکوس کرد و به عبارتی بازگشت داد.
بنا بر تحقیقات یادشده، این سیستمها شامل لایههای یخی در گرینلند و قطب جنوب و گردابهای قطبی در شمال اقیانوس اطلس هستند. اما سیستمهایی که ممکن است از دهه ۲۰۳۰ به بعد نیز در معرض تهدید قرار گیرند، شامل جنگلهای شمالی، جنگلهای مانگرو یا حرا و علفزارهای دریایی است.
یوناتان دونگز، یکی از پژوهشگران مؤسسه تحقیقات تأثیرات آب و هوای پوتسدام میگوید که تجزیه و تحلیل این روندها روشن میکند که تغییرات آب و هوایی کنونی میتواند "تغییرات اساسی در عناصر کلیدی سیستم زمین" ایجاد کند. اینها به نوبه خود میتوانند به دلیل تأثیرشان بر جوامع انسانی به "درگیریهای خشونتآمیز یا فروپاشی نهادهای سیاسی" منجر شوند.
نقاط عطف مثبت
نویسندگان این گزارش همچنین فرصتهایی را به عنوان "نقاط عطف مثبت" ارزیابی میکنند که میتوانند در "با ثبات کردن سیاره زمین و جلوگیری از اثرات منفی بر جوامع" نقش بازی کنند.
چنین "تغییرات غیرخطی" را میتوان در بازارهای انرژیهای تجدیدپذیر و وسایل نقلیه الکتریکی مشاهده کرد. علاوه بر این، تصمیمات سیاسی نیز میتوانند باعث ایجاد این تغییرات مثبت اجتماعی و تکنولوژیکی "ناگهانی" شوند.
این گزارش قرار است امروز ششم دسامبر در کنفرانس جهانی تغییرات اقلیمی "کاپ ۲۸" (COP28) در دوبی ارائه شود.
گالری تصویری: حفظ محیط زیست و دوری از بیماریها
آیا میدانستید، حفاظت از محیط زیست باعث میشود کمتر بیمار شویم، فشارهای روحی کمتری متحمل شویم و از خطر سوء تغذیه دور بمانیم. به نظر میرسد که طبیعت نه پدیدهای جدا از ما بلکه در پیوندی ناگسستنی با جان و روان ماست.
عکس: Xu Jingbo/SIPA/Zuma/picture alliance
انرژی پاک یعنی هوای پاک
به گفته سازمان جهانی بهداشت، آلودگیهای زیستمحیطی سالانه ۴ میلیون و ۲۰۰هزار نفر را از طریق بیماریهای قلبی و ریوی به کام مرگ میکشاند. سوختهای فسیلی مصرفی در وسایل نقلیه، منازل و صنایع و همچنین کشاورزی و سوزاندن زبالهها بخش بزرگی از این آلودگیها را تشکیل میدهند. استفاده از انرژی سبز به سلامت انسان و سیاره خاکی ما کمک میکند.
عکس: Jewel Samad/AFP
افزایش دی اکسید کربن کاهنده ارزش غذایی است
کاهش گازهای گلخانهای نه تنها روند زمینگرمایی را کند میکند بلکه ارزش غذایی آن چه را که میخوریم نیز بالا میبرد. گیاهان با جذب گاز دی اکسید کربن اضافی در هوا پروتئین و مواد مغذی کمتری نظیر روی و آهن تولید میکنند. این کمبود بهویژه بر کودکان اثر میگذارد و مشکلات سلامت به بار میآورد. اگر انتشار گاز دی اکسید کربن همچنان بالا برود صدها میلیون انسان در معرض خطر سوء تغذیه قرار خواهند گرفت.
عکس: picture-alliance/ZB/B. Pedersen
حفاظت از گونهها حفظ انسان است
گونههای گیاهی و جانوری با سرعتی بیسابقه در حال ناپدید شدن هستند. اما این گونهها و زیستبومهایشان اهمیت فوقالعادهای بر کل حیات در کره زمین و همه جلوههای هستی، از جمله انسان دارند. این گونهها مواد غذایی ، انرژی ، هوای پاک و آب را تأمین میکنند و حائز اهمیتی بنیادین برای زیستن و ساخت دارو هستند. حفاظت از گونهها به معنای حفاظت از سلامت حیات در دنیای ماست.
عکس: Getty Images/D. Miralle
زندگی سالمتر با حمل و نقل سازگار با محیط زیست
بیش از نیمی از جمعیت جهان در شهرها زندگی میکنند و تعداد شهرنشینان دائما در حال افزایش است. اما جمعیت شهری در حال حاضر از آلودگی هوا که ناشی از عبور و مرور خودروها و صنایع است در رنج است. برخورداری از یک شبکه حمل و نقل سازگار با محیط زیست، شامل اتوبوس ، قطار ، دوچرخه و فضای کافی برای عابران پیاده باعث بهبود کیفیت هوا ، کاهش آلودگی صوتی و سوانح جادهای میشود و سبک زندگی فعالانه را تقویت میکند.
عکس: picture-alliance/Joker/K. H. Hick
مراقبت از خاک
دلیل اصلی از دست رفتن تنوع زیستی استفاده از زیستگاهها توسط صنعت و کشاورزی مانند آن چیزی است که در عکس میبینیم. این تصویر پاکسازی جنگلهای بورنئو برای ایجاد مزارع تولید روغن نخل را نشان میدهد. این نوع کاربری زمین میتواند سبب بروز و گسترش بیماریهای عفونی شده و کشاورزی، صنعت و آب و هوا را آلوده سازد. تقویت حفاظت از مناطق و استفاده پایدار از زمین میتواند به مبارزه با این روند یاری رساند.
عکس: picture-alliance/Mint Images/F. Lanting
هوای خطرناک
زمینگرمایی، بروز سوانح شدید آب و هوایی نظیر طوفانهای سهمگین، جنگلسوزی، سیل و خشکسالی را محتملتر میکند. بنا بر اعلام سازمان جهانی بهداشت، بلایای آب و هوایی سالانه بیش از ۶۰هزار قربانی میگیرد، بهویژه در کشورهای در حال توسعه. اقداماتی که هدف آن محدود کردن گرمایش زمین تا حداکثر دو درجه سانتیگراد است تأثیرات زمینگرمایی را کاهش داده و از شمار قربانیان میکاهد.
عکس: David McNew/Getty Images
آسیبهای ناشی از تخریب محیط زیست
تغییرات شدید آب و هوایی میتوانند به اختلال استرس پس از سانحه منجر شوند؛ بخصوص در کسانی که خانه و کاشانه خود را از دست دادهاند. تخریب محیط زیست بر سلامت روحی مردم جهان تأثیری منفی میگذارد. بنابراین، حفاظت از طبیعت و کاهش بحرانهای آب و هوایی، حفاظت در برابر فشارهای روانی نیز تعبیر میشود.