هشدارهای جهانی درباره خوشبینی نسبت به تداوم آتشبس در غزه
۱۴۰۰ اردیبهشت ۳۱, جمعه
ساعاتی پس از توافق بر سر آتشبس، درگیریهای جدیدی بین فلسطینیان و پلیس اسرائیل در شرق اورشلیم (بیتالمقدس) روی داده است. حماس و جهاد اسلامی از پیروزی سخن میگویند و نتانیاهو از سیاست جدید در قبال حملات موشکی به اسرائیل.
تبلیغات
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل نسبت به پیامدهای حمله موشکی جدید از سوی غزه هشدار داده است. او گفته است که سیاست مقابله قاطع با حملات موشکی تنها به این دور از رویارویی با حماس محدود نمیشود و اسرائیل از این پس قاطعانه با هر حمله موشکی مقابله خواهد کرد.
سایت "تاگسشاو" وابسته به شبکه یک تلویزیون آلمان، به اظهارات اخیر نتانیاهو پس از توافق بر سر آتشبس با حماس و جهاد اسلامی پرداخته است.
نخستوزیر اسرائیل از "پیروزی بزرگ" ارتش این کشور در قبال حماس سخن گفت. نتانیاهو از نابودی دیواری زیرزمینی در امتداد نوار غزه خبر داد و گفت که این دیوار پیش از رویارویی اخیر احداث شده بود.
نتانیاهو در عین حال گفت که ارتش اسرائیل یک تونل دفاعی حماس را نیز منهدم کرده است. افزون بر آن، نخستوزیر اسرائیل به کشته شدن شماری از فرماندهان و اعضای ارشد حماس و جهاد اسلامی در جریان رویاروییهای نظامی ۱۱ روز گذشته اشاره کرده و گفته است که فرماندهان حماس میدانند که چه بر روی زمین و چه زیرزمین از حملات اسرائیل در امان نخواهند بود.
نخستوزیر اسرائیل از حمایت جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا قدردانی کرد. جو بایدن از حق دفاع اسرائیل از خود در برابر حملات موشکی حماس سخن گفته بود.
ادامه درگیریها بهرغم آتشبس
آتشبس میان حماس و اسرائیل در ساعت دو بامداد روز جمعه ۲۱ مه (۳۱ اردیبهشت) در سایه میانجیگری مصر برقرار شد.
بهرغم آن گفته میشود که صدها فلسطینی در شرق اورشلیم و در نزدیکی مسجد الاقصی دست به تظاهرات زده و به سوی پلیس اسرائیل سنگ پرتاب کردهاند. در جریان درگیری مجدد بین فلسطینیان و پلیس اسرائیل، دستکم ۱۵ نفر مجروح شدهاند.
آژانس امدادرسانی به آوارگان فلسطینی وابسته به سازمان ملل متحد نسبت به خوشبینی درباره دوام آتشبس هشدار داده است.
ماتیاس اشماله، رئیس این آژانس میگوید که آتشبسی که در حال حاضر حاکم است، به معنای فائق آمدن بر مشکلات و علل درگیری اخیر بین حماس و اسرائیل نیست.
او گفت "مادامی که علل بنیادین تنش حاکم وجود داشته باشند، جنگ هر لحظه میتواند مجددا آغاز شود".
از سوی دیگر، حماس نیز اعلام کرد در جنگ علیه اسرائیل "پیروز" شده و اسرائیل ناگزیر تن به پذیرش آتشبس داده است.
خبرگزاری دانشجویی ایران "ایسنا" نیز به نقل از سخنگوی "گردانهای قدس" از پیروزی فلسطینیان بر ارتش اسرائیل سخن گفته است.
"گردانهای قدس" شاخه نظامی جهاد اسلامی هستند. ابوحمزه، سخنگوی این گروه مسلح از همراهی جمهوری اسلامی ایران در مبارزه با اسرائیل سخن گفت و ایران را "شریک" جهاد اسلامی در این "پیروزی" دانست.
ابوحمزه گفت که جهاد اسلامی و گردانهای قدس برای مقابله با اسرائیل در حالت "آمادهباش کامل" قرار دارند. او رویارویی اخیر بین غزه و اسرائیل را حرکتی "در مسیر این جهاد طولانی و دشوار" اعلام کرد.
در جریان ۱۱ روز درگیری بین اسرائیل و حماس، ۱۲ شهروند اسرائیلی کشته و بیش از ۳۰۰ نفر مجروح شدند. این در حالی است که تعداد تلفات و شمار مجروحان در غزه بسیار بیش از آن بوده است.
بر اساس اخبار و آماری که از سوی مقامات فلسطینی منتشر شده، ۲۳۲ شهروند فلسطینی و از جمله ۶۵ کودک و نوجوان در جریان این درگیریها کشته و افزون بر آن ۱۹۰۰ نفر نیز مجروح شدهاند.
همین آمار حکایت از آن دارد که ۱۸۰۰ آپارتمان و خانه در اثر حملات هوایی اسرائیل آسیب دیدهاند. پنج ساختمان بلندمرتبه نیز نابود شدهاند. گفته میشود به خیابانها و شماری از بیمارستانهای غزه نیز آسیب وارد شده است.
سامانه پدافند "گنبد آهنین" اسرائیل به روایت تصویر
بخش اعظم راکتهای شلیک شده حماس و جهاد اسلامی توسط سامانه پدافند "گنبد آهنین" اسرائیل رهگیری و منهدم شدهاند. این سیستم چگونه عمل میکند و قیمت هر موشک آن چقدر است؟ اطلاعاتی از "گنبد آهنین" در این گزارش تصویری:
عکس: Amir Cohen/REUTERS
گنبد آهنین بر فراز اسرائیل
در درگیریهای اخیر میان فلسطینیان و اسرائیل تاکنون چند هزار راکت توسط حماس و جهاد اسلامی از نوار غزه بسوی شهرهای اسرائیل پرتاب شدهاند. بخش اعظم این راکتها توسط سامانه پدافند هوایی "گنبد آهنین" اسرائیل، رهگیری و منهدم شدهاند.
عکس: Amir Cohen/REUTERS
سامانههای پدافند دوربرد
سامانههای پدافندی همچون اس ۳۰۰، اس ۴۰۰ (عکس)، اس ۵۰۰ روسی یا پاتریوت آمریکایی سامانههایی با برد بلند هستند و اصولا توانایی مقابله با تهدید از نوع "برد کوتاه" را ندارند. علاوه بر این موشکهای این سیستمها بسیار گران هستند و در صورت استفاده انبوه، بسیار گران تمام میشود. برای نمونه یک موشک ضد هوایی "RIM-162 Evolved Sea Sparrow" ساخت کارخانه رتیان میان ۶۴۰ تا ۸۰۰ هزار دلار قیمت دارد.
عکس: Vitaliy Ankov/Sputnik/dpa/picture alliance
فلاخن داود
سامانه پدافند هوایی اسرائیل از دو بخش "گنبد آهنین" (کوتاه برد) و فلاخن داود (David's Sling) تشکیل شده است. طراحی این سامانه در سال ۲۰۰۹ با مشارکت شرکت اسرائیلی رافائل و شرکت آمریکایی ریتیون آغاز و از سال ۲۰۱۶ عملیاتی شد. فلاخن داود برای رهگیری موشکهای بالستیک تاکتیکی، راکتهای میانبرد، دوربرد و موشکهای کروز طراحی و جانشین سامانه پدافند هوایی هاوک و پاتریوت شد.
عکس: Reuters/A. Cohen
دلیل ساخت گنبد آهنین
پیشینه ساخت پدافند موشکی اسرائیل موسوم به گنبد آهنین (iron dome) به جنگ ۳۳ روزه میان ارتش اسرائیل و حزبالله لبنان برمیگردد که طی آن حزبالله لبنان با پرتاب حدود ۴ هزار راکت کاتیوشا به سوی شمال اسرائیل جان ۴۴ شهروند غیرنظامی را گرفت و ۲۵هزار نفر را مجبور به ترک خانههای خود کرد.
عکس: picture alliance/landov
گنبد آهنین برد کوتاه
بخش برد کوتاه گنبد آهنین فقط برای شرایط اسرائیل طراحی شده است. گرچه برد موشکهای این سامانه ۷۰ کیلومتر است، اما یک واحد پدافندی عملا میتواند بطور موثر تا شعاع ۷ کیلومتری را پوشش دهد و بدین ترتیب محدوده عمل هر واحد ۱۵۰ کیلومترمربع است.
عکس: Ahmad Gharabli/AFP/Getty Images
مقابله با تهدید انبوه
سامانه پدافند گنبد آهنین اسرائیل از همان آغاز برای مقابله با تهدید انبوه طراحی شد. هر واحد پدافندی شامل ۴ "لانچر" و هر سکو مجهز به ۲۰ موشک است. هر واحد دارای یک مرکز کنترل و یک رادار (EL/M-2084-Multi-Mode-Radar) است که میتواند یک هزار جسم پرنده را همزمان تشخیص دهد.
عکس: AFP/J. Marey
سامانه هوشمند
سامانه پدافند گنبد آهنین میتواند همزمان به ۶ هدف حمله کند. این سیستم استارت موشک دشمن را ثبت، مسیر پرواز و محل اصابت احتمالی را محاسبه و به سوی هدف شلیک میکند. جالب اینکه سامانه میداند محل اصابت موشک دشمن منطقه مسکونی است یا بیابان و در صورت عدم احساس خطر از شلیک خودداری میکند.
عکس: Getty Images/AFP/J. Guez
قیمت و دقت عمل هر موشک
قیمت هر موشک سامانه پدافند گنبد آهنین ۲۰ هزار دلار اعلام شده است. ارتش اسرائیل "دقت عمل" (Killrate) این سیستم را ۹۰ درصد اعلام کرده، اما واحدهای پدافندی برای بالابردن درصد دقت عمل معمولا دو موشک به سوی هدف شلیک میکنند که هزینه نابودی اهداف پرنده را به ۴۰ هزار دلار میرساند.
عکس: Amir Cohen/REUTERS
دلیل ویرانیها
شمار بالای راکتهای پرتاب شده از سوی حماس و جهاد اسلامی و اصابت برخی از راکتها به مناطق شهری اسرائیل نشان میدهد که سامانه پدافند برای خالی نشدن کامل "لانچرها" به سوی اهداف مهاجم تنها یک راکت شلیک کردهاند و بدین گونه دقت رهگیری کاهش یافته و شماری از راکتها نیز موفق به عبور از شبکه پدافند شدهاند.
عکس: Gideon Markowicz/AFP/Getty Images
راکتهایی برای ترور؟
سردار سلامی، فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که از حماس و جهاد اسلامی پشتیبانی میکند، میگوید جنبش مقاومت فلسطین از پرتاب سنگ به پرتاب موشک رسیده است. اما واقعیت این است که این راکتها ارزش نظامی ندارند، زیرا توانایی حمل فقط ۵ کیلو مواد منفجره را دارند و دارای سیستم هدایت شونده و هدف یاب هم نیستند. آنها شلیک میشوند تا به جایی اصابت کنند که معمولا مناطق مسکونی است.
عکس: Said Khatib/AFP
اصابت راکت؟ یا پهپاد انتحاری؟
در اولین شب حمله به اسرائیل تاسیسات نفتی در جنوب اشکلون مورد حمله قرار گرفت. گفته شد انفجار بر اثر اصابت راکت نبوده، بلکه همزمان درحالی که سامانه پدافند گنبد آهنین مشغول رهگیری راکتها بود، یک پهپاد انتحاری با پرواز در ارتفاع پائین به تاسیسات اصابت کرده است. پس از آن نیروی هوایی اسرائیل سریعا واکنش نشان داد و یک پهپاد انتحاری دیگر را منهدم کرد.
عکس: Ilan Rosenberg/REUTERS
بهینه سازی
سامانه پدافند گنبد آهنین بطور مداوم بهینه سازی میشود که بزرگترین آن در ژانویه سال ۲۰۲۰ بود. در پی این بهینهسازی، این سامانه توانایی رهگیری موشکهای کروز و پهپادهایی که در ارتفاع کم پرواز میکنند را نیز دارند.
عکس: picture alliance/landov
۹۰ درصد رهگیری
براساس شمارش منابع اسرائیلی از روز بیستم تا روز پنجشنبه ۳۰ اردیبهشت (۲۰ مه) تعداد ۴ هزار و ۷۰ راکت به سوی اسرائیل شلیک شده که ۴۷۰ فروند آن دارای نقص فنی بوده و در نوار غزه سقوط کردهاند. ۹۰ درصد بقیه راکتها رهگیری و منهدم شدهاند.