دولت آمریکا از ایران خواسته است هرچه سریع‌تر امکان ورود بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به مرکز اتمی جدید خود را فراهم آورد. رسانه‌های آمریکا شامگاه شنبه ۲۶ سپتامبر گزارش دادند، علاوه بر واشنگتن، دیگر اعضای گروه ۵+۱ نیز از تهران خواسته‌اند، به بازرسان آژانس امکان داده شود به پرسنل، نقشه‌های ساختمان و کامپیوترهای مرکر دوم غنی‌سازی اورانیوم ایران دسترسی داشته باشند.

بنا به گفته‌ی نمایندگان دولت آمریکا، این درخواست‌ها روز پنجشنبه آینده در مذکرات گروه شش با ایران در ژنو مطرح خواهد شد. این نخسیتن مذاکره‌ی مستقیم نمایندگان آمریکا با ایران در چارچوب گروه شش است.

تهران شامگاه شنبه (۲۶ سپتامبر) اعلام کرد که به آژانس اجازه خواهد داد که از مرکز اتمی جدید بازدید کنند، اما زمان معینی برای این بازرسی اعلام نشد. علی‌اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در تلویزیون دولتی ایران اعلام کرد بازرسی از تاسیسات جدید ایران در زمان مناسب انجام خواهد شد.

روزنامه‌ی "واشنگتن پست" به نقل از دیپلمات‌ها نوشته است، ایران باید به همه پرسش‌های ممکن درباره وجود احتمالی طرح‌هایی برای تولید بمب اتمی پاسخ دهد و با یک برنامه‌ی زمانبدی‌شده برای مذاکرات جدی با غرب موافقت کند.

اعضای دولت اوباما می‌گویند آنها در صدد تعیین اولتیماتوم نیستند، اما ایران در برابر انتخاب قرار گرفته است: اگر این کشور تا پایان سال جاری میلادی واکنش نشان ندهد آنگاه ایالات متحده آمریکا به همراه دیگر متحدانش تحریم‌های شدیدتری را علیه ایران به کار خواهد گرفت.

هشدار اوباما

باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا روز شنبه در سخنرانی رادیویی هفتگی خود به تهران هشدار داد که اگر در برنامه‌ی اتمی خود انعطاف نشان ندهد با پیامدهای ناگواری مواجه خواهد شد. اوباما در عین‌حال به تهران پیشنهاد کرد وارد مذاکرات جدی با غرب شود.

رئیس جمهور آمریکا افزود: ایران باید به‌طور کامل با آژانس بین‌المللى انرژى اتمى همکارى کرده و ثابت کند که برنامه‌هاى اتمى‌اش صلح‌آمیز است.

اوباما در نخستین اظهارنظر خود در باره مرکز دوم غنی‌سای اورانیوم ایران گفته بود ابعاد و مشخصات این تاسیسات با یک برنامه‌ی صلح‌آمیز مطابقت ندارد.

ایران روز دوشنبه‌ ۲۱ سپتامبر در نامه‌ای به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، وجود دومین مرکز غنی‌سازی اورانیوم خود را اطلاع داد. این مرکز در ۱۰۰ کیلومتری جنوب تهران و در نزدیکی شهر قم قرار دارد. منابع غربی می‌گویند کار بر روی این تاسیسات از سال ۲۰۰۵ آغاز شده است. بنا بر این گزارش‌ها، این مرکز که برای نصب ۳ هزار دستگاه سانتریفوژ ساخته شده، بسیار پیشرفته است، اما هنوز آماده‌ی کار نیست و مواد اتمی در آن وجود ندارد.

به زودی عملیاتی می‌شود

حجت‌الاسلام محمدی گلپایگانی رئیس دفتر آیت‌الله خامنه‌ای روز گذشته (شنبه ۲۶ سپتامبر/ ۴ مهر) به خبرگزارس نیمه‌رسمی فارس گفت: «این کارخانه جدید انشاءالله و به امید خدا به زودی عملیاتی شده و چشم دشمنان را کور می‌کند.»

رابرت گیتس وزیر دفاع آمریکا روز شنبه به شبکه‌ی تلویزیونی ABC امریکا گفت که اعلام وجود مرکز دوم غنی‌سازی اورانیوم، نشان‌دهنده آن است که ایران تاسیسات هسته‌ای اعلام نشده‌ای داشته. به گفته‌ی وزیر دفاع آمریکا اگر برنامه‌ی اتمی ایران هدف‌های صلح‌آمیز دارد، چرا از هنگام شروع ساخت مرکز جدید آن را به آژانس اطلاع نداده است.

روزنامه‌ی آمریکایی "نیویورک تایمز" نوشته است، سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا مدت‌هاست که از وجود و روند ساخت این پروژه مطلع هستند و دولت آمریکا این اواخر اطلاعاتی را نیز در اختیار دیگر هم‌پیمانان غربی خود قرار داده بود. گفته می‌شود ایران زمانی تصمیم گرفت آژانس را از وجود این تاسیسات مطلع کند که آمریکا قصد افشای آن را داشت.

فشار اسرائیل، میانجیگری ترکیه

در همین حال دولت اسرائیل خواستار اقدام فوری آمریکا در مورد برناه‌ی اتمی ایران شد. به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل این درخواست خود را روز شنبه در گفت‌وگوی تلفنی با نانسی پلوسی، رئيس مجلس نمایندگان آمریکا در میان گذاشت.

آویگدور لیبرمن، وزیر خارجه اسرائیل نیز روز شنبه گفت، تاسیسات جدید اتمی ایران نشان می‌دهد که این کشور برای ساخت بمب اتمی تلاش می‌کند. لیبرمن با اشاره به احداث مرکز دوم غنی‌سازی اورانیوم در ایران گفت، تردیدی نیست که این مرکز نه برای اهداف صلح‌آمیز بلکه برای براى مقاصد نظامى ساخته شده است.

در هین‌حال رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه اعلام کرد که قصد دارد برای گفت‌وگو درباره برنامه‌ی اتمی ایران اواخر ماه اکتبر به تهران سفر کند. اردوغان این خبر را روز شنبه در نیویورک اعلام کرد. همچنین در ترکیه اعلام شده که احمد داوداغلو، وزیر امور خارجه ترکیه پنجشنبه آینده به تهران می‌رود. گفته می‌شود مذاکرات داوداغلو در تهران نیز در با برنامه‌ی اتمی ایران و سفر آنیده اردوغان به تهران مرتبط است.

MM/AJ