دولت محمود احمدی‌نژاد که رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای آن را نزدیک‌ترین دولت جمهوری اسلامی به خود معرفی کرده است به شدت تحت فشار قرار دارد. وضعیت بحرانی اقتصاد کشور و گسترش تحریم‌ها، که آثار آن هر روز نمایان‌تر می‌شود کار دولت را سخت می‌کند.

ناتوانی بانک مرکزی، سکوت دولت

بروز اختلاف میان احمدی‌نژاد و خامنه‌ای که از ابتدای سال جاری آشکارتر شد، دست منتقدان به رئیس دولت را باز گذاشته و به کسانی که به تبعیت از رهبر جمهوری اسلامی از انتقاد خودداری می‌کردند امکان اعتراض داده است. این وضعیت به آنجا رسیده که مجلسی که به گفته‌ی علی مطهری، نماینده اصول‌گرا "به شعبه‌ای از دفتر رهبری تبدیل شده" و در چهار سال گذشته به فرمان او با دولت مماشات کرده، اکنون به خود اجازه می‌دهد بحث "تعیین تکلیف کل دولت" را به میان بکشد.

احمد توکلی، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس روز سه شنبه، ۴ بهمن در حاشیه نشست مجلس گفت اگر به سرعت به داد اقتصاد نرسیم وضع موجود بازار ارز و طلا کشور را به ورشکستگی می‌کشاند. به گزارش خبرگزاری مهر توکلی می‌افزاید، بانک مرکزی با بی اعتنایی به وظیفه قانونی خود که مهمترین آن حفظ ارزش پول ملی است، بازار را عمدا و یا از سر ناتوانی رها کرده؛ دولت هم سکوت می کند و این سکوت بازار را مبهم‌تر کرده است.

ابوالقاسم حکیمی‌پور، کارشناس مسائل اقتصادی نیز روز سه شنبه به خبرگزاری فارس گفت «شرایط بازار ارز و سکه به سمتی حرکت کرده که دیگر از اختیار دولت خارج شده، رفتار دولت نیز نشان می‌دهد که فاقد راهکار علمی است و دست به سکوت زده.»

«جهالت و غفلت مسئولان»

تدبیرهای بانک مرکزی در ماه‌های گذشته نه تنها به بازگرداندن آرامش به بازار ارز و طلا منجر نشد، که به اعتقاد کارشناسان به تشدید بحران دامن زده است. احمد توکلی با توجه به تاثیر وضعیت موجود در رکود تولید می‌گوید در شرایطی که در عرض دو تا سه ماه ارزش پول ملی در برابر ارزهای خارجی نصف می‌شود هیچ سرمایه گذاری وارد بازار نخواهد شد.

مطابق گزارش‌ها از وضعیت بازار ایران، ارزش ریال در برابر ارزهای خارجی در دوازده ماه منتهی به بهمن ماه سال جاری ۱۰۰ در صد نزول کرده است. محمد خوش‌چهره، رئیس فراکسیون اصول‌گرایان مستقل مجلس هفتم شرایط اقتصادی کنونی را هشدارآمیز خوانده و می‌گوید «این شکنندگی توسط دشمن صورت نگرفته بلکه به واسطه جهالت و غفلت و بسترسازی شبه تعمدی بخشی از مسئولان دارد انجام می‌شود.»

درخواست استعفای مسئولان اقتصادی

به گزارش خبرگزاری فارس حکیمی‌پور سقوط ارزش ریال را بی‌سابقه خواند و گفت «در فرآیند توسعه اقتصادی کشورهای مختلف، وضعیت ارز چنین تحولاتی را به خود ندیده بود. حتی در زمان جنگ نیز این حالت پیش نیامده بود.» او می‌گوید، بهبود وضعیت ارزی نیاز به چند شوک دارد که یکی از آنها افزایش نرخ سود بانکی و شوک دوم، استعفای مسئولان اقتصادی است.

حدود دو هفته پیش (سه شنبه ۲۰ دی) شورای پول و اعتبار با پیشنهاد رئیس کل بانک مرکزی برای افزایش میزان سود سپرده‌های بانکی موافقت کرد. این سومین بار در ده ماه گذشته بود که محمود بهمنی چنین پیشنهادی را در شورا مطرح می‌کرد. این پیشنهاد تا کنون با مخالفت محمود احمدی‌نژاد و وزیران اقتصادی دولت که عضو شورا هستند روبرو بوده است.

"دولت پرمدعا و ناتوان"

مسئولان جمهوری اسلامی در هر فرصتی از دست یافتن به قله‌های پیشرفت و فنآوری سخن می‌گویند. محمود احمدی‌نژاد ۲۹ دی گفت «ایران مركز فرهنگ، تمدن، ارزش‌های انسانی و علم و اصلی‌ترین کانون جوشش‌های فرهنگی و تمدنی در جهان می‌باشد.» او سیاست‌های اقتصادی دولت را "عالمانه" می‌خواند و مدعی است بسیاری از کشورهای جهان خواستار الگوبرداری از تدبیرهای دولت او هستند.

توکلی این گونه ادعاها را با توجه به واقعیت وضع اقتصادی کشور موجب دلسردی مردم می‌داند و می‌گوید «از حیث سیاسی هم وقتی مردم ببینند دولتی پرمدعا که این همه دم از توانایی و قدرت می‌زند ظرف دو ماه هر حرفی که مسئولان اقتصادی‌اش می‌زنند غلط از آب در می‌آید به دولت بی‌اعتماد می‌شوند.»

«وابسته به واردات هستیم»

به اعتقاد ناظران گسترش تحریم‌ها مشکلات ساختاری اقتصاد ایران را دو چندان کرده است. در تبلیغات رسمی تحریم‌ها بی‌اثر و مایه‌ی رشد و خودکفایی کشور عنوان می‌شود. سازمان بسیج، ۴ بهمن با انتشار بیانیه‌ای تشدید تحریم‌های اخیر غرب را بهانه قرار داده و مدعی است ملت ایران «از همین تهدیدها و تحریم‌ها فرصتی را برای شکوفایی و جهش اقتصادی خود خواهد ساخت که بار دیگر جهان را به شگفتی وادارد.»

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس می‌گوید «تحریم‌ها در بی‌ثباتی بازار طلا و ارز اثر دارد.» او همچنین اعتراف می‌کند، ما در تامین مواد اولیه و ماشین آلات وابسته به واردات هستیم. توکلی ابراز تاسف کرده است که "مجلس وظیفه خود را در برخورد با بی‌کفایتی دولت انجام نمی‌دهد."

«تعیین تکلیف کل دولت»؟

توکلی در بخش دیگری از سخنانش به دیدار روز چهارشنبه، ۵ بهمن خود با محمدرضا باهنر، نایب رئیس مجلس برای بررسی وضعیت موجود اشاره می‌کند. او خاطر نشان کرد «در این دیدار در رابطه با وظیفه مجلس برای عزل مسئولین اقتصادی بی‌لیاقت دولت یا تعیین تکلیف کل دولت مذاکره خواهم کرد.» تازه‌ترین تلاش مجلس هشتم در این زمینه استیضاح وزیر اقتصاد بود که ظاهرا به دستور خامنه‌ای مسکوت ماند.

مهدی طباطبایی، عضو شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز، ضمن اشاره به بحران اقتصادی موجود و "مسائل پیچیده‌ای که در سیاست خارجی کشور اتفاق افتاده" می‌گوید «متاسفانه برخی‌ها قطعنامه‌های دشمن را کاغذ پاره می‌دانند اما این‌ها مشکل ساز شده است.» اشاره‌ای او به برخی مسئولان جمهوری اسلامی، به ویژه احمدی‌نژاد است که بارها قطعنامه‌های تحریمی را کاغذپاره خوانده‌اند.

طباطبایی که در دوره هفتم نماینده مجلس بود ابراز امیدواری می‌کند که ای کاش دولت به اشتباه بودن سیاست‌های اقتصادی خود اعتراف، و به خاطر آن از مردم عذرخواهی کند. او همچنین تاکید کرد «ای کاش ما هم که [از دولت] حمایت کردیم بگوییم اشتباه کردیم.»

BK/FW