“جامعه مدافعان اقوام در معرض خطر“ که سازمانی حقوق بشری برای دفاع از حقوق اقلیتهای دینی و قومی است، در روز سه شنبه (۲۶ فوریه) در مورد وضعیت فاجعه‌بار آوارگان افغان، که از ایران به افغانستان بازگردانده ‌شده‌اند، هشدار داده است. این سازمان از مقامات بین‌المللی و نیز از مقامات دولتهای ایران و افغانستان می‌خواهد که هماهنگی بیشتری با هم برای بازگرداندن مهاجران داشته باشند.

هشدار “جامعه مدافعان اقوام در معرض خطر“ در شرایطی در رسانه‌ها منتشر می‌شود که مهاجران، پناهجویان و آوارگان افغان که از ایران به افغانستان بازگردانده شده‌اند، گرفتار برف و سرمای شدید هستند، برف و سرمایی که در سی سال اخیر در افغانستان سابقه نداشته است.

اولریش دلیوس (Ulrich Delius)، مسئول بخشهای ایران و افغانستان در “جامعه مدافعان اقوام در معرض خطر“، از انگیزه این سازمان مدافع حقوق بشر اقلیتها برای هشدار دادن و وضعیت مناطق غربی افغانستان می‌گوید: “ما در هفته‌های اخیر گزارشهای زیادی از افغانستان دریافت کرده‌ایم در باره مشکلات بزرگی که مردم برای زندگی دارند. این مشکلات بخصوص بر اثر بارش برف شدید به وجود آمده‌ و تا کنون بیش از ۱۰۰۰ نفر بر اثر سرما و برف شدید جانشان را از دست داده‌اند. در حال حاضر بخصوص در غرب افغانستان وضعیت بسیار دشوار است. در این منطقه مردم در وضعیتی فاجعه‌بار زندگی می‌کنند. وضعیتی که در سه ماه آینده هم به همین سختی خواهد ماند. چون وقتی که برف در فاصله ماههای مارس و مه آب بشود، احتمالا در این مناطق سیل خواهد آمد و این مناطقی هستند که در آن بخصوص پناهندگان افغانی که مجبور به ترک ایران شده‌اند سکنی گزیده‌اند. ما نگرانیم که این بازگشت در حال حاضر به سختی ممکن خواهد بود. بخصوص سخت است که این مردم را در وضعیتی انسانی در جامعه افغانستان بپذیرند، خانه، زمین یا حتی سقفی برای بالای سرشان به آنها بدهند. این علت هشدار ما بوده. نه اینکه بگوییم آنان نباید هیچگاه برگردند. اما به نظر ما در حال حاضر وضعیت فاجعه‌آمیز است چون این مردم شانسی برای ادامه زندگی در غرب افغانستان ندارند.“

با وجود آنکه در غرب افغانستان سازمانهای بین‌المللی‌ای چون یونیسف و سازمان تغذیه جهانی در کنار صلیب سرخ و سازمانهای ملی افغانستان در فعالیت هستند، اما وضعیت دشوار جغرافیایی و نیز امنیتی منطقه، کمک رسانی را برای گروههای امدادگر بسیار سخت می‌کند. بخاطر بارش برف شدید تا ۸۰ درصد برخی از نقاط غرب کشور غیرقابل دسترس هستند. بخصوص در چهار ولایت هرات، بادغیس، فراه و غور برف سنگین مانع عبور و مرور است. همچنین حمله‌های گروههای مسلحی چون طالبان کمک رسانی را برای سازمانهای امدادگر بسیار دشوار کرده است. این حمله‌ها دلیلی بوده است برای آنکه سازمانهای امدادگر تعداد پرسنل خود را در این منطقه کاهش دهند.

به گفته اولریش دلیوس “جامعه مدافعان اقوام در معرض خطر“در وضعیت کنونی تصمیم دولت ایران برای بازگرداندن صدها هزار افغان دیگر به افغانستان را درست نمی‌داند، زیرا برای بازگردانده‌شدگان حداقل امکان برخورداری از زندگی‌ای انسانی در افغانستان فراهم نیست. دلیوس می‌گوید که آنچه موجب بوجود آمدن وضعیت فاجعه‌آمیز کنونی شده این است که “بازگشت پناهجویان و آوارگان را بدون تدارکات و برنامه‌ریزی و هماهنگی انجام داده‌اند و نمی‌توانند پاسخگوی نیازهای حدود ۵ میلیون افغانی باشند که بازگشته‌اند، آنان نه خانه دارند، نه زمین و نه کار. و این دلیل چنین فاجعه‌ای است.“

البته رییس جمهور ایران، محمود احمدی نژاد، اعلام کرده است که بخاطر سرمای شدید بازگرداندن افغانها به افغانستان بطور موقت متوقف می‌شود، اما وی نگفته است که این توقف برای چه مدت خواهد بود.

“جامعه مدافعان اقوام در معرض خطر“ از دولت ایران خواسته است که بازگرداندن مهاجران افغان را بلافاصله پس از زمستان از سرنگیرد، چون افغانستان هم اکنون توانایی جذب آنان را ندارد.

اولریش دلیوس می‌گوید: “خواست ما این است که هماهنگی بیشتری برای بازسازی افغانستان وجود داشته باشد، بخصوص در ارتباط با جذب دوباره آوارگان در جامعه. کافی نیست که سازمانهای بین‌المللی مثل سازمان کمک به آوارگان سازمان ملل متحد بگویند که همه چیز مرتب است چون ما انقدر آواره را به وطنشان بازگردانده‌ایم، بلکه باید دید که تا چه حد این انسانها در افغانستان در وضعیتی انسانی زندگی می‌کنند. یعنی برای مثال چه کسی به مسئله زمین آنها پاسخ می‌دهد. چون اینها برای حدود ۲۰ سال دور از کشورشان بوده‌اند، برمی‌گردند و می‌بینند که در زمین‌شان کسان دیگر هستند. چه کسی به این مسائل پاسخ می‌دهد. همه اینها مشکلات هستند و کافی نیست که افغانها را پشت مرز رها کنند و بگویند خودتان مشکلتان را حل کنید. باید موضوع را بهتر سازماندهی و پیگیری کرد، وگرنه اینها علل کشمکشهای جدید در افغانستان خواهند بود. بین ساکنان قدیم و جدید بر سر زمین و آب. و چنین کشمکشهایی در سال گذشته چندین بار وجود داشته که حتی به درگیری با اسلحه کشیده است. هر کس که می‌خواهد افغانستان کشوری باثبات باشد باید کمک کند تا چنین کشمکشهایی بوجود نیایند.“