هشدار دفتر مکارم درباره سوءاستفاده از "فتوای ترک حجاب"
HH۱۳۹۵ تیر ۱۶, چهارشنبه
دفتر مکارم شیرازی نسبت به سوءاستفاده از یک فتوای این مرجع تقلید درباره حجاب هشدار داد. مکارم زمانی فتوا داده که در صورت الزام دانشگاههای خارج از کشور، زنان مسلمان مجازند حجاب خود را بردارند.
تبلیغات
پایگاه اطلاعرسانی دفتر ناصر مکارم شیرازی، چهارشنبه ۱۶ تیر، در مورد پاسخ این مرجع تقلید شیعه به پرسشی درباره "الزام دانشگاه خارج از کشور به ترک حجاب" توضیحاتی ارائه کرد.
اصل این فتوا بخشی از دیدگاههای ناصر مکارم شیرازی درباره "تعریف، فلسفه و جایگاه حجاب" است و خبرگزاری ایسنا تیرماه ۹۲ آنها را در قالب پاسخ به ۴۰ پرسش منتشر کرده بود.
ظاهرا بازنشر یکی از این پرسش و پاسخها در رسانهها و فضای مجازی، انگیزه ارائه توضیحاتی در مورد آن توسط دفتر مکارم بوده است.
از مکارم شیرازی پرسیده شده بود که اگر در یک دانشگاه خارجی شرط گذراندن تمام ترمهای یک رشته یا اتمام چند ترم باقیمانده از رشته خاصی، عدم رعایت حجاب شرعی باشد تکلیف "خواهران دانشجوى مسلمان ترکیه و دیگر کشورها" چیست؟
مکارم شیرازی در پاسخ نوشته بود: «با توجه به اینکه اگر دختران مسلمان و متدین دروس عالى را نخوانند تنها افراد بى بند و بار و لامذهب پستهاى مهم را اشغال مىکنند، به افراد متدین اجازه داده مى شود که حجاب را در خصوص مواردى که ضرورت دارد رعایت نکنند، ولى در غیر آن موارد حتماً مراعات نمایند.»
این فتوا در رسانهها و شبکههای اجتماعی بازتاب گستردهای داشته است. برخی آن را متفاوت و جالب خواندهاند و برخی دیگر از آن به عنوان فتوایی بیسابقه و تاریخی یاد میکنند.
به گزارش خبرگزاری ایرنا، دفتر مکارم شیرازی روز چهارشنبه با انتشار یک توضیح تکمیلی بار دیگر تاکید کرد که این مرجع تقلید همچنان معتقد است که دختران دانشجوی مسلمان اجازه دارند در دانشگاههای خارج از کشور "به مقدار ضرورت" حجاب را رعیت نکنند.
به نوشته پایگاه اطلاعرسانی دفتر مکارم شیرازی رعایت حجاب از "احکام مسلم اسلام" است اما "هر حکمی میتواند در مقام ضرورت، استثنایی داشته باشد".
در توضیح تکمیلی این دفتر به عنوان مثال آمده است: «اگر بانویی بیمار شد و پزشک همجنس حضور نداشت، ضرورت اقتضا میکند که به پزشک غیرهمجنس مراجعه کند و معاینات او ممکن است بدون ترک حجاب، میسر نشود؛ در چنین موردی از باب ضرورت و به مقدار ضرورت، اجازه کشف حجاب به آن بانوی مسلمان داده میشود.»
این مرجع تقلید میگوید اگر داشتن حجاب "مشکلات مهمی" برای فرد دانشجو یا جامعه اسلامی در پی داشته باشد "به عنوان ضرورت، اجازه ترک حجاب داده میشود".
دفتر مکارم شیرازی تاکید میکند که این حکم فقط مربوط به جاهایی است که در آنها "الزام قطعی بر ترک حجاب" باشد و زنان مسلمان باید در مسیر رفتن و برگشتن به این مکانها حجاب خود را رعایت کنند.
این دفتر در پایان نوشته است: «با توجه به آنچه گفتیم، توضیح کافی برای فتوای گذشته داده شد. امیدواریم همه عزیزان به وظیفه شرعی خود در این امر عمل کنند و انشاءالله سوءاستفادهای از فتوای مذکور نشود.»
تذکر درباره تعمیم فتوا به داخل کشور
فردی که "عضو استفتائات دفتر آیتالله مکارم" معرفی شده روزسهشنبه، ۱۵ تیرماه، صحت فتوای یادشده را تائید کرد و به خبرگزاری قرآن (ایکنا) گفته است: «ولی ایشان تاکید فرمودهاند که اگر ضرورت ندارد دختری مثلاً از ایران نباید برای درس خواندن به چنین دانشگاههایی برود.»
او افزود چنانچه زن مسلمانی ساکن یک کشور خارجی و مجبور به رعایت قوانین آن کشور درباره حجاب باشد میتواند با رعایت دو شرطی که در فتوا ذکر شده عمل کند.
عضو استفتائات دفتر مکارم گفت: «البته دختران مسلمان باید در حد ممنوعیت حجاب، این کار را انجام دهند به طور مثال اگر این کشورها برداشتن روسری را اجبار میکنند باید عدم رعایت حجاب در همین حد باشد و مجاز نیستند حجاب سیار اعضا را هم مراعات نکنند.»
او نیز تاکید کرده که "تعمیم این فتوا به موارد دیگر بدون شروط مذکور و سوء استفاده برخی افراد در داخل از آن" به هیچ وجه مورد تائید دفتر این مرجع تقلید نیست.
دردسرهای دیپلماتهای زن خارجی در ایران
محدودیتهای وضع شده برای زنان در ایران تنها شامل شهروندان این کشور نمیشود. زنان دیپلمات خارجی نیز در دیدارهای خود از این کشور موظف به رعایت موازینی هستند؛ از جمله رعایت حجاب و دست ندادن با مردان.
عکس: Isna
در بسیاری از کشورهای جهان زنان توانستهاند نقشهای مهمی در دستگاه سیاسی و اقتصادی بر عهده بگیرند. تعداد رهبران و وزیران زن افزایش چشمگیری داشته است؛ اتفاقی که هنوز در بسیاری از کشورهای کمتر توسعهیافته مورد قبول نیست. عکس: دیدار سوشما سواراج، وزیر خارجه هند با محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران.
عکس: Mehr
با بهبود نسبی روابط ایران با دیگر کشورهای جهان، رفت و آمدهای دیپلماتیک افزیش یافته است و این تحول مشکلاتی را نیز به همراه دارد. درخواست ایران از زنان خارجی برای رعایت "مقررات اسلامی" همیشه با آغوش باز پذیرفته نمیشود، گرچه بسیاری از دیپلماتهای خارجی با اکراه به این خواستهها تن میدهند. عکس: محمد جواد ظریف در کنار دلفی رودریگز، وزیر خارجه ونزوئلا.
عکس: Fars
اما حتی رعایت مقررات مورد درخواست ایران نیز موجب نشده است که نوع پوشش دیپلماتهای خارجی مورد توجه قرار نگیرد. جلو و عقب بودن روسری این زنان، نوع پوشش و نحوه برخورد آنها با مسئولان مختلف، سوژه رسانههای ایران بهویژه جریانات تندرو بوده است. عکس: سفیر کامبوج و همسرش در دیدار با حسن روحانی
عکس: Irna
اِما بونینو، وزیر سابق خارجه ایتالیا، یکی از خبرسازترین سفرها را به تهران داشت. رسانههای منتقد دولت روحانی عکس بدون حجاب او را در فرودگاه منتشر کردند و به دولت تاختند که چرا اجازه داده است این وزیرخارجه بدون رعایت مقررات ایران پا به خاک این کشور بگذارد. بعدها خبرهای تایید نشدهای هم از اصرار خانم بونینو برای عدم استفاده از حجاب منتشر شد.
عکس: tnews
با وجود انتشار این خبرها، وزیر خارجه پیشین ایتالیا در دیدار رسمی با مقامات ایران روسری بر سر داشت. او در بازگشت به کشورش از سوی برخی رسانهها مورد انتقاد قرار گرفت که چرا حاضر به استفاده از روسری شده است. در ایران نیز عکس بدون حجاب بونینو به عنوان نشانهای از بی توجهی دولت به مقررات اسلامی توسط رسانههای وابسته به جریانات تندور منتشر شد.
عکس: Mehr
اما شاید بتوان ماریچه اسخاکه، نماینده هلندی پارلمان اروپا را جنجالسازترین دیپلمات زن در ایران نامید. نوع پوشش او در اولین روز سفر هیئت پارلمان اروپا و در دیدار با رییس مجلس ایران خشم تندروها را برانگیخت و او متهم شد که به عمد و برای توهین به مقامات ایرانی این نوع پوشش را انتخاب کرده است.
عکس: Fars
در دومین روز سفر هیئت اروپایی، خانم اسخاکه پوششی متفاوت بر تن کرد. او پس از بازگشت به کشور به انتقادهای مطرح شد پاسخ داد. این نماینده هلندی پارلمان اروپا در توییتر خود نوشت: «نوع لباس پوشیدن، تنها اختلاف ما با آنها نیست.»
عکس: 7Sobh
نوع پوشش و به طور مشخص شلوار یکی از همراهان پائولو جنتیلونی، وزیر خارجه ایتالیا در دیدار با حسن روحانی با واکنش منفی رسانههای اصولگرا و برخی چهرههای تندرو این جریان روبرو شد. آنها هیئت ایتالیایی را متهم کردند که با سوءاستفاده از "کم توجهی" مسئولان سیاست خارجی ایران در پی ترویج فرهنگ غربی هستند.
عکس: Mehr
سریال انتقاد به دیپلماتهای زن ایتالیایی با انتقاد از نحوه لباس پوشیدن استفانیا جانینی وزیر آموزش، پژوهش و دانشگاههای ایتالیا در دیدار با سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری حسن روحانی تکمیل شد. گرچه به نظر میرسد طرف ایتالیایی سعی کرد در سفر روحانی به رم با پوشاندن مجسمههای عریان در محل برگزاری نشست پایانی این اتفاقات را "جبران" کند.
عکس: Isti.ir
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران بیش از هر مقام دیگری در معرض انتقادها قرار دارد. در همین حال برخلاف عرف دیپلماتیک در بسیاری از کشور او نمیتواند با میهمانان و یا میزبان زن خود دست بدهد اما باید احترام خود را طرف مقابل به اشکال مختلفی به نمایش بگذارد. عکس: دیدار ظریف با اعضای پارلمانی اتحادیه اروپا در تهران.
عکس: Isna
کاترین اشتون شاید به علت مراوده بسیار با طرفهای ایران بهویژه سعید جلیلی به حساسیتهای مقامات ایرانی آشنا بود. گرچه رسانههای ایران در مواقع لزوم با استفاده از فتوشاپ سعی میکردند او را به "پوشش اسلامی" مقید کنند.
عکس: Mehr
هلگا اشمیت، معاون آلمانی اشتون اما ظاهرا تجربه کمتری در ارتباط با طرف ایرانی داشت. خانم اشمیت در سفر خود به تهران در ماه مارس ۲۰۱۴ میلادی.
عکس: Irna
دیدار هلگا اشمیت و کاترین اشتون با سعید جلیلی در سفر به تهران
عکس: Irna
فدریکو موگرینی، جانشین ایتالیایی کاترین اشتون نیز سعی کرده است حساسیتهای حکومت ایران را مد نظر قرار دهد. گرچه گاهی حفظ حجاب اسلامی مورد تایید "تندروها" چندان راحت نیست.
عکس: Fars
جولی بیشاب، وزیر امور خارجه استرالیا در سفر به تهران و دیدار با مقامات این کشور همه "حساسیتها" را در نظر گرفت؛ نوع پوشش و رنگ لباس. اما زمانی که به کشورش بازگشت به شدن مورد انتقاد رسانهها قرار گرفت که چرا حاضر شده است روسری بر سر کند و مقررات تحمیلی مقامات ایرانی را بپذیرد.
عکس: Mehr
ترکیب لباس محلی و حجاب اسلامی برخی دیپلماتهای خارجی اما معجونی منحصر به فرد است. به نوشته رسانههای ایران، اودلیسه نورهایم، سفیر نروژ در ایران در دیدار با حسن روحانی لباس سنتی این کشور را بر تن کرد.
عکس: Isna
مایت انکوانا ماشابانه، وزیر روابط و همکاریهای بینالمللی آفریقای جنوبی، در دیدار با حسن روحانی رییس جمهور ایران به جای دست دادن با او اینگونه ادای احترام میکند.
عکس: Isna
شاید یکی از راه حلهای مشکل حجاب و دست دادن مسئولان خارجی و مقامات ایران افزایش نقش زنان در عرصه سیاست باشد. اگر تندروها در ایران اجازه دهند زنان نقش بیشتری در حکومتداری داشته باشند، شاید بخشی از "دغدغههای انقلابی" آنها مرتفع شود. عکس: دیدار جونز بوس، معاون وزیر خارجه هلند با الهام امینزاده، معاون حقوقی حسن روحانی.