هشدار فرانسه به ایران درباره بازگشت ساختگی به مذاکرات وین
۱۴۰۰ آبان ۲۸, جمعه
وزیر خارجه فرانسه نسبت به بازگشت نمایشی و ساختگی جمهوری اسلامی به مذاکرات احیای برجام در وین هشدار داد. جمهوری اسلامی برای مذاکرات وین هدف‌هایی تعریف کرده که کارشناسان داخلی نیز تحقق آنها را ناممکن می‌دانند.
ژانایو لودریان در گفت‌وگویی که جمعه، ۱۹ نوامبر (۲۸ آبان) در روزنامه لوموند منتشر شد نسبت به جدیت ایران در بازگشت به مذاکرات احیای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) ابراز تردید کرد.
وزیر خارجه فرانسه می‌گوید اگر از سرگیری مذاکرات وین ساختگی و نمایشی باشد مذاکره‌کنندگان مجبورند برجام را توخالی تلقی کنند.
نمایندگان ایران و پنج کشور باقیمانده در توافق هسته‌ای از میانه فروردین تا اواخر خرداد برای احیای برجام شش دور مذاکره کردند.
آمریکا برای نخستین بار پس از خروج از توافق هسته‌ای در اردیبهشت ۱۳۹۷ به طور غیرمستقیم در مذاکرات وین مشارکت دارد.
این مذاکرات که در آستانه تشکیل کابینه ابراهیم رئیسی متوقف شده بود قرار است از هشتم آذر ماه با تیم جدیدی از مذاکره‌کنندگان ایرانی ادامه یابد.
ادامه شش دور قبلی یا آغاز از نقطه صفر؟
مذاکره‌کنندگان هسته‌ای دولت رئیسی دستاوردهای شش دور مذاکرات وین را زیر سوال می‌برند. این مسئله و شرط‌ها هدف‌گذاری‌هایی که برای احیای برجام عنوان می‌شود کشورهای غربی را در مورد جدیت ایران برای رسیدن به توافق به تردید انداخته است.
وزیر خارجه فرانسه می‌گوید پاریس مایل است بداند که آیا مذاکرات وین از جایی که پس از شش دور به آن رسیده بود ادامه می‌یابد یا خیر.
او چندی پیش نیز پس از سفر علی باقری کنی، معاون سیاسی وزارت خارجه ایران به سه کشور اروپایی طرف مذاکرات هسته‌ای تاکید کرده بود که دور جدید مذاکرات وین باید ادامه شش دور قبلی باشد. آلمان نیز از این درخواست پشتیبانی می‌کند.
واکنش روسیه به نفی نتیجه مذاکرات قبلی
زیر سوال بردن دستاوردهای مذاکرات احیای برجام در دولت حسن روحانی با واکنش منفی روسیه نیز روبرو شده که جمهوری اسلامی آن را متحد و پشتیبان خود می‌داند.
میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در مقر سازمان‌های بین‌المللی در وین چندی پیش در واکنش به نفی دستاوردهای مذاکرات وین گفته بود ایران می‌تواند در مواضع خود تجدید نظر کند اما نمی‌توان نتایج شش دور مذاکره را به سطل زبانه انداخت.
تیم دیپلماسی دولت رئیسی بارها اعلام کرده که هدف از مذاکرات وین برداشته شدن کامل و یک‌باره تحریم‌های آمریکا، راستی‌آزمایی آن و تضمین عدم خروج مجدد ایالات متحده از توافق هسته‌ای است.
گذشته از این که دولت جو بایدن پیش از این با بخشی از این درخواست‌ها مخالفت کرده و کاهش تحریم را وابسته به اجرای کامل تعهدات برجامی تهران خوانده، تصمیم‌گیری در مورد درخواست‌های ایران در حیطه اختیارات دولت آمریکا نیست و کنگره باید درباره آن تصمیم بگیرد.
انتقاد از شرط‌های غیر قابل تحقق
درخواست‌های ایران نه تنها باعث بدبینی کشورهای اروپایی شده که در داخل هم مخالفانی دارد که معتقدند این پیش‌شرط‌ها با "واقع‌بینی و توجه به شرایط موجود و قدرت و توان خود و طرف‌های مقابل" مغایرت دارد.
علی مطهری، نماینده پیشین مجلس ۲۶ آبان در روزنامه اعتماد نوشت: «اینکه بگوییم تمام تحریم‌ها حتی تحریم گروگان‌گیری و تحریم‌های حقوق بشری که به تصویب کنگره امریکا رسیده است نیز باید برداشته شود البته ایده خوبی است ولی تا چه حد امکان‌پذیر و در حیطه اختیار دولت امریکاست. همچنین تضمین امریکا برای عدم تکرار خروج از برجام مستلزم تصویب برجام در سنای امریکاست که اکثریت آن مخالف برجام هستند.»
عزت‌الله یوسفیان ملا، یکی دیگر از نمایندگان سابق مجلس هم با اشاره به این که دولت رئیسی برای از سرگیری مذاکرات چند ماه تعلل کرده معتقد است دولت باید صادقانه به مردم بگوید "ما اهل مذاکره نیستیم و نمی‌خواهیم مذاکره کنیم".
او به تازگی به خبرآنلاین گفته است: «کسانی که الان برای مذاکره مسئولیت دارند کسانی هستند که قبلا ضد مذاکره بودند، این‌ها می‌گفتند باید برجام را در نطفه خفه کرد و آن را دفن کرد.»
مذاکرات وین پس از تشکیل دولت جو بایدن با این هدف آغاز شد که زمینه بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای و بازگشت ایران به اجرای کامل تعهدات برجامی فراهم شود.
با این حال سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی در گفت‌وگو با خبرگزاری صدا و سیما می‌گوید شرط بازگشت آمریکا به برجام "برداشتن موثر، یکجا و قابل راستی‌آزمایی تحریم‌ها" است.
دولت جو بایدن تا کنون بازگشت ایران به تعهدات برجامی را پیش‌شرط کاهش بخشی از تحریم‌ها عنوان کرده است. جن ساکی سخنگوی کاخ‌سفید شامگاه پنج‌شنبه تاکید کرد دولت آمریکا رویکرد خود درباره تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی را تغییری نداده است.
خروج از برجام و معاملاتی که دود می‌شوند
با امضای دونالد ترامپ، آمریکا از برجام خارج شد. سال گذشته شرکت‌های آلمانی ۵/ ۳ میلیارد یورو به ایران و ۱۱۱ میلیارد یورو به آمریکا صادر کردند. معاملاتی که با خروج آمریکا از برجام به خطر افتاده‌اند در این گزارش تصویری:
عکس: Reuters/J. Ernst
با این امضای دونالد ترامپ، دولت آمریکا نه تنها از توافقنامه اتمی "برجام" خارج شده، بلکه می‌خواهد تحریم‌های اقتصادی علیه جمهوری اسلامی را نیز بار دیگر از سر گیرد. بدین ترتیب هر شرکتی که با آمریکا و با دلار در سطح جهانی معامله می‌کند در صورتی که با ایران معامله کند، می‌تواند مشمول جریمه سنگینی بشود.
عکس: Reuters/J. Ernst
بسیاری از شرکت‌ها و بخصوص بانک‌ها معنی نقض تحریم‌ها را بخوبی می‌دانند. کومرتس بانک آلمان در سال ۲۰۱۴ مجبور به پرداخت یک میلیارد و پانصد میلیون دلار و گروه "بی ان پی پاریبا" فرانسوی حتی ۹ میلیارد دلار جریمه پرداخت کرد.
عکس: picture-alliance/dpa
به گزارش اتاق بازرگانی آلمان، ده هزار شرکت آلمانی با ایران رابطه تجاری دارند و ۱۲۰ شرکت این کشور حتی با نیروی کار خود در ایران حضور دارند. آلمان در سال گذشته ۳ و نیم میلیارد یورو به ایران صادرات داشته درحالیکه ارزش صادرات آن به آمریکا بالغ بر ۱۱۱ میلیارد یورو بوده است.
عکس: picture-alliance/dpa/F. Motahari
ایرباس بزرگترین بازنده خروج آمریکا از برجام است. در ژانویه سال ۲۰۱۷ ایران سفارش خرید یکصد فروند هواپیمای ایرباس را به ارزش ۲۳ میلیارد یورو داد. سه فروند هواپیما به ایران تحویل داده شد و حالا آمریکا اجازه صادرات این هواپیما به ایران را لغو کرده است. کمپانی اروپایی ایرباس بخشی از تولیدات خود را در آمریکا تامین می‌کند.
عکس: FARS
کمپانی آمریکایی بوئینگ دو قرارداد با شرکت‌های ایرانی آسمان برای فروش ۳۰ عدد هواپیما به ارزش ۳ میلیارد دلار و نیز قرارداد فروش ۸۰ فروند هواپیما با شرکت ایران ایر به ارزش ۱۶ میلیارد دلار امضا کرد. این سفارش‌ها هیچگاه در تولید لحاظ نشدند و حالا هم دنیس مویلنبرگ، مدیریت بوئینگ، اعلام کرده است که "ما پیرو سیاست دولت آمریکا هستیم".
عکس: picture-alliance/dpa/Stringer
تاریخ اولین حضور زیمنس در ایران به کشیدن خط تلگراف لندن – بمبئی در ۱۵۰ سال پیش برمی‌گردد. جو کایزر، مدیر کمپانی زیمنس، از نخستین مدیران آلمانی بود که در آغاز سال ۲۰۱۶ به ایران سفر کرد و قراردادهای میلیاردی فروش توربین‌های گازی و مدرنیزه کردن قطارهای ایران را به امضا رساند.
عکس: picture-alliance/dpa/T. Hase
کمپانی هنکل هیچگاه از بازار ایران خارج نشد و به همین دلیل جایگاه قدرتمندی در صنایع تولید شوینده و چسب دارد. "کاسپار رورستد"، مدیر پیشین این کمپانی، در سال ۲۰۱۵ و قبل از "برچیده شده تحریم‌ها" گفته بود: «فروش میلیونی ما در بازار ایران (سه رقم دارد) و به افزایش آن هم خوشبین هستیم.» این کمپانی سال گذشته ۲۰ میلیارد یورو فروش داشته که یک درصد آن از بازار ایران است.
عکس: picture-alliance/dpa/M. Hitij
کمپانی دایملر، ایران خودرو و ماموت در ماه دسامبر سال ۲۰۱۷ قرارداد طولانی مدت تولید کامیون در ایران را به امضا رساندند. دایملر آلمان در سال ۲۰۱۰ سهم خود را در خودروسازی ایران واگذار کرده بود.
عکس: MEHR
کمپانی خودروسازی فولکس واگن هم تصمیم داشت از اواسط سال ۲۰۱۷ میلادی با کمک ایران خودرو و ماموت با مدل‌های تیگوان و پاسات وارد بازار ایران شود. این خودروها در نمایشگاه بین‌المللی خودرو تهران در سال گذشته نیز عرضه شدند.
عکس: jamejamonline
بازار خودروی ایران بصورت "سنتی" در دست صنایع خودروسازی فرانسه است. این صنایع از آنجایی که با آمریکا رابطه‌ای ندارند، دستشان برای سرمایه‌گذاری در ایران بازتر است. کمپانی "PSA" در سال ۲۰۱۶ قرارداد همکاری برای تولید سه مدل پژو را در سال ۲۰۱۶ با ایران خودرو به امضا رساند. این سرمایه‌گذاری ۴۰۰ میلیون یورویی هنوز به نتیجه و سودی نرسیده و طرف ایرانی هم توان مالی ندارد.
عکس: Tasnim
خودروساز فرانسوی رنو در سال ۲۰۱۷ اعلام کرد یک سرمایه‌گذاری بزرگ به همراه خط تولید در ایران خواهد داشت. کارلوس غُصن (یا به فرانسوی گون- Carlos Ghosn) مدیر اجرایی شرکت‌های خودروسازی رنو در آن زمان گفته بود که "بازار ایران دارای پتانسیل بی‌نظیری است".
عکس: IRNA
بازار و صنایع نفت و گاز ایران یکی از بازارهای جالب توجه برای شرکت‌های بین‌المللی است. شرکت ایتالیایی "سایپم" (Saipem) که در عرصه تولید خط لوله و پایانه‌های نفت و گاز فعال است قرادادی به مبلغ ۳ میلیارد و پانصد میلیون یورو با ایران امضا کرده است.
عکس: Mehr
رئیس کمپانی نفتی اِنی (Eni)، کلادیو دسکالزی هم جزو اولین مدیرانی بود که با پایان تحریم‌ها راهی تهران شد. دو طرف تمایل به همکاری داشتند اما قراردادها در حد "مطالعات برای توسعه میدان کیش و فاز سوم میدان دارخوین" باقی ماند. از سوی دیگر انی از ایران طلبکار است که به دلیل تحریم‌ها امکان پرداخت بدهی برای ایران وجود نداشت.
عکس: picture-alliance/AP Photo/A. Medichini
برخلاف کمپانی ایتالیایی انی، کمپانی بریتانیایی – هلندی "شل" سال‌ها به دلیل تحریم‌ها راهی را پیدا نمی‌کرد تا بتواند بدهی دو میلیارد دلاری خود به ایران را پرداخت کند. کمپانی نفتی شل سفارش جدید دیگر به ایران نداده و قراردادهای جدید هم در حد "مطالعه برای توسعه میادین آزادگان جنوبی، یادآوران و کیش" است.
عکس: FARS
کمپانی فرانسوی توتال اعلام کرد که پنج میلیارد دلار در میدان پارس جنوبی سرمایه‌گذاری می‌کند. دولت آمریکا در مورد این سرمایه‌گذاری "استثنا" قائل شد و اجازه آن را صادر کرد. حال امکان دارد با تحریم‌های جدید این اجازه هم لغو شود. پاتریک پویان، مدیرعامل توتال، در ماه مارس ابراز امیدواری کرد تا اجازه آمریکا به‌قوت خود باقی بماند. او گفت در غیر این صورت ما بار دیگر برای دریافت اجازه تلاش خواهیم کرد.
