هشدار لاریجانی به آمریکا درباره راه‌اندازی کارخانه هسته‌ای
HH۱۳۹۵ تیر ۳۰, چهارشنبه
رئیس مجلس شورای اسلامی از سازمان انرژی اتمی خواست طرح راه‌اندازی کارخانه‌هسته‌ای را آماده کند. مطابق قانونی که دو سال پیش در مجلس تصویب شد تصمیم‌گیری در این مورد بر عهده شورای عالی امنیت ملی است.
عکس: picture alliance/abaca
تبلیغات
علی لاریجانی، رئیس مجلس در سخنرانی پیش از دستور جلسه علنی چهارشنبه (۳۰ تیر/ ۲۰ ژوئیه) از بخش‌هایی از نخستین گزارش دبیرکل سازمان ملل در مورد نحوه اجرای توافق هسته‌ای به شدت انتقاد کرد.
بان کی‌مون در گزارش خود از اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت که برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) ضمیمه آن است، آزمایشهای موشکی ایران در ماه‌های گذشته را ناسازگار با "روح همکاری سازنده" برای اجرای توافق هسته‌ای میان جمهوری اسلامی و کشورهای ۱+۵ ارزیابی کرد.
لاریجانی می‌گوید گزارشی که دو روز پیش (۱۸ ژوئیه) به اعضای شورای امنیت ارائه شد از جنبه‌های متفاوت خطاهایی دربرداشت که "برای جایگاه دبیرکل سازمان ملل و شورای امنیت نوعی سقوط آزاد محسوب می‌شود".
نگرانی از آزمایش موشک‌های بالستیک
به گزارش خبرگزاری دولتی ایرنا، لاریجانی در شرح یکی از این جنبه‌ها گفت: «آقای بان کی مون در گزارش خود پرتاب موشک بالستیک ایران را مخالف روح توافق هسته‌ای دانسته، اما قضاوت در تخطی را به عهده شورای امنیت گذاشته، سوال این است که پرتاب موشک با کدام قسمت از توافق هسته‌ای ناسازگاری دارد؟»
او با بیان این که در توافق هسته ای هیچ اشاره ای به موضوع موشک بالستیک نشده اذعان کرد که در ضمیمه قطعنامه ۲۲۳۱ از ایران خواسته شده از ساختن موشک‌هایی که قابلیت حمل کلاهک اتمی را دارند پرهیز کند.
رئیس مجلس تصریح کرد که موشک‌های آزمایش شده ایران برای این منظور طراحی نشده‌اند. پیشتر برخی مقام‌های آمریکایی آزمایشهای موشکی سپاه پاسداران پس از اجرایی شدن برجام را تحریک‌آمیز خوانده بودند.
تنش‌آفرینی در منطقه
دبیرکل سازمان ملل در گزارش خود از جمهوری اسلامی خواست از ادامه آزمایشهای موشکی که "به‌طور بالقوه می‌تواند باعث افزایش تنش در منطقه شود" خودداری کند.
بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل متحدعکس: Getty Images/AFP/Y. Kontarinis
لاریجانی این استدلال بان کی مون را "تعجب‌آور و سست‌پایه" خوانده و گفته است: «روح برجام یک امر سیالی نیست که مجالی برای دبیرکل ایجاد کند که هر حرف بی‌ربطی را به آن نسبت دهد.»
او در بخش دیگری از سخنانش گفت: «آقای دبیر کل! تنش را در منطقه کسانی ایجاد کرده‌اند که یک سال و نیم یمن را به خاک و خون کشیدند و شما با وقاحت بی‌سابقه حتی حاضر نشدید از منظر حقوق بشر برای کودکان قربانی جمله‌ای درباره آنها اظهار کنید.»
منظور لاریجانی عربستان سعودی است که از مدت‌ها پیش رابطه پرتنشی با ایران دارد. او همچنین بحرین را به خاطر سلب تابعیت یکی از مراجع تقلید شیعه از کشورهایی دانست که عامل تنش‌آفرینی در منطقه هستند.
سپاه قدس و نقض قطعنامه ۲۲۳۱
به گزارش ایرنا، رئیس مجلس افزود: «سبک‌تر از این دعاوی، اشاره دبیرکل و برخی اعضای شورای امنیت به سفرهای فرمانده سپاه قدس به کشور عراق است که آن را مصداق نقض [قطعنامه ۲۲۳۱] دانسته است.»
بان کی‌مون در گزارش خود با اشاره به وجود نام برخی نهادهای نظامی ایران و افرادی مانند قاسم سلیمانی در ضمیمه قطعنامه ۲۲۳۱ می‌گوید، درباره شرکت فرمانده سپاه قدس و "سازمان صنایع دفاعی" جمهوری اسلامی در نمایشگاه دفاعی بغداد گزارش مستقلی ارائه خواهد کرد.
لاریجانی، دبیرکل سازمان ملل را متهم کرده که گرچه در گزارش خود از پایبندی ایران به اجرای تعهداتش ابراز خرسندی کرده "هیچ اشاره‌ای به نگرانی‌های ایران و شکایت ایران از عدم اجرای همه تعهدات طرف ۱+۵" نمی‌کند.
برخلاف این ادعا، در گزارش یاد شده گلایه‌های ایران از آمریکا و شکایت این کشور به خاطر موانع بهره‌مند شدن از مزایای برداشته شدن تحریم‌ها، به طور مشخص مطرح شده است.
مقابله با "اقدامات ایذایی"
طرح شکایت‌های ایران از آمریکا در نخستین گزارش دبیرکل سازمان ملل با انتقاد شدید نماینده ایالات متحده روبرو شده که آن را "خارج از محدوده موضوع" ارزیابی کرده است.
سامانتا پاور، نماینده دائم آمریکا در سازمان ملل روز دوشنبه در شورای امنیت گفت: «برخی استدلال می‌کنند که این گزارش برای حفظ توازن باید به ایران فرصتی برای بیان شکایت خود در مورد کاهش تحریم‌ها پس از توافق اتمی را بدهد اما شورای امنیت به آقای بان کی مون اجازه طرح چنین مسائلی را در گزارش خود نداده است.»
لاریجانی در بخش دیگری از سخنانش با توجه به برخی طرح‌های مطرح شده در مجلس نمایندگان آمریکا که هنوز به تصویب نهایی نرسیده، از جانب مجلس هشدار داد که "اقدامات ایذایی در مقابل توافق هسته‌ای به نقطه‌ای رسیده که راهی جز مقابله برای ایران باقی نمانده است".
چنان‌که رئیس مجلس می‌گوید مقابله ایران با "اقدامات ایذایی" در برابر اجرای کامل توافق هسته‌ای، می‌تواند به معنای برهم زدن برجام و از سرگیری غنی‌سازی اورانیوم باشد.
تهدید و اختیارات رئیس مجلس
علی لاریجانی گفت: «لازم است سازمان انرژی اتمی مطابق قانون مربوطه طرح راه‌اندازی کارخانه هسته‌ای برای غنی‌سازی در درجات مورد نیاز کشور را آماده کرده و مجلس را در جریان قرار دهد.»
منظور او قانون "اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری ا سلامی ایران در اجرای برجام" است که ۲۱ مهر ۹۴ در مجلس به تصویب رسید و برای اجرای برجام توسط دولت "احکام و تکالیفی" در نظر گرفت.
مطابق این قانون: «هرگونه اقدام مبتنی بر فشار و تهدید به هر بهانه‌ای به خاطر اجرای برجام و یا غیر آن با تشخیص شورای عالی امنیت ملی موجب تجدیدنظر در این همکاری می‌شود.»
مصوبه مجلس دولت را موظف کرده "هرگونه عدم پایبندی طرف مقابل در زمینه لغو مؤثر تحریم‌ها یا بازگرداندن تحریم‌های لغو شده و یا وضع تحریم تحت هر عنوان دیگر را به دقت رصد کند" و در صورت تشخیص آن توسعه سریع برنامه هسته‌ای را به گونه‌ای دنبال کند که ظرف مدت دو سال ظرفیت غنی‌سازی به ۱۹۰ هزار سو افزایش یابد. بر اساس این قانون مرجع رسیدگی به این موضوع شورای عالی امنیت ملی است و هر اقدام سازمان انرژی اتمی در این زمینه محتاج مصوبه این شوراست.
"اشتباهی تاریخی" یا "گامی بلند"؛ واکنش‌ها به توافق لوزان
تفاهم ایران و گروه ۱+۵ بر سر چارچوب توافقنامه هسته‌ای واکنش‌های گوناگونی را در سطح بین‌المللی به دنبال داشت. برخی چهره‌ها از "گامی بسیار مهم" سخن گفتند و برخی دیگر توافق لوزان را "اشتباهی تاریخی" دانستند.
عکس: Getty Images/AFP/B. Smialowski
باراک اوباما: توافق تاریخی
باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا از توافق "تاریخی" اتمی با ایران استقبال کرد. وی راه حل دیپلماتیک را "بهترین راه حل" برای رفع اختلاف اتمی با ایران دانست، اما در عین حال گفت اگر ایران دست به فریب بزند، جهان خواهد فهمید. اوباما همچنین تصریح کرد که اگر کنگره آمریکا توافق به‌دست آمده را از بین ببرد، آمریکا برای شکست در دیپلماسی مورد نکوهش قرار خواهد گرفت. تصویر: کنفرانس خبری اوباما در باره توافق لوزان.
عکس: Getty Images/AFP/N. Kamm
جان کری: پایه‌ای مستحکم
جان کری، وزیر خارجه آمریکا توافق به‌دست آمده در لوزان را زیربنایی مستحکم برای دستیابی به توافقی نهایی و کامل دانست و گفت: «ما در لوزان گامی بسیار بلند و تعیین‌کننده برداشتیم.» به باور وزیر خارجه آمریکا پارامتر‌های موجود در توافق با جمهوری اسلامی همه راه‌های دستیابی ایران به بمب اتمی را سد خواهد کرد.
عکس: Reuters/B. Smialowski
حسن روحانی: سپاسگذاری
حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران نخستین فردی بود که پس از قرائت متن تفاهم جمهوری اسلامی و گروه ۱+۵ با انتشار پیامی توئیتری به آن واکنش نشان داد. او از محمد جواد ظریف، وزیر خارجه، علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی و تیم مذاکره‌کننده ایران به‌خاطر "تلاش‌های خستگی‌ناپذیرشان" سپاسگزاری کرد.
عکس: D. Balibouse/AFP/Getty Images
آنگلا مرکل: گامی مهم
آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان نیز از توافقی که در مذاکرات طولانی در لوزان به دست آمد، استقبال کرد. وی گفت که راه حل‌های لازم که طرفین بر سر آن توافق کرده‌اند، گامی مهم در راه رسیدن به توافقی نهایی با جمهوری اسلامی است. صدراعظم آلمان همچنین تصریح کرد: «ما هیچگاه تا به این اندازه به توافقی نزدیک نبوده‌ایم که دستیابی ایران به سلاح‌های هسته‌ای را ناممکن خواهد ساخت.»
عکس: Reuters/H. Hanschke
فرانک والتر اشتاین‌مایر: چشم‌اندازی برای نسل جوان ایران
فرانک والتر اشتاین‌مایر، وزیر خارجه آلمان تصریح کرد که تغییر موضع جمهوری اسلامی نقشی تعیین‌کننده در رسیدن به توافق در مذاکرات لوزان داشت. به اعتقاد وی در سیاست کنونی جمهوری اسلامی پویایی‌ای به وجود آمده که نباید آن را دست کم گرفت. وزیر خارجه آلمان خاطرنشان ساخت که رهبری ایران می‌داند که "باید به نسل جوان این کشور چیز بیشتری عرضه کند تا رویای بدل شدن به قدرتی اتمی در آینده".
عکس: picture-alliance/dpa/Valentin Flauraud
یوکیا آمانو: آماده‌ی نظارت
یوکیا آمانو، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ضمن استقبال از حاصل مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ در لوزان گفت، پس از کسب توافق نهایی میان طرف‌های مذاکره و همچنین موافقت شورای حکام آژانس انرژی اتمی، کارشناسان این آژانس آماده‌ی آن خواهند بود که نظارت بر اجرای مفاد توافقنامه را آغاز کنند.
عکس: Reuters/H. P. Bader
فرانسوا اولاند: امکان بازگشت تحریم‌ها
فرانسو اولاند، رئیس‌جمهور فرانسه توافق لوزان را گامی پراهمیت خواند، اما در عین حال تصریح کرد، تحریم‌هایی که برداشته خواهند شد، در صورت عدم اجرای توافقنامه نهایی از سوی ایران بار دیگر فعال خواهند شد.
عکس: Alain Jocard/AFP/Getty Images
لوران فابیوس: نیاز به اقدامات بیشتر
لوران فابیوس، وزیر امور خارجه فرانسه نیز در این رابطه اظهار داشت: « این یک توافقنامه مرحله‌ای است که شامل تحولات مثبت است، اما هنوز به اقدامات بیشتری نیاز است.» وی متذکر شد، طرف‌های مذاکره اکنون در آغاز مرحله‌ای تازه از گفت‌وگوها هستند. فابیوس تاکید کردٰ: «ما هنوز به آخر خط نرسیده‌ایم.»
عکس: picture alliance/dpa/F.Robichon
بنیامین نتانیاهو: خطری برای بقای اسرائیل
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، معتقد است که توافق به دست‌آمده در لوزان میان جمهوری اسلامی و کشورهای عضو گروه ۱+۵ بر سر برنامه جامع اقدام مشترک خطری است که ادامه‌ی بقای اسرائیل را تهدید می‌کند. او در تماسی تلفنی با باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا همچنین تصریح کرد که توافق هسته‌ای به جمهوری اسلامی امکان ساخت سلاح‌های هسته‌ای را می‌دهد و بر خطر بروز "جنگی وحشتناک" می‌افزاید.
عکس: Reuters/B. Ratner
دولت اسرائیل: اشتباهی تاریخی
مقامات دولت اسرائیل نیز شامگاه پنجشنبه (۲ آوریل) با انتشار بیانیه‌ای مشترک در اورشلیم/بیت‌المقدس به حاصل مذاکرات هسته‌ای در لوزان واکنش نشان داده و آن را "اشتباهی تاریخی" خواندند. به اعتقاد آنان اگر برنامه جامع اقدام مشترک قرار است، چارچوب و اساس توافقی نهایی میان جمهوری اسلامی و کشورهای گروه ۵+۱ باشد، این "اشتباهی تاریخی خواهد بود که جهان را به مراتب خطرناک‌تر خواهد کرد".
عکس: picture-alliance/ dpa/dpaweb
رونالد لاودر: پرسش کلیدی
رونالد لاودر، رئیس کنگره جهانی یهودیان با انتشار بیانیه‌ای در نیویورک تصریح کرد: «من بیم تحقق این سناریو را دارم که ما تا ده سال دیگر اقتصاد ایران را احیا کرده‌ایم بی‌آنکه جلوی توسعه سلاح‌های هسته‌ای از سوی ایران را گرفته باشیم.» به اعتقاد وی پرسش کلیدی در این ارتباط این است که آیا می‌توان به ایران اعتماد کرد یا نه.
عکس: Reuters/Tobias Schwarz
جان بینر: فاصله‌ای نگران‌کننده
جان بینر از حزب جمهوری‌خواه که ریاست مجلس نمایندگان ایالات متحده را عهده‌دار است، در واشنگتن گفت که توافق حاصله در لوزان "با اهداف اولیه و پیشین باراک اوباما فاصله‌ای نگرانی‌برانگیز دارد". وی افزود که کنگره آمریکا توافق هسته‌ای نهایی با جمهوری اسلامی را پیش از کاهش تحریم‌ها علیه ایران به دقت بررسی خواهد کرد.
عکس: Getty Images/C. Somodevilla
باب کورکر: امکان مواخذه ایران
باب کورکر از حزب جمهوری‌خواه و رئیس کمیته روابط خارجی سنای آمریکا تصریح کرد: «اگر توافقی نهایی حاصل شود، مردم آمریکا باید از طریق نمایندگان منتخب خود، فرصت و امکان مشارکت داشته باشد.» وی گفت که کنگره آمریکا باید این امر را مورد بررسی قرار دهد که آیا توافق نهایی با جمهوری اسلامی "خطرات برنامه‌ی هسته‌ای ایران را واقعا رفع می‌کند و آیا می‌توان رژیم جمهوری اسلامی را مورد مواخذه قرار داد یا نه".
عکس: Getty Images
مارک کیرک: بدتر از توافق با هیتلر
مارک کیرک (وسط)، یکی دیگر از سناتورهای جمهوری‌خواه توافق حاصله در لوزان را با لحنی تند رد کرد و با اشاره به عملکرد نویل چمبرلین، نخست‌وزیر بریتانیا در سال‌های ۱۹۳۷ تا ۱۹۴۰ گفت: «نویل چمبرلین [در مذاکرات] با هیتلر به توافقی بهتر رسیده بود.» چمبرلین که تلفات جنگ جهانی اول را به چشم دیده بود، اعتقاد داشت که از طریق سازش با آدولف هیتلر، رهبر آلمان در دوران نازی می‌توان جلوی بروز جنگی تازه را گرفت.
عکس: Getty Images/ JEWEL SAMAD
مارکو روبیو: اشتباهی بس عظیم
مارکو روبیو، یکی دیگر از اعضای حزب جمهوری‌خواه نیز توافق لوزان و برنامه جامع اقدام مشترک میان ایران و کشورهای گروه ۱+۵ را "اشتباهی بس عظیم" خواند.
