علی ربیعی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی به کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس ایران گزارش داده که ۷ میلیون نفر دیگر در راه پیوستن به لشگر ۶ میلیونی نیروی انسانی بیکار قرار دارند.

وزیر کار یادآوری کرده که برای کاستن از نرخ بیکاری و جهش آمار بیکاران، لازم است نرخ رشد سالانه اقتصاد ایران به طور متوسط ۷درصد باشد: «در سنوات قبل رشد اقتصادی کشور منفی بود و در حال حاضر به صفر رسیده، اما هرچه از ۷درصد کمتر باشد، از مهار بیکاری عاجز خواهیم بود.» ربیعی افزوده که اگر کاری انجام نشود، شمار بیکاران در سال ۱۴۰۰ خورشیدی به ۱۰ میلیون نفر می‌رسد: «این عدد خوبی نیست و بسیار خطرناک است.»

بیشتر بخوانید: بیکاری زنان در ایران دو برابر و نیم مردان است

ربیعی پیش‌تر و در سوم شهریور با حضور در شبکه دوم تلویزیون ایران از ایجاد ۴۰۰ هزار شغل جدید خبر داده و تاکید کرده بود که افزایش بودجه عمرانی در دولت روحانی موجب اشتغال‌زایی مستقیم شده است. او این را هم گفته بود که دولت در صدد واقعی کردن آمار کسب و کار است.

وزیر کار ایران در آن برنامه از «بیکاری نهفته عقب‌مانده» نام برده بود؛ بی آن که توضیحی در باره این مفهوم بدهد. او قبلا نیز با انتقاد از فرهنگ سرمایه‌گذاری با نیت بهره‌وری یک‌شبه در ایران، اذعان کرده بود که ۵۰ درصد متقاضیان کار کشور، مهارت‌های حرفه‌ای ندارند.

راه‌کار طرح «تکاپو»

بسته‌های حمایتی دولت یازدهم برای کمک به اشتغال، حوزه‌های محدودی از جمله کمک به فعالیت‌های تولیدی خاص در محل و بازارسازی و بازاریابی برای بنگاه‌های تولیدی کوچک و نوپاست. دولت روحانی طرحی به نام «تکاپو» (توسعه کسب و کار و اشتغال پایدار) در دست اجرا دارد و وزارت کار پیش‌تر اعلام کرده که بیش از ۵۰ راه‌کار برای پیشگیری از رشد نرخ بیکاری و ایجاد اشتغال در چارچوب این طرح تدوین و ارائه کرده است.

به نظر می‌رسد این طرح، حتی در صورت موفقیت کامل، کمکی به جذب صدها هزار کارجوی دانشگاه‌ دیده به بازار کار نخواهد کرد. هم‌چنین روشن نیست برنامه‌های دولت برای اشتغال صنعتی و ایجاد رونق در حوزه‌های تولید کلان چیست.

وزیر کار از مجلس شورای اسلامی خواسته برای رفع معضل بیکاری، با مجوز ایجاد صندوق اشتغال موافقت کنند. او چند ماه قبل هم گفته بود که در سال‌های آینده دست‌کم ۴ و نیم میلیون تحصیل‌کرده به سیل بیکاران کشور اضافه می‌شوند.

آمارهای متناقض

مرکز آمار ایران، در آخرین گزارش خود، تعداد بیکاران کشور را دو میلیون و ۵۳۰ هزار نفر اعلام و تصریح کرده بود که از این میان ۷۵۷ هزار نفر نیروی زن هستند. این رقم با آن چه وزیر کار اعلام کرده، تفاوت فاحش دارد. احتمالا مرکز آمار از فرمولی برای شمارش بیکاران استفاده کرده که یک ساعت کار در هفته، کارآموزی یا سربازی را نیز جزو اشتغال به شمار می‌آورد.

مسئولان دولتی نیز هر یک آمار متفاوتی از موج بیکاری در راه ارائه می‌دهند. اکبر ترکان، مشاور ارشد روحانی این رقم را ۳میلیون نفر می‌داند و عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور آن را ۸ میلیون نفر برآورد می‌کند.

بیشتر بخوانید: یک پنجم جوانان زیر ۳۰ سال ایران بیکارند

از سوی دیگر، تعداد افرادی که در سن کار هستند، بیش از ۶۳ میلیون نفر عنوان می‌شود. چندی پیش اعلام شد که ۴۰ میلیون نفر از جمعیت ایران عملاً نقشی در جریان تولید و گردش اقتصادی کشور ندارند و به درآمد ۲۳ میلیون نفری متکی هستند که کار می‌کنند.

وزارت کار در بهار ۱۳۹۳ نیز با انتشار گزارشی اعلام کرده بود که ۴۰ درصد از جوانان جویای کار در ایران، به طور میانگین ۱۹ ماه در انتظار یافتن شغل می‌مانند. این در حالی است که هر چه بین اتمام تحصیلات و ورود به بازارکار فاصله بیفتد، هزینه بیکاری افراد به دلیل تکمیل نشدن اندوخته نظری با تجربه عملی، بالاتر می‌رود.