آمارهای غیر رسمی حکایت از وجود هفت میلیون کودک کار در ایران دارند. نیمی از این کودکان، اتباع کشورهای همسایه هستند. بیشترین تعداد کودکان کار در فاصله سنی ۱۰ تا ۱۵ سال هستند.
عکس: MEHR
تبلیغات
هرچند آمارهای رسمی تعداد کودکان کار در ایران را حدود دو میلیون نفر اعلام کرده اما یک فعال حقوق کودک اظهار داشته که آمار واقعی این کودکان حدود هفت میلیون نفر است که نیمی از آنها اتباع کشورهای همسایه هستند.
به گزارش خبرگزاری کار ایران، ایلنا، "محیا واحدی"، فعال حقوق کودک و دبیر سمینار تخصصی کودکان کار، میانگین سنی کودکان کار را بین ۱۰ تا ۱۵ سال اعلام کرد اما تاکید کرد: «کودک کمتر از ۵ سال و حتی نوزادی که در آغوش مادر و به اجبار وارد چرخه کار میشود نیز وجود دارد».
سمینار تخصصی کودکان کار به همت "جمعیت امداد دانشجویی - مردمی امام علی" در روزهای سوم و چهارم اسفند (۲۲ و ۲۳ فوریه) در دانشگاه تهران برگزار شد.
آقای واحدی در تعریف کودک کار گفت: «طبق تعریفهای رسمی، کار کودک هرگونه فعالیت اقتصادی است که به واسطه آن کودک مورد آسیب جسمی، روحی و روانی قرار گیرد و از آموزش باز بماند».
به گفته این فعال حقوق کودک، والدین بیشتر کودکان کار بیکار یا کم درآمد هستند و این کودکان تامین معاش اعضای خانواده و گاهی هزینه مواد مخدر والدین را برعهده دارند.
محیا واحدی همچنین تصریح کرد که بر خلاف تصویری که از کودکان کار در صدا و سیما ارائه میشود، بیشتر این کودکان دارای خانواده و پدر و مادر هستند و در کنار آنها زندگی میکنند و فعالیت آنها به صورت باندی و گروهی نیست.
فرشاد، پسری که برای چندرغاز هر روز خرگوش میشود
فرشاد پسری است که هر روز ۱۲ ساعت به شکل خرگوش درمیآید تا با حقوق ماهیانهاش به خانواده کمک کند. منابع رسمی تعداد کودکان کار را بیش از ۳ میلیون و به طور غیر رسمی ۷ میلیون نفر اعلام کردهاند. فرشاد یکی از آنهاست.
عکس: ISNA
فرشاد ۱۵ سال بیشتر ندارد و روزی ۱۲ ساعت به شکل خرگوش درمیآید تا نظر مردم را به یک فروشگاه اسباببازی و لوازم کودک جلب کند. او برای این که بتواند به خرج خانواده ۵ نفرهشان کمک کند، مجبور است از ساعت ۸ صبح تا ۸ شب کار کند و در ماه ۳۰۰ هزارتومان مزد میگیرد.
عکس: ISNA
آمارهای غیررسمی تعداد کودکان کار را در ایران ۷ میلیون نفر تخمین میزنند. مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی تقریبا دو سال پیش تعداد کودکان کار در ایران را ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر اعلام کرده بود. گفته میشود که ۴۰ درصد از این رقم را کودکان مهاجر تشکیل میدهند.
عکس: ISNA
فرشاد در زندگیاش شانس رفتن به مدرسه نداشته است. وقتی خانوادهها نتوانند مخارج کودکان خود را تامین کنند، آنها مجبور به کار کردن میشوند و بدین ترتیب از تحصیل و ایجاد آیندهای بهتر برای خود و کشور باز میمانند. این نسل نیز کودکانی را تولید میکند که به سرنوشت والدین خود دچار میشوند. بدین ترتیب کار در کودکی "موروثی" میشود.
عکس: ISNA
به گزارش خبرگزاریها، وخامت اوضاع اقتصادی باعث شده که در مدتزمانی کوتاه تعداد بیشتری از کودکان روانه بازارهای غیررسمی کار شوند.
عکس: ISNA
کودکان کار معمولا به کارهای کاذب میپردازند.
عکس: Shabestan.ir
در ایران ماده ۷۹ قانون کار، اشتغال کودکان زیر ۱۵ سال را ممنوع دانسته است. این قانون همچنین برای کار کودکان ۱۵ تا ۱۸ ساله نیز شرایط خاصی پیشبینی کرده است، اما این قانون عملا نادیده گرفته میشود.
عکس: ISNA
فردی که از کودکی بهجای تحصیل و تفریح مجبور به تامین معاش خود و خانواده خود باشد، کودکی از دست رفته و تباهشدهای دارد.
عکس: ISNA
کودکانی که مجبور به کار هستند از بسیاری از حقوق اولیه انسانی و تصریحشده در قانون باز میمانند. یکی از این حقوق، حق آموزش و تحصیل است.
عکس: Mehr
در ایران واژه "کودک کار" واژهای نسبتا جدید است. در گذشته کودکان در خانوادههای روستایی، معمولا نیروی کار محسوب میشدند.
عکس: Isna
در شهرها نیز کودکان به صورت سنتی شغل پدر را میآموختند و در مغازهها کار میکردند.
عکس: Mehr
در تعریف جهانی، کودک کار به کودکانی گفته میشود که بهصورت پیوسته و پایداربه کار گرفته میشوند.
عکس: IRNA
کودکان کار برای درآمدی ناچیز در سرما و گرما و در شرایط غیراستاندارد و گاهی خطرناک کار میکنند. کار به سلامت جسمی و روانی کودکان آسیب میزند و آنها در معرض انواع خشونتهای جسمی و جنسی قرار میگیرند.
عکس: IRNA
کودکان کار به علت شرایط سخت مالی از تغذیه مناسبی برخوردار نیستند.
عکس: Jamejamonline
دکتر علیاکبر سیاری، معاون وزیر بهداشت ایران پیش از این و به مناسبت روز جهانی ایدز گفته بود: « شیوع ایدز نزد کودکان کار و خیابان ۴۵ برابر جمعیت عادی است.»
عکس: Shabestan.ir
هیچ نهادی مسئولیت وضعیت کودکان کار را قبول نمیکند. جاوید سبحانی، عضو سابق انجمن حمایت از حقوق کودکان در این باره به خبرگزاری ایلنا گفتهاست: «بهزیستی کودکان مشغول در خیابان را کودک خیابانی نمیداند و وزارت کار نیز آنها را در ردیف کودکان کار قرار نمیدهد و به خاطر مغشوش بودن مفهوم، هیچ کدام از سازمانها مسئولیت این کودکان را بر عهده نمیگیرند».
عکس: ISNA
عکس 151 | 15
دبیر سمینار تخصصی کودکان کار درباره خاستگاه این کودکان گفت: «در منطقه شوش و دروازه غار تهران اعتیاد، فحشا و سایر معضلات به وضوح دیده میشود. کولیها موسوم به غربتیها در این منطقه بسیار زیاد هستند که کودکان آنها فاقد شناسنامه بوده و خانوادههایشان آنها را مجبور به کار میکنند. در منطقه فرحزاد در غرب تهران کودکان کار اکثرا افغانی هستند. در این منطقه کودکان علاوه بر کار اجباری، به مواد مخدر اعتیاد داشته و در فروش مواد مخدر فعال هستند».
۱۷ هزار کودک خیابانی
معاون اجتماعی سازمان بهزیستی در حاشیه همایش ملی کودکان خیابانی به روزنامه ایران گفته در حال حاضر ۱۷ هزار کودک خیابانی در کل کشور وجود دارد که ۳۰ درصد از آنها اتباع کشورهای دیگر هستند.
محمد نفریه اظهار داشت قانونی برای برخورد با والدینی که کودکانشان را در خیابانرها میکنند، وجود ندارد. با این وجود وی تأکید کرد که ۱۱ دستگاه مسئول رسیدگی به مشکلات این کودکان هستند، اما تنها دو تا سه سازمان در این زمینه فعالاند.
در همایش ملی کودکان خیابانی که روز یکشنبه چهارم اسفند (۲۳ فوریه) در تهران برگزار شد همچنین اعلام شد که از ابتدای سال جاری تا کنون بیش از دو هزار و ۶۰۰ کودک خیابانی از طرف بهزیستی ساماندهی شدهاند.
رئیس سازمان بهزیستی در این همایش اظهار داشت که در حال حاضر ۳۴ هزار کودک بیسرپرست و بدسرپرست در مراکز تحت پوشش بهزیستی نگهداری میشوند.