به‌رغم مخالفت‌های گسترده، همه‌پرسی استقلال در اقلیم کردستان عراق آغاز شد. ایران و ترکیه هشدار داده‌اند. آمریکا و سازمان ملل مخالف‌اند. رهبران اقلیم سکوت روسیه را به موافقت تعبیر می‌کنند. اسرائیل حامی استقلال کردستان است.
عکس از آرشیوعکس: Eddy van Wessel
تبلیغات
بامداد دوشنبه (۲۵ سپتامبر/ سوم مهر) همه‌پرسی مناقشه‌برانگیز استقلال در اقلیم کردستان عراق آغاز شد. بیش از ۵ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر از واجدان شرایط شرکت در این همه‌پرسی، قرار است در مورد ماندن یا جدا شدن از عراق تصمیم بگیرند.
برآورد می‌شود که اکثریت قاطع رأی‌دهندگان با جدایی اقلیم کردستان از کشور عراق موافقت کنند. با وجود این اعلام شده که نتیجه همه‌پرسی الزام‌آور نبوده و به معنای جدایی فوری مناطق کردنشین شمال عراق از این کشور نخواهد بود.
مقاومت شدیدی چه داخلی و چه بین‌المللی در برابر این رفراندوم وجود دارد. دولت مرکزی عراق همه‌پرسی را ناقض قانون اساسی عراق اعلام کرده است.
ایران، ترکیه، آمریکا و دبیرکل سازمان ملل متحد در مخالفت با همه‌پرسی در اقلیم کردستان، دولت مرکزی عراق را همراهی می‌کنند.
ایران روز یکشنبه مرزهای هوایی خود با اقلیم کردستان را بست. سپاه پاسداران و ارتش جمهوری اسلامی نیز همزمان مانورهایی نظامی را در مرزهای خود با کردستان عراق برگزار کردند. ترکیه نیز رزمایشی را در مرز خود با اقلیم کردستان برگزار کرد و ضمن "غیرقانونی و بی‌اعتبار" خواندن آن، کردهای عراق را تهدید به تحریم اقتصادی نمود.
حسن روحانی و رجب طیب اردوغان، رؤسای جمهور ایران و ترکیه روز گذشته در گفت‌وگویی تلفنی از برگزاری همه‌پرسی، به عنوان اقدامی که به هرج و مرج در منطقه خواهد انجامید، ابراز نگرانی کردند.
عربستان سعودی نیز ابراز امیدواری کرده که رفراندوم برگزار نشود. بقیه کشورهای منطقه همه‌پرسی را موضوع داخلی عراق دانسته‌اند. اسرائیل تنها کشور منطقه است که به‌وضح از همه‌پرسی استقلال حمایت می‌کند. روسیه و اردن در این میان موضعی اتخاذ نکرده‌اند. رهبران اقلیم کردستان خویشتنداری روسیه را به موافقت آن کشور با همه‌پرسی تعبیر می‌کنند.
شبه‌نظامیان شیعه در عراق گفته‌اند که همه‌پرسی استقلال در اقلیم کردستان را نخواهند پذیرفت. برخی گزارش‌ها در روز یکشنبه نیز از گلوله‌باران برخی مناطق کردستان عراق توسط ایران خبر می‌داد. مقامهای سپاه پاسداران اما خبر این حملات را تکذیب کرده‌اند.
مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان، ضمن اعلام شکست شراکت با بغداد، از برگزاری رفراندوم دفاع کرده بود. او گفته بود: «فقط با استقلال می‌توانیم امنیت خود را تامین کنیم». بارزانی در عین تأکید بر همکاری "عالی" پیشمرگه‌های کرد با ارتش عراق، گفته بود: «ما دیگر به بغداد بازنمی‌گردیم تا برای یک شراکت ناکام از نو مذاکره کنیم».
اقلیم کردستان؛ از مدار ۳۶ درجه تا امروز
به‌رغم هشدار و تهدیدهای دولت‌های ترکیه، ایران و عراق مقامهای اقلیم کردستان عراق می‌گویند روز دوشنبه (۲۵ سپتامبر) همه‌پرسی را برگزار می‌کنند. نگاهی تصویری به اقلیم کردستان از تعیین مدار ۳۶ درجه پرواز ممنوع تا امروز:
عکس: picture-alliance/Zumapress/B. Feher
به‌رغم هشدار و تهدیدهای دولت‌های ترکیه، ایران و عراق روز دوشنبه (۲۵ سپتامبر) مقامهای اقلیم کردستان عراق می‌گویند همه‌پرسی را برگزار می‌کنند. مسعود بارزانی طرح برگزاری همه‌پرسی استقلال را در ژوئیه سال ۲۰۱۴ اعلام کرده بود.
عکس: picture-alliance/Zumapress/B. Feher
حمله نیروهای ارتش عراق در سال ۱۹۹۱ و تصرف کویت با عملیات نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا روبرو شد و نیروهای این کشور در ماه مارس از کویت بیرون رانده شدند.
عکس: picture-alliance/AP Images/P. Downs
در پی شکست نیروهای عراقی در کویت، شبه نظامیان کرد مدافع دولت صدام حسین، به حزب دموکرات و اتحادیه میهنی کردستان پیوستند. پایان عملیات نیروهای ائتلاف و حمله ارتش عراق به مناطق کردنشین منجر به گریختن یک و نیم میلیون کرد شد.
عکس: picture-alliance/dpa/T. Brakemeier
در حالی که ترکیه مرزهای خود را بسته بود، در آوریل ۱۹۹۱ نیروهای ائتلاف در شمال عراق (بالای مدار ۳۶ درجه) منطقه پرواز ممنوع اعلام کردند تا مانع از حملات ارتش صدام حسین به کردهای شمال عراق شوند. از آن زمان اداره امور به دست کردهای ساکن منطقه افتاد.
عکس: picture-alliance/dpa
در حالی که گفت‌وگوهای حزب دموکرات و اتحادیه میهنی با دولت بغداد در زمینه خودمختاری انجام می‌شد، پیشمرگه‌های کرد در ماه ژوئیه سال ۱۹۹۱شهرهای اربیل و سلیمانیه را تصرف کردند و جنگ دیگری در ماه اکتبر همان سال بین دولت صدام حسین و پیشمرگه‌ها درگرفت و با بسته شدن راه‌ها کردستان در محاصره ارتش عراق قرار گرفت.
عکس: picture-alliance/dpa/Behrouz Mehri
در انتخاباتی که در ماه مه سال ۱۹۹۲ در مناطق تحت کنترل کردها در شمال عراق برگزار شد، حزب دمکرات ۵۱ درصد و اتحادیه میهنی ۴۹ درصد آرا را بدست آورد. در سپتامبر همان سال کنگره ملی عراق که از گروه‌های مخالف صدام تشکیل شده بود در صلاح‌الدین تشکیل جلسه داد.
عکس: picture-alliance/dpa/K. Akrayi
درگیری نیروهای حزب دموکرات و اتحادیه میهنی در ماه مه سال ۱۹۹۴ به جنگ داخلی در کردستان منتهی شد تا جایی که در اوت سال ۱۹۹۶ مسعود بارزانی از صدام حسین درخواست کمک کرد. نیروهای حزب دموکرات با کمک ارتش صدام، شهرهای اربیل و سلیمانیه را از دست نیروهای اتحادیه میهنی به رهبری طالبانی خارج کردند و دولت جدید در اربیل مستقر شد.
عکس: picture-alliance/dpa
سازمان ملل متحد در ماه مه سال ۱۹۹۶ بر سر طرح فروش "نفت برای غذا" با دولت عراق به توافق رسید و قرار شد ۱۳ درصد درآمد حاصل از فروش نفت در اختیار سه استان تحت کنترل کردها قرار بگیرد.
عکس: picture-alliance/dpa
جلال طالبانی و مسعود بارزانی در سپتامبر سال ۱۹۹۸ در واشنگتن قرارداد صلحی را بین نیروهای حزب دمکرات و اتحادیه میهنی امضا کردند.
عکس: picture-alliance/dpa
همزمان با حملات ۱۱ سپتامبر سال ۲۰۰۱ به برج‌های تجارت جهانی توسط شبکه تروریستی القاعده، درگیری نظامی بین نیروهای اتحادیه میهنی و گروه جندالاسلام صورت گرفت. این گروه بعدا به انصار اسلام تغییر نام داد. پس حمله ۱۱ سپتامبر، عملیات نظامی آمریکا در افغانستان آغاز شد و بحث بر سر حمله نیروهای ائتلاف به عراق نیز بالاگرفت.
عکس: dapd
نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا روز ۲۰ مارس سال ۲۰۰۳ به عراق حمله کردند و بمباران بغداد و دیگر شهرهای این کشور آغاز شد و حکومت صدام حسین فروپاشید. در همین زمان اتحادیه میهنی و حزب دموکرات "رهبری عالی مشترک" در مناطق تحت تسلط کردها تشکیل دادند که ریاستش به عهده رهبران دو حزب، مسعود بارزانی و جلال طالبانی بود.
عکس: picture-alliance/dpa
در اولین انتخابات دوران "پسا صدام" ائتلاف احزاب کرد موفق شد در انتخابات سراسری عراق در مکان دوم قرار گیرد و ۷۷ نماینده در ژانویه سال ۲۰۰۵ به مجلس موقت اعزام کند.
عکس: picture-alliance/dpa/Sioli/Emblema
نمایندگان موقت مجلس عراق در ماه آوریل سال ۲۰۰۵، جلال طالبانی، رهبر اتحادیه میهنی کردستان را به عنوان رئیس جمهور موقت کشور انتخاب کردند.
عکس: picture-alliance/dpa/dpaweb/A. Haider
در سال ۲۰۰۵ خبر کشف ذخائر بزرگ نفت در مناطق کرد نشین منتشر شد. از اواسط سال ۲۰۰۶ پرچم کردستان برفراز ساختمان‌های دولتی جای پرچم عراق را گرفت. و در ماه مه ۲۰۰۷ دولت اقلیم کردستان، تامین امنیت سه استان کردنشین شما را از نیروهای آمریکایی تحویل گرفت.
عکس: picture-alliance/dpa/dpaweb
در ماه ژوئیه سال ۲۰۱۴ مسعود بارزانی طرح برگزاری همه‌پرسی استقلال را که قرار بود همان سال برگزار شود اعلام کرد. او استقلال را یک "حق طبیعی" دانست. در ژوئن سال ۲۰۱۷ و در یک نشست "فراحزبی" روز ۲۵ سپتامبر برای برگزاری همه‌پرسی استقلال تعیین شد. در سپتامبر این سال پارلمان اقلیم که دو سال در تعلیق بسر می‌برد، بازگشایی شد تا همه پرسی را تایید کند.
