کپیل سیبال، وزیر ارتباطات و فن‌آوری هند در آخرین اظهارات خود جملاتی به کار برده است که فضای شبکه‌های اجتماعی هند را متشنج کرده و موجب نگرانی جدی بسیاری از کاربران اینترنت این کشور شده است. کپیل سیبال در دیدار با معاونان شرکت‌های اینترنتی و شبکه‌های اجتماعی بزرگی مثل «گوگل»، «فیس‌بوک»، «مایکروسافت» و «یاهو» خواهان آن شده است که این شرکت‌ها بر محتوای منتشره در سایت‌های خود و آن‌چه در اختیار کاربران قرار می‌گیرد، نظارت کنند.

وزیر ارتباطات و فن‌آوری هند، خود از معاونان محلی این شرکت‌ها در هند دعوت کرده است تا در دفتر او حاضر شوند. او یکی از صفحات «فیس‌بوک» را که برای تمسخر سونیا گاندی، رئیس حزب اکثریت پارلمان هند درست شده را به معاونان شرکت‌های بزرگ اینترنتی نشان داده و گفته است وجود چنین صفحه‌هایی "توهین‌آمیز و غیرقابل قبول" است.

کپیل سیبال به این شرکت‌ها پیشنهاد داده است که محتوایی را که  بیش از ۱۰۰ میلیون کاربر اینترنت در هند منتشر می‌کنند،  قبل از انتشار "بررسی" کرده و در صورت لزوم، از انتشار مطالب توهین‌آمیز و جنجال‌آفرین در آنها جلوگیری کنند.

 این اظهارات و دعوت غیرمنتظره‌ی کپیل سیبال از معاونان معروف‌ترین شرکت‌های اینترنتی و فن‌آوری، موجی از اعتراض و نگرانی در میان کاربران به راه انداخته است. کاربران اینترنت می‌گویند این وزارت‌خانه و دولت قصد اعمال فیلترینگ و ایجاد محدودیت برای دسترسی کاربران به محتوا را دارند و می‌خواهند حق دسترسی آزاد شهروندان به اطلاعات را مختل کنند.

در اوایل سال ۲۰۱۱ میلادی نیز وزرات ارتباطات و فن‌آوری هند دستورالعملی را به دولت ارائه کرد که شرکت‌های اینترنتی را که دفاتر محلی در هند دارند، موظف می‌‌کرد  برخی تصاویر و محتوای "جنجال‌برانگیز" و "ضد آیین‌های هند" را در صورت درخواست نهادهای متولی فن‌آوری و اینترنت در این کشور، پاک کنند. این لایحه با جنجال و مخالفت‌های بسیار بالاخره تصویب و قانونی شد.

«گفت‌وگو»، نه سانسور

بلافاصله بعد از اظهارات کپیل سیبال، اعتراض‌ها، مخالفت‌ها و نگرانی‌ها شروع شد. وبلاگ‌نویس‌ها و کاربران شبکه‌های اجتماعی در هند کمپینی علیه گفته‌ها و اقدامات وزارت ارتباطات و فن‌آوری را آغاز کرده‌اند.

 یکی از وبلاگ‌نویسان معروف هندی، در یادداشتی سیبال را «احمق» خطاب کرد و از کاربران «فیس‌بوک» در هند خواست که استاتوسی با جمله‌ی «کیپل سیبال احمق است» بنویسند. او گفته بود تا وقت هست این جمله را استاتوس کنید، چرا که «به زودی وزارت‌خانه‌ی این آقا اجازه‌ی استاتوس نوشتن آزادانه شما را سلب خواهد کرد.»

 انتشار توئیت‌هایی با هش‌تگ «کیپل سیبال احمق» نیز در «توئیتر» شروع شد و تا الان هزاران توئیت با این هش‌تگ ثبت شده است. دامنه‌ی اعتراض به اظهارات وزیر ارتباطات و فن‌آوری هند، به هنرپیشه‌های معروف، نویسنده‌ها، روزنامه‌نگاران و سیاستمداران مخالف نیز رسیده و هزاران یادداشت وبلاگی، استاتوس «فیس‌بوک» و توئیت در تمسخر سخنان او منتشر شده است.  صفحه‌ی فیس‌بوکی که در مخالفت با این اظهارات راه افتاد، در کمتر از سه ساعت بیش از ۴۰۰ لایک گرفت.

دانشجویان دانشکده‌ی فنی دانشگاه دهلی، در وبلاگ گروهی این دانشکده با "بی‌سواد" خواندن کیپل سیبال نوشتند که اصلن امکان «اعمال نظارت قبل از انتشار» از نظر فنی مقدور نیست. آنها  خطاب به وزیر گفته‌اند که جوانان هند نیاز به قواعد و قانون‌های نوشته‌ی وزارت‌خانه‌‌ی متبوع ایشان ندارند و اگر صفحه‌ای یا محتوایی توهین‌آمیز باشد،  همه‌ی شبکه‌های اجتماعی امکان گزارش‌دهی دارند و صفحه یا متن بعد از بررسی، حذف خواهد شد.

در پی این انتقادها و جنجال‌ها بود که کپیل سیبال، یک قدم از اظهارات خود عقب نشست و مدعی شد که معاونان شرکت‌های اینترنتی، گفته‌های او را درست متوجه نشده‌اند.

سلمان خورشید، وزیر قانون و دادگستری هند  نیز که از همفکران نزدیک سیبال است، در گفت‌وگویی با رسانه‌های این کشور گفت که منظور وزیر ارتباطات و فن‌آوری از جلسه‌با معاونان شرکت‌های اینترنتی و سخنانش، «فراخوان برای گفت‌وگوی نزدیک درباره‌ی محتوای توهین‌آمیز و جنجال‌آفرین در اینترنت» بوده است و نه سانسور و اعمال فیلترینگ.

حساسیت مقامات هندی نسبت به خانواده‌ی گاندی

معاونان شرکت‌های «گوگل»، «فیس‌بوک»، «یاهو» و «مایکروسافت» می‌گویند که همه‌ی مثال‌های «توهین و اهانت» که  کپیل سیبال در دیدار خود با آن‌ها مطرح کرده است، درباره‌‌ی خانواده‌ی گاندی بوده‌اند.

اکثر مقامات  و مسئولان هند نسبت به خانواده‌ی گاندی تعصب داشته و هرگونه توهین و تحقیر این خانواده‌ی سیاسی معروف را تاب نمی‌آورند. بنا به گفته‌ی معاونان شرکت‌های اینترنتی، کیپال در این دیدار با تاکید بر اهمیت نقش و تاثیر و حرمت خانواده‌ی گاندی گفته است:«ما باید نسبت به حساسیت‌های ملت خود هوشیار باشیم و از حساسیت‌های فرهنگی و مذهبی و مقدسات مردم در برابر توهین و تمسخر محافظت کنیم.»

دولت هند در سال ۲۰۱۰ نیز انتشار ترجمه‌ی رمانی اسپانیایی زبان را که شخصیت اصلی آن سونیا گاندی، رهبر حزب اکثریت در پارلمان است، ممنوع کرد. این اقدام نیز اعتراض‌های بسیاری از فعالان حقوق بشر و نویسندگان هند را به دنبال داشت.

یکی از کاربران هندی شبکه‌ی اجتماعی «توئیتر» در توئیتی در انتقاد از تعصب دولت نسبت به خانواده‌ی گاندی نوشت:«من عاشق سونیا گاندی هستم. او معرکه است. او خداست و هرگز اشتباه نمی‌کند و تصمیم نادرست نمی‌گیرد. این پیام را وزارت‌خانه‌ی آقای سیبال تایید کرده است.» این توئیت بارها از سوی دیگر کاربران «توئیتر» بازنشر شد.

واکنش شرکت‌های اینترنتی به خواسته‌ی وزیر

«فیس‌بوک»، پرطرفدارترین شبکه‌ی اجتماعی جهان در بیانیه‌ای بعد از دیدار کپیل سیبال با معاون منطقه‌ای این شرکت گفته است که متوجه‌ی حساسیت‌های دولت هند درباره‌ی توهین‌های قومیتی و مذهبی هست. مسئولان این شبکه اعلام کرده‌اند که آن‌ها همیشه صفحات و شناسه‌های کاربری را که قوانین این شرکت را نقض کرده و به توهین‌های نژادپرستانه و قومیتی یا رواج خشونت می‌پردازد، حذف می‌کنند.

«فیس‌بوک» در بیانیه خود گفته است:« در رابطه با کاربران اینترنت در هند و محتوای این کاربران نیز همه‌ی قوانین شرکت به دقت اعمال می‌شود، اما فراتر از این قوانین، شرکت ما به اعمال کنترل بیشتر تن نخواهد داد.»

غول اینترنتی «گوگل» نیز که «یوتیوب» و شبکه‌ی اجتماعی «اورکات» هم زیرنظر آن است، در واکنش به اظهارات وزیر ارتباطات و فن‌آوری هند اعلام کرده که آن‌ها تنها محتوا و تصاویری را که برخلاف اصول و قواعد این شرکت باشد حذف می‌کنند.

«گوگل» در بیانیه‌ی خود گفته است:«اگر محتوایی برخلاف قواعد شرکت ما یا مروج خشونت نباشد، ما تن به حذف و اعمال سانسور نمی‌دهیم. این اظهارنظر که محتوا ممکن است در کشور شما مناقشه‌برانگیز باشد برای ما دلیل موجهی نیست، چرا که ما به حق آزادی بیان و تفاوت دیدگاه‌ها و باروها معتقدیم و تا زمانی که محتوا و ویدیو و تصویری قوانین ما را نقض نکرده است، به اعمال فشار شما برای حذف و سانسور تن نخواهیم داد.»

دولت هند پیشتر سعی کرده بود «گوگل» را مجاب کند که بر روی نرم‌افزار و مسنجر «اسکایپ»  که  تحت مالکیت این شرکت است سیستم فیلترینگی نصب کند که به آن‌ها اجازه دهد مکالمات اسکایپی کاربران هند را کنترل کنند. «گوگل» به این خواسته‌ی هند تن نداده و چنین درخواستی را خلاف اصول شرکت و نقض‌کننده‌ی حریم شخصی و آزادی بیان کاربران دانسته بود.

دو شرکت «مایکروسافت» و «یاهو» که معاونان آن‌ها نیز در این نشست حضور داشته‌اند، هنوز در این مورد اعلام نظر رسمی نکرده و بیانیه‌ای منتشر نکرده‌اند.

فرناز سیفی
تحریریه: مهیندخت مصباح