روزنامه آمریکایی واشنگتن پست روز چهارشنبه، ۵ مه در گزارشی به میزان نفوذ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در پروژه‌های نفتی ایران پرداخت. در این گزارش با اعلام تردید درباره اثربخشی تحریم‌های جدید نفتی علیه ایران، به تاثیر این تحریم‌ها در افزایش سرمایه مالی و سیاسی سپاه اشاره شده است. با این‌همه یکی از مقامات بلندپایه ایالات متحده به واشینگتن‌پست می‌گوید که ایران در تلاش است تا از این تحریم‌ها جلوگیری کند.

واشنگتن پست در گزارش خود به نقل از مدیران صنایع نفتی غرب و همچنین تحلیل‌گران ایرانی نوشت: «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران با بهره‌گیری از تحریم‌ها درصدد ایفای نقشی برجسته در صنعت پرسود نفت کشور است.»

در این گزارش آمده است شرکت‌های مهندسی وابسته به سپاه پاسداران با گرفتن جای شرکت‌های نفتی اروپا که به طور گسترده‌ای ایران را تحریم کرده‌اند، از مزایای قراردادهای انحصاری عظیم سود می‌برند. متخصصان هشدار می‌دهند که تلاش‌های ایالات متحده در جهت جلوگیری از سرمایه‌گذاری بین‌المللی در صنعت نفت ایران باعث نفوذ بیشتر سپاه پاسداران می‌شود.

از جاده‌سازی تا پروژه‌های کلیدی

همچنین یکی از مدیران صنعت نفت غرب که به گزارش واشینگتن‌پست مدیریت یکی از بزرگ‌ترین کمپانی‌های نفتی دنیا را بر عهده دارد، به این روزنامه می‌گوید: «سپاه پاسداران ایران از تحریم‌های تازه علیه ایران استقبال می‌کند.» او چنین استدلال می‌کند: «ممنوعیت فروش بنزین به ایران به معنی پول بیشتر، قدرت و نفوذ بیشتر برای سپاه است.»

در گذشته نقش سپاه در بخش پتروشیمی محدود به پروژه‌های ابتدایی نظیر راه‌‌سازی و کانال‌سازی بود. اما اکنون شرکت‌های وابسته به سپاه بیشتر پروژه‌ها را در دست دارند و مدیریت بخش‌های کلیدی پروژه عظیم گاز طبیعی پارس جنوبی در عسلویه از طریق قرارداد جانبی با شرکت‌های چینی بر عهده آن‌هاست.

این مدیر غربی صنعت نفت که سالهای زیادی را در تهران به سر برده است در گفت‌وگو با واشنگتن پست می‌گوید: «انجام پروژه‌هایی که به سپاه واگذار می‌شوند بیشتر طول می‌کشد و کمتر نتیجه‌ می‌دهد، با این‌همه صنعت نفت و گاز ایران به رشد خود به‌رغم موانع بین‌المللی ادامه می‌دهد.»

البته یک مقام بلند مرتبه ایالات متحده در واشنگتن که نخواست نامش فاش شود به این روزنامه اعلام کرده که عجیب نیست که برخی از گروه‌های داخل دولت در کشورهایی که با تحریم مواجه‌اند در تلاش باشند تا از تحریم‌ها سود جویند. او همچنین گفت که دولت ایران مشخصاَ نگران تحریم‌های جدید است و در تلاش است تا با استفاده از ابزارهای دیپلماتیک از این تحریم‌ها جلوگیری کند.

واشنگتن پست در بخشی دیگر از گزارش خود به استدلال فرماندهان سپاه پاسداران اشاره کرده و نوشته است: «فرماندهان سپاه می‌گویند که در زمان صلح وظیفه این ارگان استفاده از ظرفیت‌های خود برای پیشرفت کشور است.»

هم‌زمان با ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد سپاه به صورت گسترده‌ای فعالیت‌های خود را در بخش اقتصادی افزایش داده است. واشنگتن پست می‌نویسد: «سپاه پاسداران فرودگاه بین‌المللی امام خمینی را راهبری می‌کند، بزرگراه می‌سازد و سیستم‌های ارتباطات پایه‌ریزی می‌کند. همچنین ساخت تسلیحات از جمله پروژه موشکی بحث‌برانگیز این کشور را در دست دارد.»

نهادی بی‌رقیب

با این همه به گزارش واشنگتن پست مقامات ایران به حضور سپاه در صنعت نفت به عنوان امری طبیعی می‌نگرند و می‌گویند که این سازمان نظامی با نفوذ صرفاَ در حال کمک برای توسعه کشور با توجه به تحریم‌هاست. بازوی ساخت و ساز سپاه به عنوان یک کمپانی تجاری فعالیت دارد اما مشخص نیست که درآمد حاصل از این قبیل فعالیت‌های تجاری به کجا می‌رسد. فرماندهان سپاه می‌گویند که تمامی عایدات به صندوق ملی کشور انتقال داده می‌شود، اما هیچ سندی برای دسترسی عمومی به میزان این عایدات وجود ندارد.

واشنگتن پست در بخشی دیگر به آن‌چه تصمیم‌گیری سخت پیش‌روی کمپانی‌های نفتی غربی نامیده اشاره کرده و توضیح می‌دهد: «اخیراَ ایران به شرکت‌های رویال داچ شل و رپزول اسپانیا یک هفته فرصت داد که یا در توسعه میدان گازی پارس مشارکت کنند و یا از پروژه بیرون روند. ایران همچنین اخیراَ امضای یک قرارداد هفت میلیارد دلاری را با شرکت بین‌المللی پتروشیمی ترکیه تا زمانی که این شرکت بخش دیگری از میدان گاز پارس جنوبی را توسعه دهد به تعویق انداخت. »

در گزارش این روزنامه معتبر آمریکایی همچنین به میزان قدرت سپاه اشاره شده و آمده است: «هیچ گروه داخلی دیگری پیشنهادی برای توسعه میدان‌های گازی دریافت نکرده چرا که هیچ کمپانی دیگری در داخل ایران قادر به انجام پروژه‌های بزرگ نیست.»

واشنگتن پست با اشاره به نمایش علنی سپاه از حضور خود در پروژه‌های نفتی، به نقل از خبرگزاری نیمه‌رسمی ایلنا می‌نویسد: «یدالله جوانی، رییس اداره سیاسی سپاه پاسداران، هفته گذشته اعلام کرده امروز سپاه پاسداران مفتخر است که چنان دانش و توانایی‌ای دارد که می‌توانیم به آسانی جایگزین شرکت‌های بزرگی نظیر توتال و شل در عسلویه ‌ شویم.»

تحلیل‌گران غربی می‌گویند که در پروژه‌های بزرگ، به هر حال، سپاه برای انجام پیچیده‌ترین قسمت‌های پروژه با شرکت‌های خارجی که بیشتر آن‌ها چینی هستند قرارداد می‌بندد.

MA//FW