«هر توافق هسته‌ای جدید ایران را به بمب اتم نزدیک‌تر می‌کند»
۱۴۰۰ بهمن ۱۴, پنجشنبه
به گزارش وال استریت ژورنال، مقام‌های آمریکایی می‌گویند که هر توافق هسته‌ای جدید، احتمالاً ایران را در موقعیتی قرار می‌دهد که به زمانی کمتر از یک سال برای تامین سوخت بمب اتم نیاز داشته باشد.
عکس: Askin Kiyagan/AA/picture alliance
تبلیغات
روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال روز پنجشنبه ۱۴ بهمن (۳ فوریه) از قول مقام‌های آمریکایی نوشت که به این ترتیب و نسبت به توافق برجام، ایران به زمان ''بسیار کمتری'' برای تامین سوخت بمب اتم احتیاج دارد.
بر پایه این گزارش، مقام‌های دولت بایدن در اواخر سال میلادی گذشته به این نتیجه رسیدند که برنامه هسته‌ای ایران بیش از حد پیشرفت کرده است به گونه‌ای که نمی‌توان بازه زمانی ۱۲ ماه را همچنان برای گریز هسته‌ای این کشور در نظر گرفت.
اگرچه بازه زمانی ''یک ساله'' برای گریز هسته‌ای جمهوری اسلامی به روشنی در متن برجام نیامده اما مبنای این توافق بر آن بود که در صورت خروج ایران از چهارچوب‌های برجام با هدف تامین سوخت هسته‌ای لازم برای ساخت بمب اتم، این کشور باز هم یک سال زمان نیاز داشته باشد.
بر اساس این گزارش، کوتاه‌تر شدن زمان مورد نیاز ایران برای گریز هسته‌ای، شک و تردیدهای جدیدی را درباره توانایی دولت بایدن برای مذاکره و دستیابی به یک توافق قوی‌تر و طولانی‌تر ایجاد می‌کند.
به گفته مقام‌های آمریکایی، در صورت بازگشت ایران به برجام، ''بخش عمده‌ای'' از تحریم‌های آمریکا علیه ایران که در زمان دولت ترامپ وضع شده بود، لغو خواهند شد.
در همین خصوص، یکی از سخنگویان وزارت خارجه آمریکا از اظهارنظر صریح درباره گزارش وال استریت ژورنال خودداری کرد اما گفت که دولت بایدن اطمینان دارد که دستیابی به توافق ''به نگرانی‌های فوری درباره عدم اشاعه اتمی پاسخ می‌دهد''.
او تاکید کرد: «تنها چند هفته فرصت داریم تا تفاهم را به نتیجه برسانیم چرا که پس از آن، سرعت پیشرفت‌های هسته‌ای ایران، بازگشت به برجام را غیرممکن خواهد کرد».
پنجره احیای برجام؛ بسیار بسیار بسته‌تر
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز چهارشنبه ۱۳ بهمن (۲ فوریه) گفت که پنجره فرصت برای احیای برجام در وین در حال بسته شدن است.
ند پرایس در پاسخ به سوالی درباره روند مذاکرات احیای برجام در وین تصریح کرد: «ما خود را در مجموعه‌ای از شرایط ناگوار می‌بینیم؛ به این معنی که پنجره‌بازگشت به برجام بسیار بسیار بسته‌تر می‌شود».
او گفت: «چنانچه ایران به نقطه‌ای برسد که پیشرفت‌های هسته‌ای آن، مزایای عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای ذکر شده در برجام را از بین ببرد، پیگیری بازگشت متقابل به برجام دیگر فایده‌ای نخواهد داشت».
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا ادامه داد که در این صورت ''ما باید به دنبال مسیر دیگری باشیم''.
به گفته او، دلیل اینکه زمان گریز هسته‌ای ایران از چند ماه به ''چند هفته رسیده'' این است که ایران خود را به توافقی که دولت ترامپ از آن خارج شد، پایبند نمی‌داند.
یک روز پیش از این اظهارات، رئیس دموکرات کمیته روابط خارجی سنای آمریکا هشدار داد که ایران چنانچه تصمیم به ساخت سلاح هسته‌ای بگیرد، تنها ''کمتر از سه تا چهار هفته'' با تهیه مواد مورد نیاز آن فاصله دارد.
باب منندز که شامگاه سه‌شنبه در سنای آمریکا سخن می‌گفت، ضمن مخالفت با ادامه مذاکرات وین، از دولت بایدن خواست برای مقابله با برنامه هسته‌ای و موشکی ایران و همچنین حمایت جمهوری اسلامی از گروه‌های نیابتی‌اش در منطقه، ''سیاست جدیدی'' را اتخاذ کند.
گفتنی است، هشتمین دور مذاکرات احیای برجام در پایتخت اتریش که از ششم دی‌ماه (۲۷ دسامبر) آغاز شد از روز شنبه دچار وقفه‌ای چند روزه شده تا مذاکره‌کنندگان برای رایزنی و دریافت دستورالعمل‌ها به پایتخت‌های خود بازگردند.
گفته شده که با این اقدام مذاکرات وارد مرحله نهایی شده است. آلمان، فرانسه و بریتانیا ماه‌هاست که با روسیه و چین برای نجات توافق اتمی سال ۲۰۱۵ میان ایران و آمریکا میانجی‌گری می‌کنند.
گفته می‌شود که گفت‌وگوها اواخر هفته جاری از سرگرفته می‌شوند.مقامات وزارت خارجه آمریکا بارها هشدار داده‌اند که زمان اندکی برای کسب توافق باقی است.
خروج از برجام و معاملاتی که دود می‌شوند
با امضای دونالد ترامپ، آمریکا از برجام خارج شد. سال گذشته شرکت‌های آلمانی ۵/ ۳ میلیارد یورو به ایران و ۱۱۱ میلیارد یورو به آمریکا صادر کردند. معاملاتی که با خروج آمریکا از برجام به خطر افتاده‌اند در این گزارش تصویری:
عکس: Reuters/J. Ernst
با این امضای دونالد ترامپ، دولت آمریکا نه تنها از توافقنامه اتمی "برجام" خارج شده، بلکه می‌خواهد تحریم‌های اقتصادی علیه جمهوری اسلامی را نیز بار دیگر از سر گیرد. بدین ترتیب هر شرکتی که با آمریکا و با دلار در سطح جهانی معامله می‌کند در صورتی که با ایران معامله کند، می‌تواند مشمول جریمه سنگینی بشود.
عکس: Reuters/J. Ernst
بسیاری از شرکت‌ها و بخصوص بانک‌ها معنی نقض تحریم‌ها را بخوبی می‌دانند. کومرتس بانک آلمان در سال ۲۰۱۴ مجبور به پرداخت یک میلیارد و پانصد میلیون دلار و گروه "بی ان پی پاریبا" فرانسوی حتی ۹ میلیارد دلار جریمه پرداخت کرد.
عکس: picture-alliance/dpa
به گزارش اتاق بازرگانی آلمان، ده هزار شرکت آلمانی با ایران رابطه تجاری دارند و ۱۲۰ شرکت این کشور حتی با نیروی کار خود در ایران حضور دارند. آلمان در سال گذشته ۳ و نیم میلیارد یورو به ایران صادرات داشته درحالیکه ارزش صادرات آن به آمریکا بالغ بر ۱۱۱ میلیارد یورو بوده است.
عکس: picture-alliance/dpa/F. Motahari
ایرباس بزرگترین بازنده خروج آمریکا از برجام است. در ژانویه سال ۲۰۱۷ ایران سفارش خرید یکصد فروند هواپیمای ایرباس را به ارزش ۲۳ میلیارد یورو داد. سه فروند هواپیما به ایران تحویل داده شد و حالا آمریکا اجازه صادرات این هواپیما به ایران را لغو کرده است. کمپانی اروپایی ایرباس بخشی از تولیدات خود را در آمریکا تامین می‌کند.
عکس: FARS
کمپانی آمریکایی بوئینگ دو قرارداد با شرکت‌های ایرانی آسمان برای فروش ۳۰ عدد هواپیما به ارزش ۳ میلیارد دلار و نیز قرارداد فروش ۸۰ فروند هواپیما با شرکت ایران ایر به ارزش ۱۶ میلیارد دلار امضا کرد. این سفارش‌ها هیچگاه در تولید لحاظ نشدند و حالا هم دنیس مویلنبرگ، مدیریت بوئینگ، اعلام کرده است که "ما پیرو سیاست دولت آمریکا هستیم".
عکس: picture-alliance/dpa/Stringer
تاریخ اولین حضور زیمنس در ایران به کشیدن خط تلگراف لندن – بمبئی در ۱۵۰ سال پیش برمی‌گردد. جو کایزر، مدیر کمپانی زیمنس، از نخستین مدیران آلمانی بود که در آغاز سال ۲۰۱۶ به ایران سفر کرد و قراردادهای میلیاردی فروش توربین‌های گازی و مدرنیزه کردن قطارهای ایران را به امضا رساند.
عکس: picture-alliance/dpa/T. Hase
کمپانی هنکل هیچگاه از بازار ایران خارج نشد و به همین دلیل جایگاه قدرتمندی در صنایع تولید شوینده و چسب دارد. "کاسپار رورستد"، مدیر پیشین این کمپانی، در سال ۲۰۱۵ و قبل از "برچیده شده تحریم‌ها" گفته بود: «فروش میلیونی ما در بازار ایران (سه رقم دارد) و به افزایش آن هم خوشبین هستیم.» این کمپانی سال گذشته ۲۰ میلیارد یورو فروش داشته که یک درصد آن از بازار ایران است.
عکس: picture-alliance/dpa/M. Hitij
کمپانی دایملر، ایران خودرو و ماموت در ماه دسامبر سال ۲۰۱۷ قرارداد طولانی مدت تولید کامیون در ایران را به امضا رساندند. دایملر آلمان در سال ۲۰۱۰ سهم خود را در خودروسازی ایران واگذار کرده بود.
عکس: MEHR
کمپانی خودروسازی فولکس واگن هم تصمیم داشت از اواسط سال ۲۰۱۷ میلادی با کمک ایران خودرو و ماموت با مدل‌های تیگوان و پاسات وارد بازار ایران شود. این خودروها در نمایشگاه بین‌المللی خودرو تهران در سال گذشته نیز عرضه شدند.
عکس: jamejamonline
بازار خودروی ایران بصورت "سنتی" در دست صنایع خودروسازی فرانسه است. این صنایع از آنجایی که با آمریکا رابطه‌ای ندارند، دستشان برای سرمایه‌گذاری در ایران بازتر است. کمپانی "PSA" در سال ۲۰۱۶ قرارداد همکاری برای تولید سه مدل پژو را در سال ۲۰۱۶ با ایران خودرو به امضا رساند. این سرمایه‌گذاری ۴۰۰ میلیون یورویی هنوز به نتیجه و سودی نرسیده و طرف ایرانی هم توان مالی ندارد.
عکس: Tasnim
خودروساز فرانسوی رنو در سال ۲۰۱۷ اعلام کرد یک سرمایه‌گذاری بزرگ به همراه خط تولید در ایران خواهد داشت. کارلوس غُصن (یا به فرانسوی گون- Carlos Ghosn) مدیر اجرایی شرکت‌های خودروسازی رنو در آن زمان گفته بود که "بازار ایران دارای پتانسیل بی‌نظیری است".
عکس: IRNA
بازار و صنایع نفت و گاز ایران یکی از بازارهای جالب توجه برای شرکت‌های بین‌المللی است. شرکت ایتالیایی "سایپم" (Saipem) که در عرصه تولید خط لوله و پایانه‌های نفت و گاز فعال است قرادادی به مبلغ ۳ میلیارد و پانصد میلیون یورو با ایران امضا کرده است.
عکس: Mehr
رئیس کمپانی نفتی اِنی (Eni)، کلادیو دسکالزی هم جزو اولین مدیرانی بود که با پایان تحریم‌ها راهی تهران شد. دو طرف تمایل به همکاری داشتند اما قراردادها در حد "مطالعات برای توسعه میدان کیش و فاز سوم میدان دارخوین" باقی ماند. از سوی دیگر انی از ایران طلبکار است که به دلیل تحریم‌ها امکان پرداخت بدهی برای ایران وجود نداشت.
عکس: picture-alliance/AP Photo/A. Medichini
برخلاف کمپانی ایتالیایی انی، کمپانی بریتانیایی – هلندی "شل" سال‌ها به دلیل تحریم‌ها راهی را پیدا نمی‌کرد تا بتواند بدهی دو میلیارد دلاری خود به ایران را پرداخت کند. کمپانی نفتی شل سفارش جدید دیگر به ایران نداده و قراردادهای جدید هم در حد "مطالعه برای توسعه میادین آزادگان جنوبی، یادآوران و کیش" است.
عکس: FARS
کمپانی فرانسوی توتال اعلام کرد که پنج میلیارد دلار در میدان پارس جنوبی سرمایه‌گذاری می‌کند. دولت آمریکا در مورد این سرمایه‌گذاری "استثنا" قائل شد و اجازه آن را صادر کرد. حال امکان دارد با تحریم‌های جدید این اجازه هم لغو شود. پاتریک پویان، مدیرعامل توتال، در ماه مارس ابراز امیدواری کرد تا اجازه آمریکا به‌قوت خود باقی بماند. او گفت در غیر این صورت ما بار دیگر برای دریافت اجازه تلاش خواهیم کرد.
