مثیو رایکرافت، نماینده بریتانیا در سازمان ملل متحد می‌گوید که دولتمردان غربی از طرح ۸ ماده‌ای روسیه برای حل بحران سوریه باخبر هستند، اما آن را به عنوان دستور کار اجلاس آینده وین (به تاریخ شنبه ۱۴ نوامبر) درباره بحران سوریه قبول ندارند.

مخالفان اصلی رژیم سوریه طرح پیشنهادی دولت روسیه برای حل بحران سوریه را رد کرده و گفته‌اند که هدف آن ابقای بشار اسد در قدرت و خفه کردن صداهای مخالف است.

در طرحی که از جانب روسیه فراهم شده، پیشنهاد می‌شود که دولت سوریه و نیروهای مخالف آن ظرف ۱۸ ماه آینده قانون اساسی تازه‌ای برای کشور تدوین کنند و به صورت پیش‌هنگام به انتخابات ریاست جمهوری دست بزنند.

در پیش‌نویسی که توسط خبرگزاری رویترز منتشر شده، درباره سرنوشت بشار اسد به صراحت چیزی نیامده است. در این طرح از انتخابات ریاست جمهوری سخن رفته، بی آنکه در آن تصریح شده باشد که اسد نمی‌تواند در چنین انتخاباتی نامزد باشد.

بیشتر بخوانید: مسکو طرحی ۸ ماده‌ای برای آینده سوریه تدارک دیده است

به نظر مخالفان اسد با حضور او امکان برقراری صلح در سوریه وجود ندارد. در همین رابطه سخنگوی "ائتلاف ملی سوریه" که مورد حمایت غرب است، می‌گوید: «مردم سوریه هرگز دیکتاتوری اسد را نپذیرفتند و حاضر نیستند این رژیم را به شکل‌های دیگری در آینده قبول کنند.» او می‌افزاید که روسیه قصد دارد به هر قیمتی به حمایت از بشار اسد ادامه دهد.

بیشتر نیروهای سیاسی سوریه با ادامه زمامداری بشار اسد مخالف هستند و حذف او را اولین اقدام برای هر راه حلی در سوریه می‌دانند. آنها با پیشنهاد دیگر روسیه، مبنی بر برگزاری انتخابات زودرس در سوریه نیز مخالفت کرده و آن را زیر سلطه رژیم بشار اسد غیرممکن خوانده‌اند.

ایالات متحده، کشورهای عربی حوزه خلیج فارس و ترکیه که همگی از شورشیان مخالف اسد حمایت کرده‌اند، برکناری اسد را لازم می‌دانند. عربستان سعودی تأکید کرده است که هیچ راه حلی با بقای بشار اسد در قدرت قابل‌قبول نیست.

بیشتر بخوانید: انتشار شواهدی درباره فعالیت نیروی زمینی روسیه در سوریه

مهمترین موضوع: سرنوشت اسد

ناظران عقیده دارند که مهم‌ترین اشکال طرح پیشنهادی روسیه سکوت در مورد سرنوشت بشار اسد است. آمریکا و بسیاری از کشورها بر برکناری اسد از قدرت اصرار دارند، درحالی‌که ایران و روسیه همچنان از اسد حمایت می‌کنند.

در شرایطی که مخالفان بشار اسد او را مانع اصلی در حل بحران سوریه می‌دانند، رژیم سوریه تأکید می‌کند که هیچ شرطی مبنی بر کناره‌گیری اسد از قدرت را نمی‌پذیرد و به تشکیل هیچ دولت موقت یا انتقالی تن نمی‌دهد.

شریف شهاده، یکی از نمایندگان پارلمان سوریه در گفت‌وگویی با خبرگزاری آسوشیتدپرس، طرح پیشنهادی روسیه را غیرقابل‌قبول دانسته است. او می‌گوید که برگزاری انتخابات پارلمانی مسئله داخلی سوریه است و تا برگزاری آن زمان زیادی باقی مانده است. او می‌افزاید که بشار اسد "مطابق قانون" تا سال ۲۰۲۱ زمام امور کشور را به عهده خواهد داشت.

یک منبع نزدیک به رژیم سوریه گفته است که ایران و روسیه قول داده‌اند که به نظام بشار اسد وفادار باشند و در هر حال از حاکمیت او دفاع کنند.

بیشتر بخوانید: شمار کشته‌شدگان سپاه در سوریه از مرز چهل تن گذشت

سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، روز چهارشنبه (۱۱ نوامبر / ۲۰ آبان) پس از تماسی تلفنی با محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، به خبرنگاران گفت: «کشورهای خارجی باید به طرف‌های درگیر در سوریه کمک کنند که به توافق برسند، نه آن که خود وارد نزاع شوند یا این‌که منافع خود را دنبال کنند».

این در شرایطی است که نه از جانب رژیم سوریه و نه از سوی مخالفان آن هیچ نماینده‌ای در کنفرانس وین شرکت نخواهد داشت.

بیشتر بخوانید: تماس روسیه با ایران و آلمان برای برون‌رفت از بحران سوریه

روز شنبه آینده و دو هفته پس از نخستین دور از گفت‌وگوهای تازه بین‌المللی درباره بحران سوریه که در ۳۰ اکتبر روی داد، نمایندگان حدود ۲۰ کشور جهان در وین، پایتخت اتریش، دیدار می‌کنند. مقامات جمهوری اسلامی نیز گفته‌اند در این اجلاس شرکت خواهند کرد.

در نخستین دور مذاکرات ۱۷ کشور ذی‌نفع در وین گرد آمدند و درباره امکانات و راه‌های برون‌رفت از بحران سوریه گفت‌وگو کردند. این نشست اما نتایج ملموسی به دنبال نداشت.

ماه گذشته ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، به بشار اسد قول داد که از حکومت او پشتیبانی کند؛ در عین حال روسیه اعتقاد دارد که اسد باید به پاره‌ای اصلاحات سیاسی که برای برقراری صلح و ثبات ضروری است، تن دهد.

دیپلمات‌های غربی تردید دارند که روسیه بتواند طرحی را مبتنی بر بقای بشار اسد در مذاکرات آینده بگنجاند. به نظر منابع غربی روسیه با انتشار این طرح قصد داشته به گمانه‌زنی درباره وضعیت نیروها و نظرات موجود دست بزند.

مداخله نظامی روسیه

در روزهای گذشته ارتش سوریه موفقیت‌هایی را در برابر مخالفان مسلح گزارش کرد. وزارت دفاع روسیه این دستاوردها را نتیجه "عملیات هوایی" ارتش آن کشور خوانده است. به گفته وزیر دفاع روسیه در دو روز گذشته ۲۷۷ حمله هوایی علیه مواضع "نیروهای تروریست" انجام گرفته است.

روسیه از ۶ هفته پیش، یعنی از شامگاه ۳۰ سپتامبر و پس از آن که ارتش دولتی سوریه شکست‌های مهمی متحمل شد، به بمباران مواضع مخالفان رژیم اسد دست زد. در موازات با آن، دیپلماسی روسیه تلاش‌هایی دیپلماتیک برای برون‌رفت از بحرانی که تا کنون به قیمت جان صدها هزار نفر و آوارگی میلون‌ها نفر تمام شده، شروع کرد.