پیامدهای واکنش منفی آمریکا به توافق بزرگ گازی میان شرکت اتریشی او ام وی و ایران کماکان یکی از موضوعات محوری بحث در محافل سیاسی و اقتصادی اروپا است. براساس این توافق که روز شنبه (۲۱ آوریل) با شرکت ملی نفت ایران امضا شد, پروژه سی میلیارد دلاری فاز ۱۲ توسعه ، بهره‌برداری و صدور گاز ازمنطقه پارس جنوبی ایران (عسلویه) به او ام وی واگذار می‌شود. این توافق با مخالفت مقامات آمریکا روبرو شده است و بسیاری از محافل سیاسی و اقتصادی اروپا منتظر پیامدهای عملی این مخالفت هستند.

در همین حال، روزنامه اتریشی استاندارد در گزارشی به موارد دیگر تلاش‌های فشرده واشنگتن برای منصرف‌کردن شرکت‌ها و بانک‌های اروپایی از معامله با ایران پرداخته است. به گزارش این روزنامه، مقامات وزارتخانه‌های دارایی و امور خارجه ایالات متحده در هفته‌های اخیر فشار بر کنسرن‌های نفت و گاز را تشدید کرده‌اند تا آنها از سرمایه‌گذاری در ایران خودداری کنند.

تلاش‌های فشرده آمریکا برای تشدید تحریم‌ها

استاندارد به گزارش روزنامه انگلیسی فایننشال تایمز استناد می‌کند که بر اساس آن مقامات آمریکایی با مدیران ارشد کنسرن‌هایی مانند رویال داچ شل، رپسول اسپانیا، و نیز شرکت‌های چینی و مالزیایی تماس گرفته و از ‌آنها خواهان قطع همکاری‌های خود با ایران شده‌اند. شل و رپسول در ژانویه گذشته برای فعالیت در حوزه گازی پارس جنوبی یک توافق ۴/۳میلیارد دلاری با ایران امضا کردند. قرار است این توافق تا بهار سال ۲۰۰۸ جنبه قطعی و قراردادی به خود بگیرد.

فشارهای آمریکا بر شرکت‌ها و کنسرن‌های یادشده ظاهراً بی‌تاثیر نمانده است. آقای استوارت لوی، معاون مدیرکل وزارت خارجه آمریکا در امر مبارزه با تروریسم و مسائل مالی فعالیت‌های تروریستی، در مصاحبه‌ای در لندن، از پاسخ مثبت شماری از شرکت‌ها به تقاضای آمریکا و تصمیم آنها به انصراف از فعالیت در ایران خبر داده است.

به نوشته فایننشال تایمز فشار آمریکا بر شرکت بزرگ فرانسوی توتال تا کنون تصمیم‌گیری این شرکت به سرمایه‌گذاری در ایران را با تاخیر مواجه کرده است. توتال قرار بود در باره سرمایه‌گذاری ۱۰ میلیارد دلاری خود در حوزه گازی پارس جنوبی ایران تا اواخر مارس گذشته تصمیم قطعی اتخاذ کند. فشارهای آمریکا اما این شرکت را در تصمیم‌گیری دچار ابهام کرده است. این در حالی است که جمهوری اسلامی برای جلوگیری از انصراف توتال به فعالیت درایران به این شرکت یک فرصت ۴ ماهه دیگر داده است تا تصمیم نهایی خود را اتخاذ کند.

نارضایتی محافل اقتصادی آلمان

فایننشال تایمز در ادامه گزارش خود می‌نویسد که تعدادی از نمایندگان کنگره آمریکا و به خصوص شماری از محافل اقتصادی و سیاسی در اروپا از نحوه برخورد واشنگتن در اعمال فشار بر شرکت‌های طرف قرارداد با ایران ابداً راضی نیستند. این نارضایتی قرار است در اجلاس مشترک رهبران آمریکا و اروپا در روز سی‌ام آوریل یکی از محورهای مذاکرات باشد.

در باره نارضایتی شماری از محافل اقتصادی و سیاسی اروپا‌ ازاعمال تحریم علیه ایران، فایننشال تایمز(چاپ آلمان) روز سه‌شنبه (24 آوریل) با ارائه گزارشی در سایت خود ، نمونه‌هایی از آلمان را مثال آورده است. دراین گزارش به این نکته اشاره می‌شود که همزمان با تشدید تحریم‌ها علیه ایران توسط اتحادیه اروپا، صاحبان سرمایه و محافل اقتصادی آلمان از این تحریم‌ها استقبال چندانی نکرده‌اند و آنها را شدیداً به زیان منافع خود ارزیابی می‌کنند.

بنا به گزارش یادشده، اتحادیه شرکت‌های تولید ماشین و تاسیسات آلمان (VDMA وی دی ام ا) با طرح انتقادهای شدید به تحریم ایران توسط دولت برلین، از این شکایت می‌کند که وصول میلیون‌ها یورو طلب شرکت‌های یادشده از ایران، به سبب تحریم‌ بانکی این کشور با دشواری و تعلیق مواجه شده است. مدیران وی دی ام ا در ادامه گفته‌اند:« این خطاست که تحریم‌ها همیشه صرفاً بر اساس مبنا و معیارهای سیاست خارجی ما تنظیم شوند و بعد هم دست‌اندرکاران اقتصاد کشور و وزارت اقتصاد مجبور باشند یک طرح اشتباه را به اجرا بگذارند.»

اتاق صنایع و بازرگانی آلمان نیز، به گزارش فایننشال تایمز، تحریم ایران را تنها در آلمان موجب از دست‌رفتن ۱۰هزار موقعیت شغلی می‌داند.

فایننشال تایمز سپس به شرکت اتوموبیل‌سازی دایملر- کرایسلر اشاره می‌کند که به سبب تقاضاها و فشارهای آمریکا تولید خود در تهران را به حالت تعلیق درآورده است. شرکت فولکس واگن نیز مونتاژ اتوموبیل در ایران را به میزان زیادی کاهش داده است.

ورای آلمان، فایننشال تایمز به یاد آورده است که بانک‌های انگلیسی بارکلیس و اچ اس بی سی و همچنین شرکت نفتی بریتیش پترولیوم نیز در ماه‌های اخیر به فعالیت خود در ایران پایان داده‌اند.

فشار مالی بر ایران از نظر محافل اقتصادی آلمان راه و شیوه اشتباهی است. هانس هسه، مدیر کل اتحادیه شرکت‌های ماشین و تاسیسات‌سازی آلمان در همین رابطه به فایننشال تایمز گفته است:

« وخیم‌تر کردن شرایط قطعاً راه اشتباهی است.»

بنا به ارزیابی شرکت‌های آلمانی تحریم مالی و بانکی ایران ، شرکت‌های این کشور را در جابه جایی بانکی میلیون‌ها یورو جهت پرداخت بهای کالاهای وارادتی با مشکل مواجه کرده است.

جمهوری اسلامی ظاهراً تلاش می‌کند مبادلات مالی برای امر واردات را از طریق بانک های دیگر خود که بر خلاف بانک صادرات و سپه هنوز مشمول تحریم نشده‌اند انجام دهد. ولی نشانه‌ها حاکی از آنند که واشنگتن به زودی بانک‌های مهم دیگر ایران مانند بانک ملی، بانک ملت و بانک تجارت را نیز در فهرست موسسات ایرانی مشمول تحریم‌ قرار خواهد داد.

«تحریم‌ها قابل پیش‌بینی بود»

به نوشته فایننشال تایمز، وزارت خارجه آلمان در واکنش به انتقادهای شرکت‌ها و محافل اقتصادی این کشور گفته است: « از مدت‌ها قبل بانک های ایرانی یادشده در معرض تحریم قرار داشته‌اند و کسی که رویدادها را تعقیب می‌کرده می‌توانسته دریابد که سرانجام کار به تحریم خواهد کشید. وزارت خارجه همه تلاش خود را به عمل آورد تا بستانکاران ایران را از ضرر و زیان‌های احتمالی برکنار بدارد. ولی دولت آمریکا تاکید و اصرار داشت که بانک سپه هم در فهرست موسسات مشمول تحریم قرار گیرد.... واشنگتن اینک نیز تمام تلاش خود را به عمل می‌آورد تا آلمان بیمه هرمس برای صادرات به ایران را متوقف کند.»

بنا به داده‌های اتاق بازرگانی و صنایع آلمان (DIHK)حجم صادرات آلمان به ایران در سال ۲۰۰۴ با یک کاهش ‌۶درصدی نسبت به سال گذشته، به ۴/۱۲ میلیارد یورو رسیده است. این رقم امسال نیز بنا به پیش‌بینی‌ها با تنزل بیشتری روبرو خواهد بود.

ح