در پی شلیک مرگبار یک سرباز آمریکایی در روز یک‌شنبه (۱۱ مارس/ ۲۱ اسفند) به غیرنظامیان افغان در جنوب افغانستان که به کشته شدن ۱۶ نفر از جمله ۹ کودک و سه زن منجر شد٬ رئیس‌جمهور آمریکا در تماسی تلفنی با همتای افغان خود از تعهد به کشف حقیقت خبر داد.

اوباما در گفت‌وگو با حامد کرزای از «احترام عمیق» خود به مردم افغانستان و تعهد واشینگتن برای کشف حقیقت و پاسخ‌گویی همه افراد مسئول سخن راند.

مشخصات سرباز آمریکایی که دست به این اقدام زده افشا نشده است. وی تا کنون تنها به عنوان یک گروهبان ارتش آمریکا معرفی شده که به صورت فردی چنین اقدامی را انجام داده است. وی پس از حمله مرگبار دستگیر شده و به پایگاهی در پنجوایی قندهار بازگردانده شده است. تحلیلگران می‌گویند این حادثه حضور نظامی آمریکا در افغانستان را با چالش‌های بیشتری همراه خواهد کرد.

افکار عمومی افغانستان در هفته‌های اخیر پس از انتشار گزارش‌هایی در مورد‎ "قرآن‌سوزی" در یک پایگاه آمریکایی به شدت برانگیخته شد. انتشار تصاویری از نسخه‌های نیمه‌سوخته قرآن در پایگاه بگرام در نزدیکی کابل، خشم مردم افغانستان را برانگیخت. گردهم‌آیی مردم خشمگین در چندین روز متوالی در سراسر این کشور به خشونت کشیده شد و حدود ۳۰ نفر کشته برجای گذاشت.

باراک اوباما روز گذشته در بیانیه‌ای حمله‌ی سرباز آمریکایی به غیرنظامیان افغان را «تراژیک و بهت‌آور» خواند و اعلام داشت: «این نشانگر شخصیت استثنایی ارتش ما و احترامی که ایالات متحده برای مردم افغانستان قایل است٬ نیست.»

لئون پانه‌تا٬ وزیر دفاع آمریکا٬ نیز در تماسی جداگانه با حامد کرزای از انجام تحقیقاتی کامل خبر داد.

به گزارش خبرگزاری‌های آلمان٬ گیدو وستروله٬ وزیر خارجه این کشور٬ نیز که در ریاض، پایتخت عربستان سعودی، به سر می‌برد، اقدام سرباز آمریکایی را «عمیقاً تکان‌دهنده» خواند. او خواستار آرامش٬ احتیاط و میانه‌روی شد.

واکنش مقام‌های افغان

حامد کرزای٬ رئیس‌جمهور افغانستان٬ در بیانیه‌ای حمله اتفاق افتاده در روز یکشنبه را محکوم کرد و آن را «غیرانسانی٬ عمدی و فراموش‌نشدنی» خواند. وی خواستار اجرای عدالت شد.

کرزای در بیانیه خود از ورود «نیروهای آمریکایی» به داخل خانه مردم سخن رانده است؛ موضوعی که به برخی از تحلیل‌ها در افغانستان در مورد فردی‌نبودن حمله نزدیک است. وی البته سپس در نطقی از اقدام «یک سرباز» سخن گفت.

به گزارش نیویورک تایمز٬ وزیر اقتصاد افغانستان نیز با پیش‌بینی تظاهرات در افغانستان تاکید کرده است که باید به کشتار روز یکشنبه به چشم یک اقدام فردی نگریست.

با این همه ناظران این حادثه را چالش جدیدی بر سر حضور نظامی آمریکا در افغانستان ارزیابی می‌کنند.

در یک نظرسنجی که از سوی واشینگتن پست و شبکه "ای بی سی نیوز" در آمریکا انجام گرفته و یکشنبه نتایج آن منتشر شد٬ ۵۵ درصد از پاسخ‌دهندگان بر این باورند که بیشتر افغان‌ها با آنچه آمریکا در افغانستان در تلاش است انجام دهد مخالف هستند.

۶۰ درصد پرسش‌شوندگان نیز گفته‌اند که جنگ در افغانستان «ارزش ندارد».

با نزدیک شدن هر چه بیش‌تر به انتخابات آتی ریاست‌جمهوری آمریکا که در نوامبر ۲۰۱۲ برگزار خواهد شد٬ انتقادات این چنینی می‌تواند برای دولت اوباما سرنوشت‌ساز باشد.

«ناتو به ادامه ماموریت خود پایبند است»

آندرس فوگ راسموسن٬ دبیر کل ناتو، نیز روز گذشته درباره حادثه افغانستان از شوک و غم سخن گفت. وی در بیانیه‌ای به بستگان و دوستان کشته‌شدگان و مردم و دولت افغانستان تسلیت گفت.

راسموسن پشتیبانی خود از تحقیقاتی که توسط ژنرال جان الن٬ رئیس نیروهای آیساف٬ انجام خواهد گرفت را اعلام کرد. وی در بیانیه‌اش آورده است: «ما قویاً بر ماموریت خود در جهت ساختن یک افغانستان قوی و پایدار با همراهی شرکای افغان خود٬ پایبند باقی خواهیم ماند.»

سفارت آمریکا در کابل به شهروندان خود در افغانستان هشدار داده است که یکی از تبعات کشتار روز یکشنبه «خطر شکل‌گیری احساسات ضد آمریکایی و تظاهرات در روزهای آینده است.»

قندهار یکی از مراکز اصلی فعالیت شورشیان طالبان به شمار می‌رود. نیروهای بین‌المللی آیساف که از ده سال پیش در افغانستان مستقر هستند، در هفته‌های اخیر بارها هدف حملات شورشیان طالبان قرار گرفته‌اند.

سه‌شنبه گذشته (۷ مارس/ ۱۷ اسفند) شش سرباز بریتانیایی در ولایت هلمند در جنوب افغانستان کشته شدند. خودروی این سربازان در پی برخورد با یک بمب کنارجاده‌ای منفجر شد. وزارت دفاع بریتانیا گزارش داد که در اثر این انفجار خودروی این سربازان به طور کامل منهدم شده و تمام سرنشینان آن کشته شده‌اند.

MZ/PB