رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا، باراک اوباما، روز جمعه (۲۹ مهر / ۲۱ اکتبر) جنگ عراق را خاتمه یافته اعلام کرد و از خروج کامل سربازان این کشور تا پایان سال جاری میلادی خبر داد. واشنگتن و بغداد سه سال پیش با امضای پیمانی توافق کردند که ارتش آمریکا تا ۳۱ دسامبر ۲۰۱۱ میلادی خاک عراق را به طور کامل ترک کنند. خروج نظامیان آمریکایی از عراق یکی از وعده‌های انتخاباتی اوباما بود.

پایان رسمی یک "جنگ احمقانه"

باراک اوباما پاییز سال ۲۰۰۲ گفته بود او با جنگ مخالفت اصولی ندارد، اما با "جنگ‌های احمقانه" موافق نیست. به نظر می‌رسد جنگ عراق به آن دسته از درگیری‌هایی تعلق دارد که اوباما ادامه‌ی آن را نابخردانه ارزیابی می‌کند. او در مبارزات انتخاباتی سال ۲۰۰۸ خاتمه دادن به حضور نظامی آمریکا در عراق را یکی از برنامه‌های خود پس از راه یافتن به کاخ سفید اعلام کرد. جورج بوش، رئیس جمهور پیشین آمریکا که فرمان حمله به عراق را صادر کرد نیز در واپسین سال ریاست جمهوری خود بر سر خروج نظامیان این کشور با بغداد به توافق رسیده بود.

پیشتر قرار بود پس از خروج سربازان آمریکایی پنج تا ده هزار نظامی آمریکا برای آموزش ارتش عراق در این کشور بمانند. هم اکنون ۳۹ هزار نظامی آمریکایی در عراق حضور دارند. واشنگتن پیش شرط آموزش نظامیان عراق را مصونیت نیروهای آمریکایی در برابر دستگاه قضایی محلی عنوان کرده بود. بغداد با این شرط مخالفت کرده است. به گزارش "واشنگتن پست" تا پایان سال جاری میلادی تنها ۱۵۰ سرباز آمریکایی در عراق باقی خواهند ماند که وظیفه‌ی تامین امنیت سفارت‌خانه ایالات متحده در بغداد را بر عهده خواهند داشت.

"تقویت دشمنان آمریکا به ویژه ایران"؟

پس از اعلام رسمی خروج سربازان آمریکا از عراق سیاستمداران جمهوری‌خواه باراک اوباما را به شدت مورد انتقاد قرار داده‌اند. سناتور جان مک‌کین تصمیم اوباما را "غم‌انگیز" و یک "پیروزی استراتژیک" برای دشمنان آمریکا به ویژه ایران خواند. به گزارش خبرگزاری فرانسه، مک‌کین می‌گوید نظامیان آمریکایی در بغداد به او گفته‌اند حضور نظامی این کشور در عراق پس از سال ۲۰۱۱ نیز ضروری خواهد بود.

منتقدان معتقدند خروج کامل از عراق دستاوردهای ایالات متحده در این کشور را به خطر می‌اندازد. جمهوری‌خواهان همچنین اعتقاد دارند با خروج آمریکا نفوذ ایران در عراق افزایش می‌یابد و ثبات منطقه به خطر می‌افتد. کاخ سفید و حزب حاکم دموکرات این نگرانی را بی‌مورد می‌دانند. دنیس مک‌دونا، از مشاوران امور امنیتی کاخ سفید، ایران را "ضعیف‌تر و منزوی‌تر" از آن می‌داند که واشنگتن نگران نقش آن در عراق باشد.

استقبال احمدی‌نژاد از تصمیم اوباما

محمود احمدی‌نژاد در یک گفتگوی تلویزیونی با شبکه سی. ان. ان. که متن آن روز شنبه ۳۰ مهر منتشر شد در مورد تصمیم اوباما گفت "این اقدام بسیار خوبی است و باید زودتر از این انجام می‌شد". به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دولت، احمدی‌نژاد در مورد تاثیر احتمالی خروج سربازان آمریکا بر روابط تهران و بغداد و پررنگ‌تر شدن نقش ایران گفته است: «ایران و عراق همواره رابطه‌ای ویژه و تاریخی با یكدیگر داشته‌اند و ... حضور یا عدم حضور نیروهای آمریكایی هیچ تاثیری در روابط ویژه و تاریخی دو كشور ندارد.»

ایران و عراق از ۱۳۵۹ بیش از هشت سال درگیر یکی از طولانی‌ترین جنگ‌های قرن بیستم بوده‌اند. محمود احمدی‌نژاد با اشاره به این رویارویی می‌گوید: «حتا جنگی كه صدام با حمایت غربی‌ها علیه ایران به راه انداخت نتوانست در روابط دو كشور خللی ایجاد كند.» این جنگ بیش از نیم میلیون قربانی گرفت و به ویرانی بخش‌های بزرگی از دو کشور انجامید. آمریکا تهران را متهم می‌کند که با حمایت از گروه‌های تروریستی و تحریک شیعیان تلاش دارد مانع برقراری ثبات و آرامش در این کشور شود. جمهوری اسلامی این اتهام‌ها را بی‌اساس می‌داند.

کاهش شدید درگیری‌ها در عراق

باراک اوباما گفته است پس از خروج سربازان آمریکایی از عراق نیز واشنگتن به بغداد یاری خواهد رساند و روابط "پایدار" میان دو کشور حفظ خواهد شد. لئون پانه‌تا، وزیر دفاع ایالات متحده، می‌گوید پس از پایان گرفتن ماموریت نظامیان آمریکایی گفتگو بر سر چگونگی آموزش نیروهای عراقی ادامه خواهد داشت.

جو بایدن، معاون اوباما، در حمایت از تصمیم واشنگتن خاطر نشان می‌کند، دولتمردان و گروه‌های عراقی در دو سه سال گذشته بیش از پیش آموخته‌اند که چگونه اختلاف‌های خود را از راه‌های مسالمت‌آمیز حل کنند. به گفته‌ی او، در سال ۲۰۰۸ هر هفته بیش از ۱۵۰۰ درگیری میان گروه‌ها و اقلیت‌های قومی و مذهبی در عراق به ثبت می‌رسید که این تعداد در سال جاری به کمتر از ۱۰۰ مورد در هفته کاهش یافته است.

"فصل جدید روابط عراق و آمریکا"

هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه ایالات متحده، روز شنبه (۳۰ مهر / ۲۲ اکتبر) گفته است، پس از خروج کامل سربازان آمریکایی از عراق نیز تلاش‌های واشنگتن برای ساختن آینده‌ی یک عراق "با ثبات، امن و دموکراتیک" مانند همیشه استوار خواهد ماند. او که از تاجیکستان دیدار می‌کند اظهار داشت، اکنون فصل جدیدی در روابط دو کشور آغاز خواهد شد.

زمانی که باراک اوباما به کاخ سفید راه یافت بیش از ۱۶۵ هزار نظامی آمریکایی در عراق بودند. از ماه مارس ۲۰۰۳ که جنگ در عراق آغاز شد تا کنون حدود ۴۴۰۰ سرباز آمریکایی جان خود را از دست داده‌اند. در درگیری‌های خشونت‌آمیز در ۸ سال گذشته بیش از ۱۱۵ هزار غیرنظامی قربانی شده‌اند. برآورد می‌شود این جنگ برای آمریکا تا کنون دست‌کم هزار میلیارد دلار هزینه داشته است.

BK/KG