واکنش‌ها به عذرخواهی مرتضوی از خانواده قربانیان کهریزک
۱۳۹۵ شهریور ۲۲, دوشنبه
سعید مرتضوی، دادستان سابق تهران، روز یکشنبه (۲۱ شهریور/ ۱۱ سپتامبر) در نامه‌ای به دادگاه رسیدگی به پرونده کهریزک از خانواده‌های محسن روح الامینی، محمد کامرانی و امیر جوادی‌فر، سه قربانی بازداشتگاه موقت کهریزک، "عذرخواهی" کرد.
این سه نفر از جمله صدها جوان معترضی بودند که در ناآرامی‌های تابستان ۸۸ بازداشت و به دستور سعید مرتضوی روانه بازداشتگاه موقت کهریزک شدند. این سه جوان زیر شکنجه مأموران انتظامی و امنیتی کشته شدند. مرتضوی همان زمان ادعا می‌کرد که آنها در اثر بیماری "مننژیت" جان خود را از دست داده‌اند.
بعدها برای جلوگیری از افشا حقایق مربوط به شکنجه و بدرفتاری ماموران پلیس در کهریزک، رامین پوراندرجانی، پزشک وظیفه بازداشتگاه کهریزک، توسط عوامل مرتضوی و مقام‌های انتظامی و امنیتی به قتل رسید. دکتر پوراندرجانی سه قربانی کهریزک را معاینه کرده و از راز کشته‌شدن آنها آگاه بود.
سعید مرتضوی بعدها از مقام خود عزل شد و با شکایت خانواده‌های روح‌الامینی، کامرانی و جوادی‌فر با اتهام‌هایی چون "معاونت در قتل"، "بازداشت غیرقانونی" و "گزارش خلاف واقع" در برابر دادگاه قرار گرفت.
بیشتر بخوانید: سعید مرتضوی از بازماندگان وقایع کهریزک عذرخواهی کرد
او در نامه خود به ریاست دادگاه نوشته است: «اینجانب به عنوان دادستان وقت تهران در پیشگاه خداوند و وجدان خود از وقوع این حادثه هولناک اگرچه خداوند باریتعالی عالم است، در شکل‌گیری آن هیچ عمدی نبوده، ابراز شرمندگی می‌کنم.»
تصویر نامه سعید مرتضوی به ریاست و هیئت قضات شعبه ۲۲ دادگاه تجدیدنظر استان تهران روز گذشته در وبسایت‌های خبری مختلف منتشر شده بود. در این تصویر به خوبی دیده می‌شود که سعید مرتضوی در بند چهارم نامه خود روی عبارت "و هیچ نقشی نداشته‌ام" خط کشیده است.
واکنش‌های متفاوت
نامه عذرخواهی مرتضوی واکنش‌های متفاوتی را برانگیخت. شمار زیادی از ایرانیان در شبکه‌های اجتماعی دراین باره اظهار نظر کرده‌اند. برخی نوشته‌اند: «عذرخواهی مرتضوی از جنایات کهریزک از سر پشیمانی و ندامت نیست و علت را در پرونده‌های سنگین چپاول و اختلاس دادستان سابق بجویید. معامله‌ای در میان است.»
برخی دیگر نامه‌ی مرتضوی را "یکجور بازی با احساسات مردم" تلقی کرده‌اند: «عذرخواهی یه هفته بعد، یه ماه بعد، یه سال بعد! این عذرخواهی جز تازه کردن داغ خانواده‌هاشون و مردم دردی را دوا نمی‌کنه.»
برخی دیگر نوشته‌اند که مرتضوی از حادثه کهریزک متاسف نیست و نامه او کوششی برای فرار از مجازات و تاثیرگذاری بر رأی دادگاه است: «طرف عاقل بوده نشسته سبک سنگین کرده دیده چرا الکی دویست[میلیون] تومن دیگه بدم به دادگاه؟! یه عذرخواهی صوری می‌نویسم و تبرئه و تمام!»
یکی از کاربران نیز نوشته است: «الان پورمحمدی به مرتضوی زنگ می‌زنه می‌گه بدبخت اگه جای عذرخواهی می‌گفتی دستور خدا رو اجرا کردم شبها راحت می‌خوابم مثل من وزیری چیزی می‌شدی.»
اشاره این کاربر به واکنش مصطفی پورمحمدی، وزیر دادگستری دولت روحانی، به انتشار فایل صوتی آیت‌الله منتظری است. پورمحمدی به عنوان یکی از اعضای "کمیته مرگ" در اعدام صدها جوان زندانی در سال ۶۷ نقش داشت. او دو هفته پیش درباره نقش خود در این اعدام‌ها گفت: «افتخار می‌کنیم دستور خدا را درباره منافقین اجرا کردیم.»
آذر منصوری، از فعالان اصلاح‌طلب و عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت ایران، در یادداشتی در شبکه تلگرام عذرخواهی سعید مرتضوی را مثبت ارزیابی کرده است.
خانم منصوری در یادداشت خود با عنوان "در ستايش عذرخواهی" نوشته است: «فارغ از اینکه در نهایت دستگاه قضایی کشور چه رایی برای او صادر کند و فارغ از اینکه او با چه انگیزه و نیتی دست به این اقدام زده است، و فارغ از اینکه خانواده‌های این شهدا و آسیب دیدگان دیگر چه قضاوتی راجع به او داشته باشند، نفس این اقدام او، حتی پس از ۷ سال از سپری شدن این فاجعه و قبول خطاها و اشتباهاتی که رخ داده، به نظرم یک اقدام مثبت و اگر نگوییم بی‌سابقه، کم سابقه است.»
این فعال سیاسی می‌افزاید: «این عذرخواهی و طلب بخشش و توصیه به همکیشان خود، برای اجتناب از تکرار چنین اشتباهات بزرگی، می‌تواند خود یک تجربه و درسی بزرگ برای همه کسانی باشد که به ازای مسئولیتی که به آنان واگذار شده است، به تکلیف انسانی، دینی و اخلاقی خود عمل کنند.»
عذرخواهی یعنی پذیرش نقش خود
علی هنری، یکی از کاربران توییتر، در این زمینه نوشته است: «طلب بخششِ مرتضوی به معنی پذیرش نقشش در فاجعه است. حال حکم اوست که عزم حکومت در عدم تکرار فجایع مشابه و عیار عدالت قوه قضاییه را مشخص می‌کند.»
حسین رونقی ملکی، فعال دانشجویی و وبلاگ‌نویس که پس از حوادث ۸۸ سال‌ها زندانی بود، در توییتی نوشت: «یکسال بخاطر روایت فاجعه کهریزک حکم گرفتم. می‌گفتن دروغ گفتید و سیاه‌نمایی کردید. امروز مرتضوی همان‌ها را تایید کرد.»
رونقی افزوده است: «وقتی سال ۸۸ در بند ۷ زندان اوین عباس بیگدلی فاجعه کهریزک را به هیئت بازرسی نمایندگان مجلس توضیح می‌دهد قدرت‌الله علیخانی از هوش می‌رود.»
بیشتر بخوانید: سعید مرتضوی: قاعدتا در پرونده کهریزک تبرئه شده‌ام
"پرشین بانو"، کاربر دیگر در توییتر نوشت: «محمد داوری و مهدی محمودیان، روزنامه‌نگاران پیگیر فاجعه کهریزک با حکم ۵ سال زندانی شدند و مهدی کروبی افشاگر کهریزک هنوز در حصر خانگی است.»
مهدی محمودیان از روزنامه‌نگارانی است که نقش به سزایی در افشای جنایات و فجایع رخ داده در بازداشتگاه کهریزک داشت. او نخستین کسی است که پس از انتخابات درباره اعمال روش‌های غیرانسانی و غیرقانونی با متهمان در این بازداشتگاه، اطلاع‌رسانی کرد. او در شهریور ۸۸ بازداشت شد و حدود سه ماه از بازداشت خود را در انفرادی سپری کرد. محمودیان در اوایل سال ۸۹ به پنج سال زندان محکوم شد.
محمد داوری، دیگر روزنامه‌‌نگاری بود که به دلیل نقش‌اش در افشاگری‌های حوادث رخ داده در کهریزک سال‌ها زندانی شد. کاربری در توییتر نوشت: «محمد داوری پنج سال به جرم مصاحبه با قربانیان کهریزک در زندان بود. عذرخواهی مرتضوی جوانی‌اش که در زندان سوخت را برمی‌گرداند؟»
واکنش دختران موسوی
نرگس موسوی، یکی از دختران میرحسین موسوی و زهرا رهنورد، در واکنش به نامه مرتضوی در توییتر نوشت: «کهریزک عذرخواهی و ابراز شرمندگی نمی‌شناسد.»
نرگس موسوی افزوده است: «قرن‌ها هم که رد شود این فاجعه فراموش ایران نمی‌شود. در کنار خانواده‌های داغدار، حفره سیاهی که در عواطف ما ایجاد شد پر نمی‌شود.... و امروز با ابراز شرمندگی متهم فاجعه کهریزک دوباره داغ تازه شد...»
زهرا موسوی، دختر دیگر میرحسین موسوی، در یادداشتی با عنوان "عذرخواهی خوب است اما اتفاقات کهریزک عمدی بود" نوشت: «کشته‌شدگان کهریزک در اسارت و عامدانه شهید شدند آن وضع اتفاق و سهو نبود و حتی خواندن وصف آنچه بر آنها گذشت هم طاقت‌فرساست.»
به نظر زهرا موسوی عذرخواهی به‌طور کلی خوب است، "اما در مورد جان انسان‌ها آیا واکنش صاحبان آن چشم‌های غمناک که مادران و پدران و خانواده‌های شهدا هستند به پوزش چیست؟"
در ادامه یادداشت دختر میرحسین موسوی آمده است: «سوای اینکه پوزش آیا می‌تواند حکم قضا را تغییر بدهد یا نه و اینکه چطور می‌شود از تکرار این حوادث تلخ ممانعت کرد - واکنش آنان [خانواده‌های قربانیان] هر شکل که باشد ببخشند یا نبخشند، فطری‌ترین شکل ممکن است و حق شخص خود آنان.»