کنفرانس خبری مشترک وزیر دادگستری ایالات متحده و رئیس اف‌بی‌آی که در آن کلیات طراحی توطئه‌ای برای ترور سفیر عربستان در واشنگتن مطرح شد، رویدادی است که پی‌آمدهای سیاسی گسترده‌ای خواهد داشت. واکنش‌های سیاسی و دیپلماتیک به خبرهای پیرامون این ماجرا، با سرعت بالایی در جریان است.

به گفته‌ی مقام‌های آمریکایی، این توطئه که قرار بود توسط عوامل نیروی قدس، شاخه برون‌مرزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، اجرا شود، نشان دیگری از حمایت آشکار جمهوری اسلامی از ترور در خارج از مرزهای ایران است.

این نخستین بار است که دولت ایران رسما در یک دادخواست قضایی، متهم به تلاش برای اقدام تروریستی در خاک آمریکا شده است.

طرح خنثی‌شده یک و نیم میلیون دلاری موسوم به «عملیات شورلت» برای ترور مقام سعودی که گفته می‌شود قرار بود با مشارکت برخی از عوامل کارتل‌های مکزیکی قاچاق مواد مخدر انجام شود، به اعتقاد برخی از کارشناسان و ناظران سیاسی، ممکن است آتش اختلافات میان ایران و عربستان سعودی را شعله‌ور کند.

بخوانید: ایران به "طراحی توطئه تروریستی در آمریکا" متهم شد

روزنامه نیویورک‌تایمز نوشته است «ایران و عربستان، دو رقیب و بازیگر کلیدی در صحنه سیاست خاورمیانه‌اند که گاه رقابت این دو  به تخاصم هم کشیده است.» اختلافات دو کشور، پس از تحولات سریع و خیره‌کننده سیاسی در جهان عرب، شدت گرفته و اکنون به نظر می‌رسد که اوج بگیرد.

سایمون هندرسون، نویسنده مجله فارین پالسی معتقد است این رویداد «جنگ سرد میان ایران و عربستان را داغ‌تر خواهد کرد.»

هیلاری کلینتون، وزیر خارجه آمریکا، ساعاتی پس از انتشار خبرهای اولیه پیرامون این ماجرا، در گفت‌وگو با خبرنگاران اعلام کرد  که این اقدام «منجر به انزوای بیشتر ایران خواهد شد.» به اعتقاد او کشف و خنثی‌سازی این توطئه، دستاورد بزرگ نیروهای اطلاعاتی و امنیتی آمریکا بوده است.

او همچنین گفت: «ایالات متحده تلاش می‌کند تا با هم‌فکری دوستان و هم‌پیمانان خود در سراسر جهان، به زودی پیام محکم و قاطعی برای ایران ارسال کند.» سخنان خانم کلینتون، احتمالا سرآغاز دور جدیدی از تحریم‌های شدید بر ضد جمهوری اسلامی و مقامات ارشد آن خواهد بود.

در پی سخنان هیلاری کلینتون، وزارت خارجه آمریکا نسبت به احتمال متمرکز شدن طرح‌های تروریستی ایران بر منافع این کشور در سراسر جهان هشدار داد و اعلام کرد که طرح خنثی شده ایران برای ترور در خاک آمریکا، ممکن است به شکل‌های دیگر علیه دیپلمات‌های کشورهای دیگر که متنقد حکومت جمهوری اسلامی هستند، اجرا شود. این هشدار تا ۱۱ ژانویه سال آینده میلادی برقرار خواهد بود.

واکنش مقام‌های ایرانی

در یکی از واکنش‌های رسمی مقامات ایرانی به این موضوع امنیتی، علی‌اکبر جوان‌فکر، مشاور ارشد رئیس‌جمهور ایران، در گفت‌وگو با شبکه خبری سی‌ان‌ان، خبرهای پیرامون این موضوع را «ساختگی و بر اساس سناریویی کودکانه» خواند.

پیش‌تر رامین مهمان‌پرست، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی هم با محکومیت هرگونه عملیات تروریستی، ادعاهای مقامات آمریکایی را «رفتاری نخ‌نما و مبتنی بر سیاست‌های خصمانه آمریکایی- صهیونیستی از سوی دشمنان اسلام و منطقه» خوانده بود.

محمد خزاعی، سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل در نامه‌ای به بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل اتهام‌ها در مورد دست داشتن ایران در توطئه برای ترور یک دیپلمات خارجی در واشنگتن را رد کرد. خزاعی در نامه‌اش نوشت: «هرکشوری می‌تواند، کشورهای دیگر را با چنین داستان‌های جعلی متهم کند.»

سفیر جمهوری اسلامی در سازمان ملل در نامه‌اش تاکید کرده «جمهوری اسلامی ایران نسبت به عواقب این سناریوی خطرناک هشدار می‌دهد و معتقد است ادامه چنین سیاست‌های تفرقه‌افکنانه‌ای تاثیرات وخیمی بر صلح و امنیت بر جای خواهد گذاشت.»

روزنامه نیویورک‌تایمز به نقل از سفارت عربستان در واشنگتن نوشته است که این اقدام ایران «نقض آشکار نرم‌ها، استانداردها و کنوانسیون‌های بین‌المللی، و در تضاد با اصول انسانی است.»

این پرونده تا کنون دو متهم مشخص دارد که یکی از آنها به نام منصور ارباب‌سیار، شهروند ۵۶ ساله ایرانی-‌آمریکایی است که در صورت اثبات جرم‌اش در دادگاه، ممکن است برایش حکم حبس ابد صادر شود.

گفته می‌شود غلام شکوری، دیگر متهم این پرونده که اکنون در ایران به سر می‌برد، از مقامات ارشد سپاه پاسداران ایران است و با منصور ارباب‌سیار نسبت خانوادگی دارد. او از چندی پیش در فهرست تحریم‌های آمریکا علیه ایران قرار گرفته بود.

نیروی قدس، متهم اصلی و آماج حملات

نیروی قدس، شاخه برون‌مرزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است که اگرچه اطلاعات و جزئیات رسمی چندانی درباره آن موجود نیست، اما از دیرباز به نقش‌آفرینی نظامی در خارج از مرزهای ایران و حمایت از ترور در کشورهای گوناگون، از افغانستان و پاکستان گرفته تا عراق و سوریه و لبنان، متهم بوده است.

این نخستین بار است که گفته می‌شود عوامل نیروی قدس، کسی را در خاک آمریکا هدف حملات خود قرار داده‌اند.

خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه پاسداران، نیز با انتشار خبرها و گزارش‌های گوناگون، تلاش کرده تا نقش ایران در طرح «ترور خنثی‌شده» را انکار کند. این خبرگزاری با انتشار عکس «منصور ارباب‌سیار» مدعی شده که او «۱۰ سال پیش به جرم دزدی توسط پلیس نیویورک دستگیر شده است.»

خبرگزاری فارس، موضوع ترور عادل الجبیر، سفیر عربستان در واشنگتن را بخشی از سناریوی کلی آمریکا برای «عقده‌گشایی سیاسی خود علیه سپاه پاسداران» خوانده است.

عادل الجبیر ۴۹ ساله، از سال ۲۰۰۷ تا کنون به‌عنوان سفیر عربستان در آمریکا مشغول به کار بوده و به‌خاطر نقشی که پس از ۱۱ سپتامبر ایفا کرده، شخصیت شناخته‌شده‌ای در صحنه‌ی سیاسی آمریکا محسوب می‌شود.

آن‌طور که در گزارش روزنامه کریستین ساینس مانیتور آمده، عادل الجبیر همان شخصیتی است که بر اساس اسناد محرمانه منتشر شده در ویکی‌لیکس، در گفت‌وگو با مقامات نظامی آمریکایی، با اشاره به تحرکات ایران، از آنها خواسته بود که «سر این مار را قطع کنند.»

به نظر می‌رسد منظور او از این گفته‌ها، درخواست حمله نظامی به ایران و سرنگونی حکومت آن بود. در بحبوحه افشاگری‌های ویکی‌لیکس، این خبر بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های فارسی‌زبان داشت.

ماسیمو کالابرسی، ستون‌نویس مجله تایم می‌نویسد با توجه به نزدیک بودن انتخابات ریاست‌جمهوری در آمریکا، به نظر می‌رسد دولت اوباما باید اقدامات جدی‌تری برای تنظیم و تدوین سیاست‌های خود در قبال ایران انجام دهد، زیرا جمهوری‌خواهان به زودی او را متهم به ملایمت بیش از حد با ایران خواهند کرد و چنین اقداماتی از سوی ایران، به اعتقاد آنان نتیجه نرمش بیش از حد اوباما در برابر سیاست‌های تهاجمی ایران است. حالا همه‌چیز به شدت و حدت واکنش دولت دموکرات باراک اوباما به این «توطئه تروریستی» بستگی دارد.

EN/MM