واکنش‌‌ها به مناظره؛ "از کوزه همان برون تراود که در اوست"
۱۴۰۰ خرداد ۱۵, شنبه
کیفیت برنامه و شیوه مجادله هفت کاندیدا، بحث محوری کاربران شبکه‌های اجتماعی شده است. شماری ابراز تاسف کرده‌اند که چنین کسانی معرف جامعه ایران باشند. حامیان رئیسی مشغول همرسانی تصویر مدرک دانشگاهی او هستند.
عکس: Asr Iran, Tasnim, Fararu
تبلیغات
ادبیات غیربهداشتی و متلک‌های سنگینی که در مناظره تلویزیونی کاندیداهای انتخابات رد و بدل شد، در شبکه‌های اجتماعی بازتاب وسیعی داشته است. اظهارنظرها عموما در باره ارزیابی شخصیت، سطح استدلال و فقدان کاریزمای شرکت‌کنندگان است، یا تمجید و تقبیح مهرعلیزاده و سخنی که در باره سواد رئیسی گفت.
پروانه سلحشوری، نماینده سابق مجلس، مناظره را یک "مشاجره سخیف" خوانده و از تقلیل سطح جامعه به ریاست جمهوری یکی از کاندیداها ابراز تاسف کرده است. او نوشت که بازنده بزرگ مناظره مردم ایران بودند.
نفیسه آزاد، پژوهشگر جامعه‌شناسی شهری نوشت: «صحنه نمایش بضاعتِ کارگردان است نه لیاقتِ تماشاچیان.»
در حالی که گروهی از هواداران رئیسی سرگرم همرسانی تصویر مدرک دانشگاهی او هستند، تعداد دیگری عنوان کرده‌اند که خامنه‌ای نیز بیش از هشت کلاس درس نخوانده است. چند نفر هم حرف مهرعلیزاده به رئیسی را به چالش کشیده و گفته‌اند آیا او جرات دارد سواد خامنه‌ای را یادآوری کند و بپرسد آیا با این سطح تحصیلات، صلاحیت اداره کشور را دارد؟
شماری نوشته‌اند که تحقیر رئیسی، به ضد خود تبدیل خواهد شد و حامیان او را متحدتر می‌کند. حسن اسدی زیدآبادی روزنامه‌نگار و پژوهشگر حقوق بشر و بین‌الملل می‌گوید حرف مهرعلیزاده به رئیسی حاصلی جز مظلوم شدن او ندارد. او در نقد مهرعلیزاده نوشت: «نمی‌توونم این رو نگم... جلیلی یا رئیسی من را خشمگین نمی‌کنند چون همینی هستند که بوده‌اند ولی مهرعلیزاده کاملا روی اعصاب من است. کاملا فیک. عروسک نمایشنامه با حرف‌هیی که به دهانش نمی‌اید. به هر چیزی نوک می‌زند. خاتمی، شهریار، پز مدرک...»
بی‌توجهی کاندیداها به موضوع کرونا یا سیاست خارجی نیز مورد توجه کاربران بوده است. امیر رشیدی، کارشناس امنیت اینترنت نوشت: «بیشتر از ۸۰هزار نفر از کرونا در ایران کشته شدند و این عدد اونقدر برای نامزدها بزرگ نبود که یک خط فقط یک خط برنامه بدهند برای کرونا.»
او در باره مدعای رئیسی که از دو میلیون فالوئر در توییتر حرف زد، نموداری ارائه داده که نشان می‌دهد شبکه ارتباطی او دامنه‌دار نیست.
عباس عبدی، تحلیلگر سیاسی و روزنامه‌نگار توییت کرد: «رد صلاحیت همیشه بوده. در عین حال از میان تایید شدگان فردی پیدا می‌شد که بشود به او رای داد. ولی این بار این روزنه را هم بستند. معلوم نیست چطور این گزینه‌ها تایید شده‌اند. آیا اینها معرف جامعه ایران هستند؟» او در توییت بعدی نوشت: «انتظار بهتر داشتن توقع بیهوده‌ای است از کوزه همان برون تراود که در اوست.»
عبدی هم مانند تنی چند از کاربران شبکه‌های اجتماعی این پرسش را مطرح کرده که چرا کاندیداها در باره مذاکرات وین حرفی نزدند.
تعداد زیادی از کاربران توییتر به ارزیابی شرکت‌کنندگان پرداخته‌اند. بسیاری، همتی و مهرعلیزاده را "پدیده" و قاضی‌زاده هاشمی و جلیلی را "نخودی" نامیده‌اند. بعضی در باره چهره متفاوت محسن رضایی شوخی کرده و از جمله نوشته‌اند که "به دلیل تزریق بوتاکس" بود که بغض کرد اما نتوانست گریه کند.
کاربری مناظره را به بازی ۲-۱-۴ تشبیه کرده و نوشته است: «محسن یه نفری اتک می‌زد.»
احسان عبدل تبریزی، پژوهشگر تاریخ و زندانی سیاسی سابق در توصیف فضای مناظره نوشت: «یکی از برداشت‌های من از اولین مناظره این بود که بیشتر از نیمی از کاندیداها از پرت و پلا شروع می‌کردند و به هارت و پورت می‌رسیدند.»
هواداران رئیسی و کاندیداهای اصولگرا، عمدتا به همتی و مهرعلیزاده تحت عنوان "بی‌اخلاق‌ترین" کاندیداها تاخته‌اند. شماری نیز ترکی حرف زدن این دو برای جلب آرای آذری زبان‌ها و جنبه نمایشی امر را دست انداخته‌اند. تعدادی از کاربران ترک زبان از هر دو اعلام برائت کرده‌اند.
چند نفر نیز متلک مهرعلیزاده به رئیسی را به خودش برگردانده و مشاغل و مقام‌های مختلف او را فهرست کرده‌اند.
تعدادی هم در استقبال از کنایه زاکانی به همتی گفته‌اند بهتر است او نوبل شیمی‌اش را بگیرد و از ادامه کار انصراف بدهد.
استصواب جنجالی؛ هفت کاندیدای مورد تایید کیستند؟
انتخابات ۱۴۰۰ سردترین انتخابات عمر جمهوری اسلامی است و برنده و بازنده آن برای افکار عمومی یکسان. حذف معتمدان نظام اما فصل تازه از کشمکش‌های جناحی را نشان می‌دهد. رئیسی در صدر کاندیداهاست؛ نامی آشنا برای زندانیان سیاسی.
عکس: Aftabnews
ابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضاییه و قاضی احکام اعدام در دادگاه‌های تابستان ۶۷ دومین خیز برای رفتن به پاستور را برداشته است. او در انتخابات دوره قبل رقیب روحانی بود و ۱۷ میلیون رای آورد. خبرگزاری فارس پیشاپیش با انتشار تصویری ترکیبی از هفت نامزد، به استقبال ریاست جمهوری رئیسی رفت؛ پوستری که عکس رئیسی متمایزتر و بزرگتر از سایرین است.
عکس: yjc
ده سال تلاش سبزوار رضایی میرقائد برای ورود به پاستور. محسن رضایی در میان کاندیداها از همه مسن‌تر است؛ ۶۷ سال دارد، برای سومین مرتبه نامزد شده و عنوان دکتر سرلشگر پاسدار را یدک می‌کشد. دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام و مدرس دانشگاه امام حسین، ۱۶ سال فرمانده کل سپاه پاسداران بوده و واحد اطلاعات سپاه را پایه‌گذاری کرده است.
عکس: Daynews
سعید جلیلی ۵۶ سال دارد. دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی، عضو فعلی مجمع تشخیص مصلحت نظام برای دومین مرتبه کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری شده است. در فاصله سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۳۸۹ که او مسئولیت مذاکرات اتمی را بر عهده داشت، سه قطعنامه علیه ایران در شورای امنیت به تصویب رسید. جلیلی یک پای خود را در جنگ از دست داده و اینک "نماینده رهبری در شورایعالی امنیت ملی" است.
عکس: picture alliance / AP Photo
علیرضا زاکانی ۵۶ ساله، نماینده مردم قم در دوره‌های هفتم، هشتم، نهم و یازدهم و رئیس کنونی مرکز پژوهش‌های مجلس. این منتقد سرسخت برجام که در رشته پزشکی هسته‌ای تحصیل کرده، در سومین تلاش برای انتخابات ریاست جمهوری از سد شورای نگهبان گذشته است. صلاحیت او در سال‌های ۱۳۹۲ و ۱۳۹۶ تایید نشده بود. زاکانی می‌گوید برای "مقابله با اشرافیت سیاسی" و کسانی به میدان آمده که داعیه "دولت سوم روحانی" را در سر دارند.
عکس: FARS
در میان هفت کاندیدا، سید امیرحسین قاضی زاده هاشمی واجد دو ویژگی است: کمترین سن و طویل‌ترین اسم. این پزشک گوش و حلق و بینی ۵۰ ساله است و برای اولین مرتبه در انتخابات ریاست جمهوری شرکت می‌کند. سوابق اجرایی او در نمایندگی چهار دوره مجلس و ریاست دانشکده پزشکی سمنان خلاصه می‌شود. قاضی‌زاده هاشمی عضو جبهه پایداری است و روز ثبت‌نام، با دختر ۲۰ ساله‌اش به وزارت کشور رفته بود.
عکس: TASNIM
عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی ۶۴ سال دارد و برای اولین مرتبه در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کرده است. جزو معدود کسانی که از دولت پنجم به بعد، در همه کابینه‌ها سمت‌های کلیدی داشته اما بی‌حاشیه بوده است. دوازده سال رئیس کل بیمه مرکزی ایران بوده و پنج سال معاون سیاسی صدا و سیمای جمهوری اسلامی. او در رشته اقتصاد درجه دکترا دارد و تحصیلات تکمیلی خود را در دانشگاه لندن به پایان برده است.
عکس: eghtesadonline
محسن مهر علیزاده، رئیس فدراسیون ورزش‌های زورخانه‌ای و تنها کاندیدای اصلاح‌طلب از حزب "راه ملت". استاندار خراسان در دولت اول خاتمی، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان تربیت بدنی در دولت دوم خاتمی، استاندار اصفهان در دولت روحانی. مهرعلیزاده در سال ۱۳۸۴ نیز کاندیدا بود و بین هفت نامزد، نفر هفتم شد. صلاحیت او اما برای انتخابات ۱۳۹۴ تایید نشد.
عکس: basijpress
رد صلاحیت علی لاریجانی با کارنامه طویلی از مناصب اجرایی چون وزارت ارشاد، ریاست صداوسیما، ریاست مجلس و دبیری شورایعالی امنیت ملی، بیش از همه با شگفتی همراه شد. شماری او را رقیب اصلی ابراهیم رئیسی می‌دانستند و حتی پیش‌بینی کرده بودند که انتخابات با رقابت فشرده آنها به دور دوم کشیده شود. او در بیانیه‌ای اعلام کرد که برای رفع مشکلات "عزمی راسخ" داشت اما "راضی به رضای الهی" است.
عکس: Atta Kenare/AFP
اسحاق جهانگیری، معاون اول روحانی در زمان اعلام کاندیداتوری در توییتر نوشته بود: «در میان دولت‌های دهه‌های اخیر، دولت من به دولت آقای خاتمی شباهت بیشتری خواهد داشت، اما با استفاده از تجربه‌های انباشته در ایران و جهان مرحلهٔ نوینی از اصلاحات راهگشا را آغاز خواهد کرد.» او بعد از رد صلاحیت در بیانیه‌ای ابراز امیدواری کرد که جمهوریت نظام، منافع ملی و آینده ایران فدای مصالح آنی سیاسی نشود.
عکس: Fatemeh Bahrami/AA/picture alliance
رد صلاحیت احمدی‌نژاد قابل پیش‌بینی بود اما رئیس دولت‌های نهم و دهم در زمان ثبت‌نام گفت اگر تایید نشود، انتخابات را قبول نخواهد داشت و در آن شرکت نمی‌کند. سخنی بی‌سابقه از سوی یک مقام عالی که عبور از "خط قرمز نظام" و دعوت هوادارانش به تحریم تلقی شد.
عکس: Vahid Salemi/dpa/AP/picture alliance
پیش‌بینی می‌شود که انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ کمترین میزان مشارکت رای‌دهندگان در عمر جمهوری اسلامی را داشته باشد. خانواده کشته‌شدگان آبان و قربانیان سرنگونی هواپیمای اوکراینی، جامعه فرهنگیان، بازنشستگان، کارگران و بسیاری از کنشگران مدنی و سیاسی اعلام کرده‌اند که انتخابات را تحریم می‌کنند.
