وزیر امور خارجه‌ی عربستان سعودی چندی پیش به روشنی اعلام کرد که اقدامات کوچک برای عادی‌سازی روابط میان اسرائیل و کشورهای عربی، صلحی پایدار میان فلسطینیان و اسرائیل برقرار نمی‌کند. و باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا، دقیقا همین خواست را از اعراب دارد. او می‌خواهد اعراب با اقداماتی مثبت راه را برای تثبیت صلح و خروج اسرائیل از اراضی اشغالی هموار سازند.

خواست عام اعراب

چندین ماه است که در کاخ‌ها و مراکز تصمیم‌گیری کشورهای عرب، مشورت بر سر چگونگی واکنش به خواست اوباما در جریان است. چندی پیش ولیعهد بحرین در مقاله‌ای در روزنامه‌ی "واشنگتن پست" آمریکا در همین رابطه نوشت که در اسرائیل هنوز کوششی برای نشان دادن خواست اعراب برای تامین صلح پایدار با اسرائیل انجام نشده و مردم این کشور هنوز از کوشش‌های کشورهای عرب در این زمینه خبری ندارند. او در ادامه گفت که همه‌ی کشورهای عرب در برابر تامین صلحی پایدار با اسرائیل خواستار آنند که سرزمین‌های اشغالی بازپس داده شوند، شرایط برای تاسیس کشور فلسطین مهیا گردد و راه‌حلی عادلانه برای مشکل آوارگان فلسطینی ارائه گردد.

سیاست گام به گام، موافقان و مخالفانش

آمریکا از کشورهای عرب می‌خواهد تا برای حل نهایی مشکل‌شان با اسرائیل گام به گام در جریان عادی‌سازی روابط حرکت کنند. از جمله اقداماتی که می‌توانند به این روند کمک رسانند، باز کردن دفترهای تجاری کشورهای عربی و اسرائیل یا اجازه‌ی پرواز هواپیماهای اسرائیل (ال آل) از حریم هوایی کشورهای عرب است.

اگرچه بعضی کشورهای عرب علاقمند به اجرایی کردن این طرح هستند، بسیارند کشورهایی که در جهت تحریم اسرائیل گام برمی‌دارند و هر گونه نزدیکی به اسرائیل را مردود می‌شمارند. معین ربانی، ژورنالیست اهل عمان در این مورد می‌گوید، هر کشوری که عادی‌سازی روابط با اسرائیل را آغاز کند، فقط به منافع خود می‌اندیشد و به فکر کشورهای دیگر عرب نیست. او در ادامه می گوید: «در ابتدا قرار بود که در ازای این اقدامات اعراب، اسرائیل هم طرح شهرک‌سازی خود را متوقف کند، اما اکنون کشورهای عرب باید در مقابل شهرک‌سازی محدود اسرائیل این همه امتیاز به اسرائیل بدهند. اسرائیل باید احمق باشد که اراضی اشغالی را آزاد کند، وقتی می بیند، کشورهای عرب بدون چشم‌داشت به هر اقدامی برای تامین صلح دست می‌زنند.»

نظرخواهی‌ها نشانگر آنند که مردم کشورهای عرب ‌نظری مثبت نسبت به اوباما دارند. بسیارند شهروندان عربی که فکر می‌کنند او خواستار پایان درگیری‌ها میان فلسطینیان و اسرائیل است. اما مخالفانی چون ربانی از تجربه‌های منفی گذشته می‌گویند و این اقدامات را سرابی برای تحقق صلح ارزیابی می‌کنند. ربانی در این مورد می‌گوید: «همه گونه تجربه در این مورد وجود دارد. ابتدای دهه‌ی ۱۹۹۰ اعراب سعی در عادی‌سازی روابط با اسرائیل کردند. نتیجه‌اش چه بود؟ اسرائیل طرح شهرک‌سازی را ادامه داد و بسیاری فلسطینیان را هم کشت. به همین جهت است که باید گفت که چنین اقداماتی هیچ نتیجه‌ای ندارند. عادی‌سازی روابط فقط در صورت تخلیه‌ی اراضی اشغال شده باید انجام شود.»

اگرچه عربستان سعودی هنوز به‌طور کامل موافق این طرح نیست، اما به کشورهای حاشیه‌ی خلیج فارس چراغ سبز موافقت با طرح اوباما را نشان داده است. اعراب بر این نظرند که اگر طرح اوباما با شکست روبرو شود، آنها نباید مقصر باشند. باید دلیل شکست را به گردن طرف مقابل انداخت.