مرضیه افخم، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، با محکوم کردن حمله گروهی از افغان‌های متقاضی روادید ایران گفته است: «پلیس و مقامات امنیتی محل بر اساس وظایف سازمانی می‌بایست سریعا در محل حاضر شده و اجازه تجمع غیرقانونی، وارد آمدن خسارت به نمایندگی و ایجاد اختلال در فعالیت كاركنان را نمی‌دادند.»

در پی تظاهرات روز شنبه (۱۶ شهریور / ۷ سپتامبر) مقابل سرکنسولگری ایران در شهر هرات، حداقل یک نفر از تظاهرکنندگان کشته و چهار نفر دیگر زخمی شدند.

هوشنگ هاشمی، خبرنگار دویچه‌وله در شهر هرات، می‌گوید، شرکت‌کنندگان در تظاهرات ادعا می‌کنند سرکنسولگری ایران از آن‌ها برای صدور ویزای کار ایران حدود ۴۰۰ یورو پول گرفته، ولی نه ویزای کار برای‌شان صادر کرده و نه پول آن‌ها را برگردانده است.

سخنگوی وزارت امور خارجه ایران بی‌آنکه اشاره‌ای به تلفات جانی معترضان و ادعای آن‌ها مبنی بر پرداخت پول کند، تأکید کرده است: «بدیهی است این‌گونه برخوردها در حالی كه كاركنان نمایندگی‌های كشورمان در افغانستان مساعی خود را برای تردد قانونمند اتباع افغانستان به جمهوری اسلامی ایران معمول می‌دارند، دارای آثار منفی است.»

وی از مقام‌های افغان خواسته است، امنیت نمایندگی‌های ایران در افغانستان را تأمین کنند تا از تکرار حوادثی از این دست جلوگیری شود.

عبدالحمید حمیدی، معاون پلیس ولایت هرات، روز شنبه به خبرگزاری فرانسه گفت، تظاهرکنندگان تلاش کردند با سنگ و چوب به کنسولگری ایران حمله کنند.

وی افزود: «پلیس تلاش کرد تا تظاهرات‌کنندگان را متوقف کند، اما آن‌ها به پلیس حمله کردند که یک نفر در این درگیری کشته و چندین تن دیگر زخمی شدند.»

حدود دو و نیم میلیون افغان در ایران زندگی می‌کنند که فقط یک میلیون نفر آنها اجازه اقامت در ایران به عنوان مهاجر را دارند. مسئله مهاجران جنجالی‌ترین موضوع مورد مناقشه میان افغانستان و ایران است.

با وخیم‌تر شدن اوضاع اقتصادی ایران در نتیجه تحریم‌های بین‌المللی، فشار بر مهاجران در این کشور افزایش یافته است. با وجود این، روزانه صدها افغان برای یافتن کار با پرداخت پول به قاچاقچیان تلاش می‌کنند تا از مرز دو کشور بگذرند و وارد ایران شوند.

در ۲۰ اردیبهشت سال جاری (۱۰ مه ۲۰۱۳) یک گروه از اتباع افغانستان که به صورت گروهی از ولایت فراه در غرب افغانستان عازم ایران بودند، هدف شلیک مرزبانان ایران قرار گرفتند. به گفته مقام‌های محلی، این گروه ۳۰۰ نفری در نقطه صفر مرزی هدف شلیک نیروی مرزی ایران قرار گرفته بودند.

به گزارش خبرگزاری رویترز، در این روز ۱۰ نفر کشته و چندین نفر دیگر زخمی شدند.

این نخستین بار نیست که شهروندان افغان در برابر سرکنسولگری ایران در هرات دست به تظاهرات اعتراضی می‌زنند.

در ۲۷ فروردین سال جاری (۱۷ آوریل ۲۰۱۳) نیز حدود ۴۰۰ نفر با آوردن اجساد قربانیان خود که در ایران کشته شده بودند، در برابر این کنسولگری علیه جمهوری اسلامی ایران شعار سر دادند.

گفته می‌شود، ۱۳ شهروند افغان تابستان سال گذشته هنگام ورود به خاک ایران توسط سربازان مرزی این کشور کشته شده و اجسادشان در شهر تایباد در ۲۵ کیلومتری مرز افغانستان پنهان شده بود. جسد قربانیان با تلاش خانواده‌های آنها و هماهنگی حکومت افغانستان به این کشور انتقال داده شد.

اعتراض به هر دو دولت

در تظاهرات فروردین ماه، زنی ۶۵ ساله در میان تظاهرکنندگان گریه‌کنان می‌گفت: «دو نفر از نوه‌هایم برای کار و مزدوری به ایران رفته بودند، اما دولت ایران آن بی‌گناهان را به قتل رسانده است».

یکی دیگر از معترضان در برابر کنسولگری، به نام میرویس، گفت که پسر و برادرش در ایران کشته شده‌اند. او از حکومت افغانستان نیز شکایت کرد که به آنها کمک نکرده است و خود مردم جسد وابستگان خود را از ایران به هرات انتقال داده‌اند.

رسانه‌‌ها وضعیت ۵/ ۲ میلیون مهاجر افغان در ایران را بسیار وخیم توصیف می‌کنند. مقام‌های ایران نه به کودکان افغان اجازه آموزش در مدارس ابتدایی را می‌دهند و نه به بزرگسالان افغان اجازه کار و یا حتی دریافت گواهینامه رانندگی. گفته می‌شود هرگونه حقوق شهروندی از مهاجران افغان در ایران سلب شده است.