واکنش ترکیه نسبت به "نسل کشی" خواندن کشتار ارامنه توسط پاپ
AJ۱۳۹۵ تیر ۶, یکشنبه
ترکیه "نسل کشی" خواندن دوباره کشتار ارامنه را توسط پاپ اقدامی تحریک آمیز خوانده است. معاون نخست وزیر ترکیه اعلام کرد که نظر پاپ در ارتباط با کشتار ارامنه بر واقعیت استوار نیست و بر ذهنیت صلیبی او استوار است.
عکس: Getty Images/AFP/T. Fabi
تبلیغات
روابط دیپلماتیک بحرانی میان ترکیه و واتیکان ادامه دارد. ترکیه مخالف شدید "نسل کشی" خواندن کشتار ارامنه در جنگ جهانی اول است و رهبر کاتولیکهای جهان در سفر اخیرش به ارمنستان بار دیگر بر نسل کشی ارامنه تاکید کرد.
ترکیه این اقدام پاپ را اقدامی تحریک آمیز اعلام کرده و به شدت علیه آن مقابله می کند. نورالدین کانیکلی، معاون نخست وزیر ترکیه، در پایان سفر پاپ از ارمنستان اعلام کرد که نظر پاپ در ارتباط با کشتار ارامنه بر واقعیت استوار نیست و بر ذهنیت جنگ صلیبی او استوار است.
ترکیه با کاربرد عبارت "نسلکشی" در مورد وقایع جنگ جهانی اول در شرق امپراتوری عثمانی موافق نیست. اغلب رهبران سیاسی ترکیه بر این باورند که در سالهای جنگ اول جهانی،نه تنها ارمنیها، بلکه ترکها نیز قربانی ناآرامیها و درگیریهای خونین آن دوران شدهاند. ترکها بهویژه منکر "اجرای برنامهریزیشدهی کشتار گروهی ارامنه" هستند.
پاپ پل می سازد، نه دیوار
واتیکان به سرعت اتهام "ذهنیتی صلیبی" پاپ را رد کرد. فدریکو لومباردی، سخنگوی واتیکان در ارمنستان در برابر خبرنگاران با رد این اتهام گفت: «پاپ در راه جنگ گام برنمیدارد، او میکوشد بشارتدهنده صلح باشد.»
سخنگوی واتیکان در ادامه گفت پاپ میکوشد به جای دیوار پل ارتباطی بسازد و به هیچ وجه علیه ترکها سخنی نگفته است.
پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیکهای جهان، در ماه آوریل سال ۲۰۱۵ نیز در جریان یک سخنرانی کشتار ارامنه در جنگ جهانی اول در آناتولی را "نسلکشی" خوانده بود. آن زمان نیز ترکیه به شدت واکنش نشان داده و سفیر واتیکان را به وزارت خارجه فراخوانده بود تا درباره اظهارات رهبر کاتولیکهای جهان و بهکارگیری واژه نسلکشی توضیح دهد.
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، سال گذشته پس از نسل کشی خواندن کشتار ارامنه توسط پاپ و اعتراضهای ترکیه اعلام کرد: «پاپ عزیز این اشتباه را به احتمال قریب به یقین دیگر تکرار نخواهد کرد.»
پاپ این بار در جریان دیدار از ارمنستان در مراسم یادبود کشتار ارامنه با نسلکشی خواندن کشتار ارامنه در دفتر یادبود این مراسم نوشت: «من دعا میکنم که هرگز حادثهای چون این تراژدی روی ندهد و انسانها این تراژدی را از یاد نبرند.»
تصاویر تاریخی "نسلکشی" ارامنه و راهپیمایی مقابل سفارت ترکیه در تهران
همزمان با صدمین سالگرد "نسلکشی" ارامنه توسط دولت عثمانی، ارامنه تهران از مقابل کلیسای شورای خلیفهگری تا سفارت ترکیه راهپیمایی کردند. تصاویری از این راهپیمایی و تصاویر تاریخی از "نسلکشی" ارامنه را ببینید.
عکس: picture-alliance/epa/A. Taherkenareh
راهپیمایی ارامنه تهران مقابل سفارت ترکیه
روز جمعه ۴ اردیبهشت ۱۳۹۴، همزمان با صدمین سالگرد "نسلکشی" ارامنه توسط دولت عثمانی، ارامنه تهران از مقابل کلیسای شورای خلیفهگری تا سفارت ترکیه راهپیمایی کردند.
عکس: picture-alliance/epa/A. Taherkenareh
ارامنه خواهان "پذیرش تاریخ"
"هولوکاست ارامنه"، "تراژدی بزرگ"، "کشتار عظیم"، "جنایت مهیب"، "نسلکشی ارمنیان"، عناوین گوناگونی است که کشورهای مختلف بسته به رابطهی سیاسی خود با کشور ترکیه، به حذف فیزیکی برنامهریزیشدهی ارامنه در بحبوحهی جنگ جهانی اول اطلاق میکنند.
عکس: picture-alliance/epa/A. Taherkenareh
حضور چشمگیر نیروهای انتظامی در راهپیمایی ارامنه تهران
این فاجعهی انسانی در ۲۴ آوریل ۱۹۱۵ با دستگیریهای گستردهی روشنفکران، نویسندگان و رهبران سیاسی ارامنه آغاز شد و در پی آن به قتل عام بیش از ۲ هزار تن از نخبگان آنان انجامید.
عکس: picture-alliance/epa/A. Taherkenareh
اعتراض به کشتار ارامنه در تهران
روز ۲۴ آوریل ۱۹۱۵ بیش از ۵ هزار نفر از ارمنیهای ساکن استانبول به کشتارگاههای دولت عثمانی فرستاده شدند.
عکس: Getty Images/AFP/B. Mehri
حقطلبی ارامنه در تجمع برابر سفارت ترکیه
بر اساس پژوهشهای تاریخنگاران ارمنی، انهدام، تبعید و کوچ اجباری ارامنه به شکلی "دقیق ومحرمانه" از سوی سازمانی به نام "تشکيلات مخصوص" برنامهریزی شده بود و در فاصلهی سالهای ۱۹۱۵ ـ ۱۹۱۶ گام به گام به مرحلهی اجرا در آمد.
عکس: picture-alliance/epa/A. Taherkenareh
ارامنه خواهان "پذیرش تاریخ"
دولت عثمانی، برای پیادهکردن سیاست محو فیزیکی ارمنیها بر اساس طرح "تشکيلات مخصوص"، ابتدا مردان بین ۱۵ تا ۵۰ ساله را به بهانهی "اعزام به جبهه" به ارتش فراخواند، اموال بسیاری از آنان را تحت عنوان "تامین وسایل مورد نیاز نیروهای نظامی در جنگ" ضبط کرد و طی اعلامیهای هر کس را که دارای سلاح بود موظف ساخت، آن را به ارتش تحویل دهد.
عکس: Getty Images/AFP/B. Mehri
ارامنه در راهپیمایی تهران
سران دولت عثمانی سرانجام در ۲۷ مه ۱۹۱۵، حدود یک ماه پس از قتلعام نخبگان و اجرای طرح جداسازی "مردان قوی و سالم" از خانوادههای خود، دستور تبعید و کوچ اجباری ارمنیان به موصل و سوریه را به مرحلهی اجرا گذاشتند.
عکس: Getty Images/AFP/B. Mehri
اعتراض به کشتار ارامنه در تجمع تهران
ماموران دولت، ساکنان شهرها و روستاهای ارمنینشین را به بهانهی "حفظ جان کسانی که در منطقههای جنگی زندگی میکردند"،بدون آذوقه و وسایل لازم به کوچ واداشتند.
عکس: picture-alliance/epa/A. Taherkenareh
حضور چشمگیر نیروهای انتظامی در راهپیمایی ارامنه تهران
بسیاری از این راندهشدگان از خانه و کاشانه که بیشتر از زنان، کودکان و مردان سالخورده تشکیل میشدند، در راه رسیدن به صحرای مرکزی سوریه در نزدیکی استان دیرالزور، در اثر گرسنگی، تشنگی و گرمای طاقتفرسا از بین رفتند.
عکس: picture-alliance/epa/A. Taherkenareh
راهپیمایی ارامنه تهران
ماموران عثمانی و "ترکان جوان" در این مسیر، هر گونه مقاومت را با گلوله پاسخ میدادند، مردان معترض را بهشکلی فجیع میکشتند و به زنان و دختران جوان تجاوز میکردند.
عکس: picture-alliance/epa/A. Taherkenareh
راهپیمایی ارامنه تهران
عکس: Getty Images/AFP/B. Mehri
تصاویر تاریخی "نسلکشی" ارامنه توسط دولت عثمانی
عکس: AP
هنری مورگن تاو، سفیر وقت آمریکا در عثمانی که بهطور مستمر جریان این "نسلکشی" را به دولت خود گزارش میکرد، در بارهی رفتار وحشیانهی ماموران با راندهشدگان ارمنی در دفتر خاطرات خود مینویسد: «من اصلا به جزییات فجیع این حادثه نپرداختم. چون جزییات این جنون سادیستی بربرمنشانه که زنان و مردان ارمنی قربانی آن شدند، هرگز نمیتواند در آمریکا منتشر شود.»
عکس: picture-alliance/Mary Evans Picture Library
با آن که تاریخنگاران بیطرف تا کنون با تکیه بر پژوهشهای همهسویهی معتبر، نسلکشی ارمنیان به امر ترکان عثمانی و بر اساس طرحی از پیشتعیینشده را به ثبوت رساندهاند، دولت ترکیه با وجود عدم انکار وقوع چنین واقعهای، از به رسمیت شمردن آن به عنوان "نسلکشی" سرباز میزند و اجرای برنامهریزیشدهی کشتار گروهی ارامنه را زیر سئوال میبرد.
عکس: picture-alliance/United Archives/TopFoto
اغلب رهبران سیاسی ترکیه بر این باورند که در سالهای جنگ، نه تنها اقوام ارمنی، بلکه ترکها هم قربانیناآرامیها و درگیریهای خونین آن دوران شدهاند. تا کنون ۲۰ کشور جهان، این جنایت انسانی را به عنوان "نسلکشی" به رسمیت شناختهاند.
عکس: picture-alliance/dpa/Library of Congress/dpa
دولت آلمان کشتار ارامنه را "نسلکشی" میداند
یوآخیم گاوک رییسجمهور آلمان روز پنجشنبه (۲۳ آوریل) در مراسمی به مناسبت صدمین سالگرد کشتار ارامنه ضمن اشاره به اوضاع سیاسی دوران جنگ جهانی اول، بر نقش تعیینکنندهی امپراتوری آلمان به عنوان متحد امپراتوری عثمانی در کشتار گروهی ارامنه تاکید ورزید. وی گفت: «در این رابطه ما آلمانیها هم باید به بررسی انتقادی مسئولیت مشترک یا حتی گناه مشترک خود در این نسلکشی بپردازیم.»
عکس: Auswärtiges Amt
یوآخیم گاوک رییسجمهور آلمان تاکید کرد که پس از ۱۰۰ سال، هنگام آن فرارسیده است که "به نابودی برنامهریزیشدهی این ملت اذعان کنیم، آن را مورد شکوه قرار دهیم و در سوگ از دسترفتگان بنشینیم."
عکس: Auswärtiges Amt
کلمهی "نسلکشی" یا Genocide که از دو واژهی یونانی génos ( به معنی دسته یا قوم ) و cide ( به معنی کشتن و کشتار) تشکیل میشود، از سال ۱۹۴۳ در ادبیات حقوقی بهکار گرفته میشود.
عکس: Auswärtiges Amt
بر اساس تعریف سازمان ملل متحد در "کنوانسیون جلوگیری از جنایت نسل کشی و مجازات آن"، نسل کشی هر عمل و تلاشی است که «در جهت نابودی و حذف فیزیکی بخش یا کل گروهی بهخاطر نژاد، قومیت، ملیت، مذهب یا اعتقاد به ایدئولوژی خاص» صورت گیرد.
عکس: picture-alliance/AP Images
پارلمان اروپا در ۱۸ ژوئن ۱۹۸۷ بیانیهی مشابهی در این زمینه صادر کرد و از کشور ترکیه خواست با بهرسمیتشناختن این تراژدی بزرگ (اصطلاحی که ترکیه در مورد قتلعام ارامنه بهکار میبرد) به عنوان نسلکشی، زمینهی آشتی با ارمنستان را فراهم آورد. این خواست در بیانیهی ۲۸ فوریه ۲۰۰۲ پارلمان اروپا یک بار دیگر تکرار شده است.