واکنش رئیس قوه قضائیه به سخنان روحانی درباره حجاب
۱۳۹۳ شهریور ۲۰, پنجشنبه
اختلاف میان دولت و محافظه‌کاران بر سر سیاست‌های فرهنگی، از جمله استفاده از اینترنت و نحوه برخورد با کسانی که "بدحجاب" خوانده می‌شوند هر روز آشکارتر می‌شود.
رئیس جمهور، حسن روحانی روز یک‌شنبه، ۱۶ شهریور در سفر به خراسان رضوی با انتقاد از تکرار سیاست‌های ناکارآمد گذشته گفت: «با ون و مینی‌بوس و پاسبان که فرهنگ درست نمی‌شود بلکه راه ارتقای فرهنگ با علما و محققین و اساتید دانشگاه است.»
اکنون رئیس قوه قضائیه بدون نام بردن از روحانی با اشاره آشکار به سخنان او می‌گوید، اظهارنظرهایی مانند اینکه رفع معضل "بدحجابی" فقط کار علمی می‌خواهد "مقرون به صواب" نیست.
انتقاد از "الفاظ زیبا و فریبنده" روحانی
به گزارش اداره کل روابط عمومی قوه قضائیه، صادق لاریجانی در جلسه روز چهارشنبه، ۱۹ شهریور مسئولان عالی قضائی گفت: «این را همه می‌دانند که نمی‌توان با زور و اکراه اعتقادات را درست کرد، همچنین کسی تردید ندارد که امور فرهنگی به پیوست فرهنگی و توجیه و تبیین نیاز دارد، اما نباید به اشتباه گمان کنیم که بحث علمی کل مشکل را حل می‌کند.»
روحانی روز یک‌شنبه با تاکید بر این که برای حل معضلات مملکت، کلیدی جز علم و دانش و تحقیق و فناوری نمی‌شناسد، گفته بود: «حتی برای مبارزه با فساد نیز باید دانشگاهیان و اهل نبوغ، طرح ارائه دهند؛ با شعار و با دادگاه بردن صرف افراد نمی‌توان از فساد پیشگیری کرد.»
لاریجانی در انتقاد از این رویکرد می‌گوید، علم بدون پذیرش مجموعه‌ای از ارزش‌ها، هنجارها که شکل دهنده رفتار اجتماعی ما هستند، نمی‌تواند مشکلات را حل کند.
رئیس قوه قضائیه با بیان این که "نباید فریب برخی الفاظ زیبا و فریبنده را خورد" افزود، برنامه‌ریزی درباره امور فرهنگی از قبیل حجاب، اینترنت، کتاب، فیلم و غیره نیازمند طراحی یک بسته سیاستی جامع و چندجانبه است.
تکرار تجربه‌های شکست‌خورده
به باور رئیس قوه قضائیه در این بسته هم باید رویکردهای تبیینی و تحلیلی در نظر گرفته شود هم بحث‌های علمی و فنی باشد و هم مجازات برای متخلفان از قانون گنجانده شود.
روحانی با ناکام خواندن برخوردهای پلیسی برای "ترویج عفاف در جامعه"، تکرار تجربه‌های شکست خورده را نادرست خوانده و خواستار اصلاح روش‌های قبلی شده است.
رئیس دولت یازدهم در سفر به خراسان رضوی تصریح کرد که راه حل تمام مشکلات کشور، از مسائل سیاست خارجی تا معضلات زیست محیطی، از رکود تورمی در اقتصاد تا حوزه فرهنگ، "مستلزم حضور عالمان و اساتید حوزه‌های مختلف علم" است.
صادق لاریجانی ظاهرا در پاسخ به این بخش از اظهارات روحانی می‌گوید، دانشی می‌تواند به رفع معضلات فرهنگی کمک کند که "پیوست ارزشی آن هنجارهای دینی" باشد.
رئیس قوه قضائیه گفت: «حجاب، استفاده از اینترنت، ممیزی کتاب و دیگر امور فرهنگی قانون‌هایی دارد که نباید تضعیف شوند؛ بنابراین برخورد با متخلفان در همه وجوهش باید سرلوحه کار دستگاه‌های اجرایی، قضایی و انتظامی کشور باشد.»
برداشت متفاوت از سخنان روحانی
روحانی حدود یک هفته پیش در واکنش به سخنان ناصر مکارم شیرازی، از مراجع تقلید قم که تکنولوژی غربی مانند اینترنت پرسرعت را به آب گل‌آلود و مسموم تشبیه کرده بود گفت که نمی‌توان دروازه‌های جهان را به روی نسل جوان بست.
مکارم شیرازی چهارشنبه، ۱۹ شهریور گفته است: «اینکه اخیر دولتمردان مطرح می‌کنند که اقدامات فرهنگی به عهده علما است، آنها با این سخن می‌خواهند خودشان را معاف کنند در حالی که این اشتباه بزرگی است.»
ظاهرا این مرجع تقلید شیعیان منظور روحانی از "اهل علم" به معنای فرهیختگان و کارشناسان را به "علما" به عنوان روحانیان تعبیر کرده و بدون نام بردن از رئیس جمهور از او انتقاد می‌کند که "صیانت از ارزش‌ها را به عهده دیگران" می‌گذارد.
به گزارش خبرگزاری مهر مکارم شیرازی از دولت خواست که به مسئولیت‌های خود در حوزه مسائل فرهنگی عمل کند. او همچنین گفت: «قرآن تمام امت را مسئول در امر به معروف و نهی از منکر می‌داند و این خیال را از سر بیرون کنید که در این عرصه فقط علما مسئول هستند.»
رئیس دولت یازدهم یک‌شنبه ۱۶ شهریور گفته بود: «اول باید معروف را در جامعه، معروف کنیم و بعد امر کنیم؛ در عصر و دنیای ما راهی جز اقناع نداریم؛ باید نسل جوان را اقناع کنیم اما متأسفانه دو چیز یاد گرفته‌ایم؛ دیوار و فیلتر؛ این که کاری درست نمی‌کند؛ شما فیلتر درست می‌کنید و آن جوان هم فیلترشکن.»
هم‌صدایی بسیج و انصار حزب‌الله
از مدتی پیش گروه افراطی انصار حزب‌الله مشغول سازماندهی گشت موتوری و گروه‌های لباس شخصی برای انجام "فریضه امر به معروف و نهی از منکر" در پارک‌ها، مراکز خرید و گذرگاه‌های پر رفت و آمد است.
حسینعلی امیری، سخنگوی وزارت کشور پنجشنبه، ۲۰ شهریور در گفتگو با سایت خبری "پیام نو" تاکید کرد که هر تجمع و اقدامی باید با مجوز این وزارت‌خانه انجام شود و در غیر این صورت نیروی انتظامی مطابق وظیفه خود با آن بر خورد می‌کند.
عبدالحمید محتشم، دبیركل انصارحزب‌الله دو روز پیش از آغاز "منکوب مفسدان" خبر داد و گفت عملیات این گروه باید به گونه‌ای باشد که "مفسدان را كه به دلیل فضای تسامح حكومتی تجری یافته‌اند منكوب و حامیان آنان را از صحنه عمل حذف كند".
افراطیون حزب‌الله با برداشتی شبیه به مکارم شیرازی امر به معروف و نهی از منکر را وظیفه شرعی تمام مسلمانان می‌داند و معتقدند این گونه فعالیت‌ها نیازی به مجوز وزارت کشور ندارد.
این اقدام ظاهرا از حمایت بسیج نیز برخوردار است. فرمانده بسیج، محمدرضا نقدی روز چهارشنبه در بروجرد گفت: «با ترویج و نهادینه کردن فریضه امر به معروف و نهی از منکر در جامعه می‌توان به نتایج مطلوب فرهنگی دست پیدا کرد.»
بیشتر بخوانید: موانع و شانس‌های تحقق سیاست‌های فرهنگی دولت یازدهم
تندروی عامل لج‌بازی و تزلزل ایمان جوانان
محمد باقر نوبخت سخنگوی دولت در حاشیه تازه‌ترین نشست اعضای کابینه، بی‌حجابی را با "بافت مذهبی کشور" ناهمخوان خواند و در عین حال گفت: «البته در پاره‌ای از موارد برخوردهایی که صورت می‌گیرد هر چند که آن برخوردها برای حفظ ارزش‌ها است، اما چون موجب لجاجت طرف مقابل می‌شود، خواهش می‌کنیم که رعایت حرمت بانوان را داشته باشند و بتوانیم با شیوه‌هایی که با گذشته متفاوت است با بی‌حجابی مقابله کنیم.»
به نظر می‌رسد محافظه‌کاران با توجه به موفقیت نسبی دولت در بهبود مناسبات ایران با کشورهای خارجی و تعدیل معضلات اقتصادی، باز کردن فضای فرهنگی را پاشنه آشیل دولت یازدهم تلقی می‌کنند و حمله‌های خود را در این حوزه متمرکز کرده‌اند.
روزنامه ایران، ارگان مطبوعاتی دولت، ظاهرا برای کاهش فشار و ایجاد تعادل به نقل سخنان هاشم‌هاشم‌زاده هریسی، عضو مجلس خبرگان پرداخته که از روحانیان می‌خواهد با سخنانشان بر اقتدار دولت بیفزایند.
هریسی با تائید سخنان اخیر روحانی به روزنامه ایران گفت: «ما باید ابتدا مسائل فرهنگی را بر مبنای اصول روانشناختی و جامعه شناختی نهادینه کنیم؛ سپس برای افراد قلیلی که به این تربیت گوش فرا نمی‌دهند از ابزار نظارتی و کنترلی استفاده کنیم.»
به گفته این عضو مجلس خبرگان، نمی‌شود از یک طرف با ضرب و زور وارد حریم شخصی افراد شد و از طرف دیگر ادعای تربیت داشت، زیرا این رویه کارهای فرهنگی را خنثی می‌کند و مردم را به لجاجت می‌کشاند.
هریسی هشدار می‌دهد که چه بسا تندروی کسانی که فریاد "وا‌اسلاما و وافرهنگا" سر می‌دهند خود سبب تزلزل ایمان جوانان و دور شدن آنها از دین می‌شود.