برایان هوک، نماینده ویژه وزارت خارجه ایالات متحده آمریکا تهدید کرده که آمریکا بالاخره "به طریقی" اطمینان خواهد یافت که تحریم‌های تسلیحاتی علیه جمهوری اسلامی تمدید می‌شوند.

مطابق قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت که در ارتباط با توافق هسته‌ای سال ۱۳۹۴ و برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) تصویب شده، دوره محدودیت جمهوری اسلامی برای داد و ستد جنگ‌افزار پنج سال است که ابتدای آبان ماه خاتمه می‌یابد.

برایان هوک در یادداشتی که چهارشنبه در وال استریت ژورنال منتشر شد تاکید کرد که آمریکا بر سر تمدید این محدودیت پافشاری می‌کند و برای رسیدن به آن مسیرهای مختلفی را در پیش خواهد گرفت.

به گزارش خبرگزاری فارس، محمد جواد ظریف روز پنج‌شنبه ۲۵ اردیبهشت (۱۴ مه) در واکنش به این سخنان در جمع خبرنگاران گفت: «ادعاهای ابلهانه توسط مقامات آمریکایی تازگی ندارد.»

آمریکا و فعال کردن مکانیسم ماشه

یکی از راه‌های مورد نظر آمریکا برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ارجاع پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی به شورای امنیت از طریق فعال کردن راهکار رفع اختلاف موسوم به مکانیسم ماشه است.

پیش از این برخی مقام‌های ارشد آمریکا از جمله وزیر خارجه، مایک پمپئو ادعا کرده بودند که ایالات متحده گرچه اردیبهشت ۱۳۹۷ از برجام خارج شده هنوز از "مشارکت‌کنندگان" در آن محسوب می‌شود و به این اعتبار می‌تواند مکانیسم ماشه را فعال کند.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

برایان هوک در یادداشت خود نوشته که آمریکا برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران، پیش‌نویس قطعنامه‌ای برای ارائه به شورای امنیت را آماده کرده و تلاش می‌کند با بهره‌گیری از دیپلماسی زمینه حمایت از آن را فراهم کند.

هفته پیش منابع خبری به نقل از یک مقام ارشد آمریکایی که نامش فاش نشده گزارش داده بودند که واشنگتن برای پیشبرد اهداف خود با سه کشور اروپایی طرف توافق هسته‌ای (بریتانیا، فرانسه و آلمان) رایزنی‌هایی داشته است.

وزیر خارجه جمهوری اسلامی می‌گوید با توجه به خروج آمریکا از توافق هسته‌ای، این مسئله به آنها و برایان هوک "ربطی ندارد" و "آنچه مهم است بین ایران و اعضای باقیمانده برجام است".

چنانچه آمریکا تمدید تحریم‌های تسلیحاتی را در قالب قطعنامه به شورای امنیت ارائه کند باید دست‌کم ۹ عضو شورا به آن رای موافق بدهند و هیچ یک از اعضای دارای حق وتو با آن مخالف نباشند. چین و روسیه به عنوان دو عضو دارای حق وتو پیشاپیش مخالفت خود با چنین قطعنامه‌ای را اعلام کرده‌اند.

"راه‌های دیگر" آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی

هوک در یادداشت روز چهارشنبه نوشته اگر تلاش دیپلماتیک ایالات متحده با وتو ناکام بماند آمریکا این حق را برای خود محفوظ می‌داند که تمدید تحریم تسلیحاتی را از راه‌های دیگر پیگیری کند.

یکی از این راه‌ها فعال کردن مکانیسم ماشه توسط خود آمریکاست که احتمالش ضعیف است. واسیلی نبنزیا، سفیر روسیه در آمریکا روز سه‌شنبه گفته بود "مضحک است" که آمریکا از برجام خارج شده اما خود را مشارکت‌کننده در آن بداند. جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز چندی پیش گفته بود که از نظر اروپایی‌ها آمریکا دیگر مشارکت‌کننده در برجام نیست.

راه دیگر، فعال کردن مکانیسم ماشه توسط کشورهای اروپایی طرف برجام است که هنوز نشانه‌ای از آن مشاهده نشده است. راه سوم می‌تواند اثبات نقض برجام توسط جمهوری اسلامی باشد که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده چند بار و از جمله به تازگی به خاطر پرتاب یک ماهواره نظامی به مدار زمین آن را مطرح کرده است.

به این ترتیب به نظر می‌رسد آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی، بیش از هر چیز به جلب همکاری و مشارکت کشورهای اروپایی نیاز دارد که خبرهای غیررسمی درباره آن منتشر شده و برایان هوک هم در یادداشت خود به طور تلویحی به آن اشاره کرده است.

ایران از نخستین سالگرد خروج آمریکا از توافق هسته‌ای در پنج مرحله اجرای تعهدات برجامی خود را کاهش داد. این اقدام با ناخشنودی و انتقاد کشورهای اروپایی روبرو شد. تهران می‌گوید این کار واکنشی به کشورهای اروپایی است که برخلاف وعده‌ها زمینه بهره‌مند شدن ایران از مزایای اقتصادی برجام به رغم تحریم‌های آمریکا را فراهم نکرده‌اند.

ایران آماده اجرای کامل برجام

ظریف روز پنج‌شنبه در این باره گفت: «ما اقدامات خودمان را در چارچوب برجام انجام داده‌ایم و اعضای باقیمانده برجام می‌توانند رفتار خود را اصلاح کنند و ما هم به اجرای کامل برجام برگردیم.»

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

مسئولان ارشد جمهوری اسلامی بارها اعلام آمادگی کرده‌اند به شرایط پیش از اردیبهشت سال گذشته و کاهش تعهدات بازگردند و شرط آن را تلاش اروپا برای تسهیل مبادلات بازرگانی و مالی ایران عنوان کرده‌اند.

در حالی که ترامپ برجام را توافق‌نامه‌ای فاجعه‌بار و ناقص خوانده، مخالفان داخلی آن نیز معتقدند جمهوری اسلامی با پذیرش محدودیت‌های بسیار از گسترش برنامه‌های خود برای استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای بازمانده است.

ظریف روز پنج‌شنبه و ظاهرا در پاسخ به این منتقدان گفت: «بحمدالله جمهوری اسلامی در حوزه هسته‌ای پیشرفت‌های قابل توجهی داشته و برجام به هیچ وجه مانع پیشرفت‌های ما نشده است.»