دو روز پس از انتشار اسناد غیرعلنی وزارت امور خارجه آمریکا در سایت ویکی‌لیکس، دولت چین واکنشی محتاطانه به محتوای این اسناد نشان داده است. یک سخنگوی وزارت امور خارجه چین روز سه‌شنبه (۳۰ نوامبر / ۹ آذر) در گفت‌وگو با خبرنگاران گفت که دولت این کشور از مضمون اسناد اطلاع یافته است. او خواهان آن شد که آمریکا «در مورد سؤال‌های ایجادشده روشنگری کند». سخنگوی یادشده در باره‌ی چندوچون سؤال‌ها و روشنگری آمریکا توضیح بیشتری نداد.

بخش‌هایی از اسناد انتشاریافته توسط ویکی‌لیکس به گزارش‌ها و ارزیابی‌های نمایندگان و سفرای آمریکا از مناسبات چین با کشورهایی مانند ایران و کره شمالی برمی‌گردد. در یکی از این اسناد، سفیر آمریکا در کره جنوبی ارزیابی یکی از مقام‌های این کشور در باره‌ی رابطه‌ی چین و کره‌ شمالی را به واشنگتن گزارش داده است. بر اساس این ارزیابی، برخی از نمایندگان دولت چین دیگر به کره‌شمالی به عنوان متحدی ارزشمند نگاه نمی‌کنند و معتقدند که کشورشان در صورت فروپاشی حکومت این کشور نباید اقدامی انجام دهد.

ارزیابی یادشده ظاهراَ از آن چون یونگ وو، قائم‌مقام پیشین وزارت امور خارجه کره‌جنوبی، است که در حال حاضر مشاور امنیتی رئیس جمهور این کشور است. روزنامه‌های "گاردین" و "نیویورک‌تایمز" بر اساس اسناد ویکلیکس از مکاتبات سفیر آمریکا در کره‌جنوبی، از قول یونگ آمده است که نسل جدید در رهبری چین دیگر کره شمالی را قابل اعتماد نمی‌داند و فراتر از آن، از وحدت دو کره تحت رهبری کره جنوبی نیز خشنود خواهند شد. یونگ‌ وو افزوده است که رهبران یادشده‌ی چین کره‌شمالی را به لحاظ اقتصادی ورشکسته می‌دانند و معتقدند که حکومت کیم ایل جونگ، پس از مرگ احتمالی او، بیش از دو سه سال دوام نخواهد آورد.

"مخالفت چین با تقاضای ایران برای همکاری استراتژیک"

در باره‌ی مناسبات چین و ایران نیز اسناد وزارت امور خارجه آمریکا حاوی نکات بحث‌انگیزی است. در یکی از اسناد، نماینده آمریکا در چین از قول یک «فرد مرتبط» که ظاهراَ از درون دستگاه رهبری چین خبر دارد، می‌نویسد که ایران بارها ابراز علاقه کرده است که با چین وارد مناسباتی استراتژیک شود، اما چین به این تمایل واکنش مثبتی نشان نداده است.

در اسناد ویکی‌لیکس همچنین آمده است که دولت آمریکا در سال ۲۰۰۷ از چین خواسته است که جلوی ارسال تجهیزات موشک بالستیک را از کره شمالی به ایران از طریق بیجینگ (پکن) بگیرد.

بنا به اسناد یادشده، دولت آمریکا تاکید کرده که از عدم همکاری دولت چین در این زمینه، «خسته شده است».

در یک سند دیگر که تاریخ سوم نوامبر ۲۰۰۷ را دارد و کاندالیزا رایس، وزیر امور خارجه آمریکا در دولت جرج بوش، آن را امضا کرده، قرار بوده محموله‌ای از پره‌های موشک جت ساخت کره شمالی، فردای آن روز برای استفاده در موشک‌های بالستیک ایران، از طریق پکن و هواپیمایی ایران ایر، به تهران ارسال شود. بنا به این سند، وزارت امور خارجه آمریکا، خواستار اقدام فوری چین در مورد این موضوع حاد شده و از این کشور خواسته است که فرودگاه پکن را به سکوی امنی جهت انتقال این گونه محموله‌ها به ایران تبدیل نکند.

سفارت آمریکا در لندن نیز در گزارشی که ۲۵ ژوئن به واشنگتن فرستاده از گفت‌وشنود با افتیمیوس میتروپولوس، رئیس سازمان جهانی کشتیرانی، خبر می‌دهد که به تازگی از کره‌شمالی برگشته بوده است. به گفته افتیمیوس، نیمی از صندلی‌های هواپیمایی که او را از کره‌شمالی برمی‌گردانده، با افراد ایرانی پر شده بوده است.

"برآشفتگی بی‌سابقه"

در این میان، تلاش‌های آمریکا برای محدود‌ نگه داشتن پیامدهای منفی انتشار اسناد غیرعلنی وزات امور خارجه‌ی این کشور همچنان ادامه دارد. هیلاری کلینتون، رئیس دستگاه سیاست خارجی آمریکا، گفته است که انتشار ۲۵۰ هزار سند از وزارتخانه تحت ریاست او نه تنها ضربه‌ای به منافع سیاست خارجی ایالات متحده، بلکه تهاجمی به جامعه جهانی است.

به گفته خبرنگاران، کلینتون که روز دوشنبه به وقت محلی سخن می‌گفت، چهره‌ای مملو از خشم و عصبانیت داشت. گفته می‌شود که تا کنون کلینتون این گونه برآشفته در فضای عمومی حاضر نشده است.

وزیر امور خارجه آمریکا افزوده است که انتشار اسناد یادشده منافع ملی آمریکا را به خطر می‌اندازد و همکاری این کشور با سایر کشورها را دشوار می‌کند.

باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا، نیز از زبان سخنگوی خود، "دستبرد" به اسناد و انتشار ده‌ها هزار مورد از گزارش‌های سفارت‌خانه‌های آمریکا بر روی اینترنت را یک "جنایت" توصیف کرده است. وزارت امور خارجه آمریکا نیز جولیان آسنج، مسئول سایت ویکی‌لیکس، را فردی توصیف کرده که به "اقدامی جنایی" دست زده است. گرچه کارشناسان برای پیگرد حقوقی آسنج شانس چندانی قائل نیستند، ولی سخنگوی اوباما تأکید کرده است که کاخ سفید پیگیری خود را در این زمینه ادامه می‌دهد.

در همین حال، برای حفاظت بیشتر از اسناد وزارت امور خارجه قرار است ارتباط کامپیوترهای این وزارتخانه با وزارت دفاع قطع شود، زیرا اسناد انتشاریافته در ویکی‌لیکس را یک کارشناس کامپیوتر ارتش آمریکا از کامپیوترهای وزارت دفاع دانلود کرده است.

FW/KG